بازدیدها: 15

آموزه گناه نخستین

 

در بخش اول از مقاله «آموزه گناه نخستین»، وضعیت انسان قبل و بعد از ارتکاب گناه نخستین مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش از نوشتار پیش رو، تلاش می شود تا پیامدهای این گناه بیان شود.

 

 

 

 

عوارض گناه نخستین در مسیحیت

 

بر اساس آموزه گناه نخستین در مسیحیت، گناه آدم و حوا، چند اثر زیان بخش دیگر داشت که الهیدانان، این عوارض را در چند دسته بیان می کنند:

 

• سلب فیض عدالت و قداست

خلقت انسان اولیه بر اساس عدالت و قداست بود. گناه نخستین، این عدالت و قداست را از انسان گرفت. تعالیم کلیسای کاتولیک درباره آثار زیان بخش این گناه می نویسد:

“کتاب مقدس، پیامدهای مصیبت بار این نافرمانی نخست را توصیف می کند. آدم و حوا بلافاصله فیض قداست اولیه را از دست دادند”. (تعالیم کلیسای کاتولیک، پاراگراف 399)

 

• فساد طبیعت

انسان اولیه در حیات الهی شریک بود. تمام ابعاد حیات بشری در پرتو این لطف، قوی و خلقتش کامل بود. اما پس از آن که آدم و حوا از میوه ممنوعه خوردند، طبیعت آن ها دچار فساد و دگرگونی شد. در همین رابطه نیز تفاسیر گوناگونی وجود دارد.

اصلاح طلبان اولیه پروتستان معتقدند که گناه نخستین در مسیحیت، اساساً آدمی را فاسد کرده و آزادی او را از بین برد. این دسته از افراد، گناهی که هر انسان به ارث می برد را با میل به شری که غلبه ناپذیر است، یکی تصور می کردند.

اما کلیسای کاتولیک در شورای دوم اورانژ (529 میلادی) و شورای ترنت (1546 میلادی)، معتقد به فساد کلی طبیعت انسان نمی باشند. در باور این کلیسا، گناه نخستین صرفاً سبب شد تا قداست و عدالت اولیه از بین برود. (تعالیم کلیسای کاتولیک، پاراگراف 405-400)

 

• مرگ جسمی

در نگاه مسیحیت، خلقت انسان، جاودان بود اما به دلیل گناه آدم، مرگ وارد زندگی بشر شد. در سِفر پیدایش، خدا پس از ارتکاب آدم به گناه، خطاب به او می فرماید:

“زیرا که تو خاک هستی و به خاک خواهی برگشت”. (پیدایش 3:19)

بر این اساس، اعتقادنامه کارتاژ معتقد است که اگر کسی بگوید:

“آدم، اولین مخلوق فانی بود، به گونه ای که چه گناه می کرد و چه نمی کرد، با علل طبیعی و نه به بهای گناه، می مرد”، باید او را تکفیر نمود. (2)

 

• غضب و دوری از خدا

بر اساس آموزه گناه نخستین، انسان اولیه با خدا صمیمی بود. بعد از این گناه، این صمیمیت از بین رفت و رابطه خدا با بشر قطع شد. پولس، آن زمان را دوران دشمنی بشریت و خدا می داند (رومیان 10-9: 5).

از این رو شورای ترنت تأکید می کند:

“اگر کسی ادعا کند… آدم به گناه عدم اطاعت آلوده شد و مرگ و گرفتاری های جسمی را به نسل انسان منتقل کرد، اما گناه را که مرگ نفس است منتقل نکرد، چنین کسی، ملعون است”. (3)

 

• شهوت

آگوستین می گوید:

“حاشا از ما که گمان کنیم آن زن و شوهر در فردوس، همان شهوتی را که بعداً موجب شرمساری و پنهان کردن برهنگی شان شد، احساس می کردند… . شهوت مذکور، صرفاً پس از گناه آنان پدید آمد”. (4)

 

• تضعیف اراده

انسان در ابتدا آزاد بود و قدرت انتخاب و اراده کامل داشت. حال آن که ارتکاب گناه نخستین، ذهن آدمی را تیره کرده و سبب شد انسان نتواند به درستی تفکر کند. اراده آدم نیز به اندازه ای ضعیف شد که حتی قادر به تشخیص بیماری خود نیز نبوده، چه رسد به درمان آن. پولس می گوید:

“آن چه می خواهم نمی کنم بلکه کاری که از آن نفرت دارم به جا می آورم… . الحال من دیگر فاعل آن [کار] نیستم، بلکه آن گناهی که در من ساکن است [فاعل آن است]”. (رومیان 17-15: 7)

آگوستین معتقد است:

“گناه، ذهن انسان را تیره و تار ساخت و باعث شد که فرد گناهکار نتواند به درستی بیندیشد. بنابراین، گناهکار بودن ما کاملاً از کنترل ما خارج است. ما در واقع در وضعیتی به سر می بریم که زندگی، ما را از بدو تولد، آلوده ساخته و پس از آن نیز بر ما مسلط می گردد. بدین سان، گناه، جزء طبیعت بشر شده است”. (5)

 

• گناهان بعدی

آموزه گناه نخستین در مسیحیت می گوید، انسان در ابتدا، عادل و بی گناه و بسیار نیکو بود (پیدایش 1:31). اما گناه آدم و حوا سبب شد تا ابتدا گناه وارد جهان شود و سپس همه انسان ها گناهکار شدند. به دیگر سخن، آلودگی گناه نخستین سبب شد تا گناه در ذات انسان به ودیعه نهاده شود. بر این اساس است که پولس می گوید:

“لهذا همچنان که به وساطت یک آدم، گناه داخل جهان گردید،… از آن جا که همه گناه کردند”. (رومیان 5:12)

 

 

کلام آخر

در حقیقت، نگاه آموزه گناه نخستین در مسیحیت به گناه به گونه ای است که گویی گناه، همچون مرضی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می شود. از این رو تعالیم کلیسای کاتولیک می گوید:

“همه انسان ها گرفتار گناه آدمند… . کلیسا به پیروی از پولس قدیس، بدبختی عظیمی که بر انسان ها سنگینی کرده و موجب تمایل آن ها به سوی بدی و مرگ می گردد را امری مرتبط با گناه آدم می داند. گناهی که با آن زاده شده ایم، و تا همیشه تاریخ بر دوش انسان سنگینی می کند: «مرگ نفس». کلیسا به همین دلیل، حتی نوزادانی که مرتکب گناه نشده اند را نیز بخاطر بخشش گناهشان، غسل تعمید می دهد.

اما چگونه گناه آدم، گناه همه فرزندانش گردید؟ پاسخ این که، تمامی نسل بشر، به عنوان بدن واحد و انسان واحد، در آدم وجود دارد. به سبب همین اتحاد، همه انسان ها در گناه آدم گرفتارند… . با این حال، انتقال گناه نخستین، سری است که اگرچه نمی توان آن را کاملاً درک کرد، اما اجمالاً از راه وحی دانسته می شود که… آدم و حوا با انعطاف در برابر شیطان وسوسه گر، مرتکب گناهی شدند که تمام بشر پس از آن را تحت تأثیر قرار داد. گناهی که از طریق زاد و ولد به تمام بشر منتقل گردید و محرومیت از قداست و عدالت اولیه را به ارمغان آورد”. (تعالیم کلیسای کاتولیک، پاراگراف 406-402)

 

موضوعات مرتبط:

 

 

پی نوشت ها:

1) کتاب آفرینش: نام اولین کتاب تورات عبری است که ماجرای خلقت انسان و موجودات را ذکر می کند.

2) J. Ayer, Source Book for Ancient Church History, P 464-465

3) برانتل، جورج، آیین کاتولیک، ص 75-74

4) آگوستین، شهر خدا، ص 607

5) مک گراث، آلیستر، درآمدی بر الاهیات مسیحی، ص 475

 

 

منابع:

کتاب “درسنامه مسیحیت”، نویسنده “محمد کاشانی”

1. R. Tennat, The Sources of the Doctrines of the Fall and Original Sin