بازدیدها: 24
کتاب ایقان توسط بهاءالله (مؤسس فرقه بهائیت) برای اثبات ادعاهای علی محمد باب (رهبر فرقه بابیه)، در سال 1278 تا 1280ق به زبان فارسی نوشته شده است. او این کتاب را در روزهایی که در عراق زندگی می کرده و قبل از ادعای من یظهره اللهی، نوشته است. بهاءالله این نوشته را برای سید محمد شیرازی (دایی سید علی محمد باب) نوشت تا او را به آیین بیان دعوت کند. (1) این کتاب در زمان حیات بهاءالله بازنویسی شد و نسخه های قبلی، مردود اعلام شدند.
نظر بهائیان درباره کتاب ایقان
به نظر بزرگان بهائیت، کتابی معتبرتر و بالاتر از ایقان، از نظر استدلال در اثبات ادعاهای علی محمد باب، وجود ندارد.
شوقی افندی (از رهبران بهائیت) در مورد ایقان می گوید:
«در بین جواهر اسرار مخزونه و لئالی ثمینه مکنونه که از بحر زخار علم و حکمت حضرت بهاءالله ظاهر گردیده، اعظم و اقدم آن کتاب مستطاب ایقان است که در سنین اخیره طی دو شبانه روز از قلم مبارک نازل گردیده و با نزول آن بشارت حضرت باب تحقق پذیرفت و…» (2)
میرزا ابوالفضل گلپایگانی (از مبلغان بهائی) در کتاب الفرائد، در توصیف ایقان می نویسد: «کتابی که هیچ چیز در او ترک نشده است.» (3)
محتوای کتاب ایقان
کتاب ایقان از چند باب تشکیل شده است:
- باب اول، راه های رسیدن به مقامات عرفانی (الباب المذکور فی بیان ان العباد لن یصلوا الی شاطئ بحرالعرفان الا بالانقطاع الصرف عن کل من فی السموات والارض):
این باب، درباره شرایط سالک راه خدا و طالب حقیقت می باشد که در آن، بیشتر به نقد و توهین به روحانیت پرداخته است. در ادامه این باب به تشریح معنی علامات ظهور و قیامت و رجعت پرداخته شده است.
- باب دوم، راه شناخت مظهر الهی و حالات او (فی بیان ان شمس الحقیقه و مظهر النفس الله لیکونن علی من فی السموات و الارض و ان لم یطیعه احد من اهل الارض …):
در باب دوم کتاب، بهاءالله، نصوص مربوط به ویژگی های قائم، مبنی بر سلطنت در روی زمین و ظهور عدل و داد و محو ظلم و ستم و ایجاد حکومت سراسری توحیدی را، تأویل می کند. در این باب سعی دارد با تأویل احادیث به معانی مطلوب خود، اشکال عدم تشکیل حکومت جهانی توسط باب را پاسخ دهد.
در مجموع می توان گفت کتاب ایقان با محوریت اثبات قائمیت باب و نفی شبهات پیرامون آن نوشته شده است.
نکته آخر
به گفته صاحب نظران، کتاب ایقان دارای اشکالات فراوان ادبی و محتوایی است که مجال بحث درباره آن، در این مقاله نیست.
در تأیید این مطلب همین بس که بهائیان در نسخه های بعدی کتاب ایقان سعی کرده اند این اشکالات بر طرف شود. سؤال اینجاست که کتابی که به گفته بهائیان سخن خداوند و وحی آسمانی است، چگونه دارای این اشکالات می باشد و چگونه انسانهای زمینی به رفع نادرستی های گوناگون کلام خداوند پرداخته اند!
پی نوشت:
- اسدالله فاضل مازندرانی، تاریخ ظهور الحق، ج4، صص 211 تا 214
- قرن بدیع، 147/2
- ابوالفضل گلپایگانی، الفرائد، 719
