بازدیدها: 8

آموزه های فرقه بابیه (بخش اول)

 

علی محمد شیرازی مؤسس فرقه بابیت و از مشهورترین مدعیان مهدویت است. وی زمانی که تنها 25 سال داشت، ادعای ذکریت نمود. سپس خود را باب امام زمان (عج) نامید و دامنه ادعاهای خویش را آن چنان گسترده کرد که در نهایت از الوهیت و خدایی خود سخن گفت. از این رو بیان آموزه های فرقه بابیه، اگر با سیر سریع تغییرات آن همراه باشد، مخاطب را دچار بهت و سردرگمی می کند؛ چرا که از ادعای ذکریت شروع شده و پنج سال پی در پی تغییر کرده و در نهایت، یا به این دلیل که عمر مؤسس فرقه کفاف نداد و یا به سبب این که بالاتر از خدا وجود ندارد، به الوهیت ختم شد.

 

 

کتاب های علی محمد شیرازی

 

کتاب هایی که باب در طول زندگی و دوران تبعید خویش نوشت، عبارتند از:

 

• احسن القصص (تفسیر سوره یوسف (ع))
• زیارت جامعه (شامل دو متن برای زیارت ائمه اطهار علیهم السلام است)
• دلایل السبعه
• پنج شأن
• صحیفه عدلیه
• الواح خط
• رساله للثمره
• نه جزوه در تفسیر برخی از سوره های قرآن کریم
• بیان (عربی و فارسی)

 

 

بابیت و نبوت در آموزه های فرقه بابیه

 

از آن جا که علی محمد شیرازی نزد بزرگان فرقه شیخیه کسب علم کرد، بسیاری از عقاید آن ها را نیز وارد بابیت نمود. از جمله این که شیخیه به در عقاید خویش، به چهار رکن باور دارند:

• توحید
• نبوت
• ولایت
• شیعه کامل

 

شیعه کامل کسی است که واسطه بین امام زمان (عج) و مردم می باشد. از این رو، علی محمد، خود را باب امام عصر (عج) می نامید.

 

یکی از آموزه های بابیه این است که رجعت حضرت عیسی (ع) و امام حسین (ع)، نوعی است. یعنی چنین نیست که این دو بزرگوار حقیقتاً رجعت نمایند. در واقع، نوع آن ها رجعت می کند و نه خود آن ها. این نوع نیز می تواند هر کسی باشد اما الزاماً آن دو بزرگوار نخواهد بود. همین ادعا، پیش زمینه و استدلالی شد برای این که باب، وجود امام دوازدهم (ع) را نیز انکار کند و ظهور ایشان را هم از طریق نوع ممکن بداند.

 

به هر ترتیب، علی محمد شیرازی در ابتدای دعوت، خود را به عنوان باب و واسطه بین امام و مردم معرفی نمود. اما پس از نزدیک به یک سال، تغییر موضع داد و از دم از مهدویت زد. صاحب کواکب دریه در این رابطه می نویسد:

“ به مجرد آن که علما از داعیه ایشان سوال نمودند فوراً اظهار مهدویت فرمود“.

 

پس از چندی، باب از این ادعا نیز پا را فراتر نهاد و خود را پیامبر نامید. بنابراین، نبوت علی محمد شیرازی یکی دیگر از آموزه های بابیه به حساب می آید. در حقیقت، پیروان بابیت بر این باورند که دوران شریعت هر پیامبر اولوالعزمی هزار سال است. پس از این دوران، کتاب ایشان منقضی می شود و نیاز به پیامبری جدید است. از این رو خود را به عنوان پیامبر عصر حاضر معرفی می کند:

” … و شبهه نیست که در کور نقطه بیان (دوره علی محمد باب)، افتخار اولوا الالباب به علم توحید و دقایق معرفت و شئونات ممتنعه نزد اهل ولایت بوده. از این جهت خداوند عالم حجت او را مثل حجت رسول خدا (ص) در نفس آیات قرار داده و در علو توحید و سمو تجرید، کلماتی از لسان او جاری فرموده که هر ذا روح توحیدی نزد او خاشع شده…

و اگر کل ما علی الارض جمع شوند نمی توانند آیه ای به مثل آیاتی که خداوند از لسان او جاری فرموده اتیان نمایند و هر ذی روحی که تصور کند، به یقین مشاهده می کند که این آیات شأن بشر نیست، بلکه مخصوص خداوند واحد احد است که بر لسان هر کس که خواسته جاری فرموده … و هرگاه این امری بود که از قوه بشر ظاهر می شد، از حین نزول قرآن تا حین نزول «بیان» که هزار و دویست و هفتاد سال گذشت، باید کسی به آیه ‌ای اتیان کرده باشد، با وجودی که کل با علو قدرت خود خواستند که اطفاء کلمة الله را نمایند، ولی کل عاجز شده و نتوانستند…”. (بیان فارسی، ص 12 و 13)

 

بر این اساس، علی محمد باب از کتابی جدید پرده برداشت بنام «بیان» و آن را کلام خدا دانست و اعلام کرد که این کتاب از قرآن کریم اشرف و برتر است. از این رو در بیان می آید:

” بیان همان ظهور رسول الله (ص) هست به نحو اشرف در آخرت و این کتاب به عینه همان فرقان است که به نحو اشرف نازل شده در آخرت“. (1)

 

همان طور که در عبارت بالا مشاهده می شود، باب، نه تنها بیان را برتر از قرآن کریم معرفی می کند، بلکه مقام خود را نیز والاتر و اشرف نسبت به مقام رسول اکرم (ص) می داند.

 

 

ادامه دارد…

 

 

موضوعات مرتبط:

آموزه های فرقه بابیه (بخش دوم)

 

 

 

پی نوشت ها:

1) شیرازی، علی محمد، بیان عربی، نسخه‌ خطی، بی‌ جا: بی‌ نا، بی ‌تا، ص 455

 

 

منابع:

• علامه مصطفوی، ح. (1386)، محاکمه و بررسی در تاریخ و عقائد و احکام باب و بهاء، ج 1، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، تهران، لندن، قاهره، ص 31-35
• غفاری هشجین، ز.، کشاورز شکری، ع.، اکار، ح. (1390)، چرایی فرقه بودن بهائیت، معرفت ادیان، سال دوم، شماره دوم، ص 43-64
• خسروپناه، ع. (1388)، سیر انتقادی در تاریخ و باورهای بهائیت، کتاب نقد، سال یازدهم، شماره پنجاه و دو و پنجاه و سه، ص 13-60
• رضائیان فیروز آبادی، م. (1386)، فرهنگ پویا، شماره هفتم، ص 1-5
• بارسقیان، س. (1386)، ناصرالدین شاه و فرقه بابیت: از مباحثه تا سرکوب، شهروند، شماره بیستم

 

نویسنده: زهرا کامکار