Visits: 6

اردشیرجی ریپورتر و جامعه زرتشتی ایران

اردشیرجی ریپورتر پس از حمایت های آشکار از فرقه بهائیت و تشویق جوانان زرتشتی به پذیرش این فرقه، خشم جامعه زرتشتی ایران را برانگیخت. از این رو، بزرگان زرتشتی، طی نامه هایی به جمعیت پارسیان هند، از آن ها تقاضا کردند تا از ورود مجدد وی به ایران ممانعت نمایند. اما پس از چندی، به یکباره ورق برگشت و زرتشتیان ایران، خواستار بازگشت اردشیر به ایران شدند.

اردشیرجی ریپورتر عامل اختلاف در جامعه زرتشتی ایران

این ایام مصادف شد با اعلام بی طرفی ایران نسبت به جنگ جهانی اول. با وجود عدم تمایل ایران به ورود در این جنگ، انگلیسی ها که مدت ها بود در طلب اشغال ایران به سر می بردند، از فرصت پیش آمده نهایت استفاده را نموده و تجاوز آشکار خود را آغاز کردند. روس ها از شمال و انگلیسی ها از جنوب، خاک ایران را اشغال نمودند. بهانه آن ها در ظاهر، ممانعت از نفوذ آلمان در ایران و در حقیقت، جنگ این دو کشور بر سر ایران به عنوان دروازه ورود به هند بود.

بنابراین، انگلستان در این شرایط، نیازمند کسی بود که ضمن اشراف به اوضاع و احوال ایران، قادر باشد برای حفظ منافع بریتانیا در هند، از روابط خود به خوبی بهره برد. در این زمان بود که به ناگاه، تنها یک سال پس از نامه های متعدد جامعه زرتشتی ایران بر علیه اردشیرجی ریپورتر، این بار، نامه ای از طرف «زرتشتیان شهر و دهات یزد» به وثوق الدوله، رئیس الوزرای وقت ارسال شد. در این نامه که محتوایی دقیقاً خلاف نامه های پیشین داشت، آمده بود که زرتشتیان، «با کمال افتخار و خورسندی» اردشیر را خیرخواهد خود می دانند و وی را می پذیرند. (۱)

جامعه زرتشتی ایران در این نامه اعلام کردند که اردشیرجی ریپورتر، هدفی جز خدمت به وطن اجدادی خود ندارد و نیتی جز توسعه معارف و مدارس و ترقی و اصلاح نوع خویش در سر نمی پروراند. همچنین این طور بیان شد که اگر معدودی از زرتشتیان، علیه او اظهار نظر کردند و او را فردی خیرخواه ندانستند، این ادعا «بدون اطلاع افراد طایفه بود و ابداً محل توجه و اعتماد نخواهد بود». (۲)

بر همین اساس بود که از هیئت دولت تقاضا شد که اردشیرجی ریپورتر را مورد اعتماد زرتشتیان ایران بداند و به سخنان او گوش فرا دهند تا به این وسیله، موجبات تشکرات صمیمانه و احساسات قلبی قاطبه زرتشتیان را فراهم آورند. (۳)

این در حالی است که نامه های متعدد اعتراض آمیز نسبت به عملکرد اردشیرجی ریپورتر از جانب گروه های مختلف زرتشتی از جمله انجمن تهران، انجمن ناصری کرمان و موبدان زرتشتی صورت پذیرفت. به عنوان مثال، موبدان زرتشتی در مخالفت با وی چنین نوشتند:

“اردشیرچی ریپورتر که سابقاً دخالت در نظارت مدارس زرتشتیان داشت و اسباب اختلاف زرتشتیان و عدم رضایت آن ها را فراهم کرد، ظاهراً به مأموریت سابقه به صوب ایران می آید. مستدعی است به وسائل مقتضیه از سر دینشاه جی پتیت در بمبئیف تغییر مشارالیه و تعیین شخص صالحی به جای ایشان بخواهند. در صورت عدم قبول، ایشان را به رسمیت نخواهیم شناخت“. (۴)

بنابراین، به واقع، چنین نبود که تنها بخش معدودی از جامعه زرتشتی ایران، به مخالفت با اردشیرجی ریپورتر بپردازند، بلکه برعکس، آن گونه که از شواهد مستند تاریخی بر می آید، اغلب آن ها مخالف وی بودند و علیه او دست به اعتراض زدند. افزون براین، «انجمن حق گوی یزد» نیز که به ارعاب و قتل بهائی شدگان زرتشتی و حامیان آن ها می پرداخت، خود شاهدی دیگر بر این مدعاست.

بر این اساس، شاید بتوان ادعا کرد که حفظ منافع انگلیس در ایران و هند، سبب شد تا فشارهایی از جانب این کشور و عمال دست نشانده اش در ایران، برای پذیرش مجدد اردشیرجی ریپورتر بر زرتشتیان ایران وارد شود. از این رو، جامعه زرتشتی ایران، به یکباره تغییر موضع داد و آمادگی و خرسندی خود را برای میزبانی اردشیر اعلام نمود.

ادامه دارد…

موضوعات مرتبط:

اردشیرجی ریپورتر و جامعه زرتشتی ایران (بخش اول)

آموزه های دینی زرتشت (بخش اول)

آموزه های دینی زرتشت (بخش دوم)

دلایل ارتباط میان زرتشتیان و بهائیان در عصر قاجار (بخش ششم)

دلایل ارتباط میان زرتشتیان و بهائیان در عصر قاجار (بخش هفتم)

پی نوشت ها:

۱) زرتشتیان شهر و دهات یزد به وثوق الدوله، یزد، محرم ۱۳۳۸ هجری قمری، شماره ۴۷۵۵۰- ن.

۲) همان.

۳) همان.

۴) کنکاش موبدان کرمان به انجمن تهران، کرمان، بی تا، ش ۱۷۰۸۸- ن.

منابع:

• آبادیان، ح. (۱۳۸۳)، ریپورترها و تحولات تاریخ معاصر ایران، فصل نامه مطالعات تاریخی، شماره دوم، ص ۱۳۹-۱۹۴
• دادبخش، م.، مفتخری، ح. (۱۳۹۸)، واکاوی دلایل و پیامدهای ارتباط میان زرتشتیان ایران و جامعه بهائیت در دوره قاجار، معرفت ادیان، سال دوازدهم، شماره دوم، پیاپی ۴۶، ص ۷۱-۸۷
• حاجی اکبری، م. (۱۳۹۴)، پارسیان هند و حیات سیاسی اجتماعی زرتشتیان در عصر قاجار، تاریخ نامه خوارزمی، فصل نامه علمی تخصصی، سال دوم، ص ۲۷-۵۱
• دادبخش، م.، مفتخری، ح. (۱۳۹۸)، واکاوی دلایل و پیامدهای ارتباط میان زرتشتیان ایران و جامعه بهائیت در دوره قاجار، معرفت ادیان، سال دوازدهم، شماره دوم، پیاپی ۴۶، ص ۷۱-۸۷

نویسنده: زهرا کامکار