بازدیدها: 22
برزخ در الهیات مسیحی
مسئله ای که موضوع برزخ در الهیات مسیحی را پر رنگ می کند، سرنوشت کودکانی است که بدون تعمید از دنیا می روند. به واقع، این سؤال مطرح است که تکلیف چنین کودکانی، با وجود اعتقاد مسیحیت به گناهکار بودن همه انسان ها از بدو خلقت شان، چه خواهد بود؟ همین پرسش سبب شد تا توجه ویژه ای به موضوع برزخ صورت گیرد و اختلافاتی نیز حاصل گردد.
برزخ در انشعاب های الهیات مسیحی
می توان گفت، برزخ، یکی از برجسته ترین موضوعاتی است که اختلافاتی را در میان سه شاخه اصلی در مسیحیت بوجود آورد. در ادامه به بررسی این موضوع می پردازیم.
-
رویکرد کاتولیک
کاتولیک ها بر این عقیده اند که روح افراد پاک پس از داوری به بهشت رسیده و روح افراد گناهکار نیز به دوزخ فرستاده می شود. در این میان اما، ارواح مؤمنانی که علیرغم پذیرش و ایمان به مسیح، آلوده به گناه نیز می باشند، برای پاک شدن پیش از ورود به بهشت، به برزخ می روند.
کاتولیک ها برای این باور خویش، به دنبال استدلال عقلی نیز می باشند و از این رو می گویند:
ممکن است شخصی به مسیح ایمان داشته، اما به سبب آلودگی حاصل از ارتکاب گناه، آماده رؤیت خدا نباشد؛ چنین فردی نمی تواند مستقیماً به حضور خدا برسد، بلکه نیاز دارد که پیش از این تشرف، آماده و پاک شود.
از این رو، کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک می نویسد:
“همه کسانی که در فیض و دوستی خدا می میرند و هنوز کاملاً پاک نشده اند، به نجات ابدی خود اطمینان دارند. اما بعد از مرگ، در معرض تطهیر قرار می گیرند تا قداست لازم برای ورود به شادمانی آسمان را به دست آورند. کلیسا به این تطهیر نهایی برگزیدگان، که از مجازات محکومان کاملاً متمایز است، نام (مطهر) می دهد. کلیسا آموزه ایمان مربوط به برزخ را به خصوص در شوراهای فلورانس و ترنت، مدون ساخت”. (تعالیم کلیسای کاتولیک، پاراگراف 1031-1030)
بر این اساس، در الهیات کاتولیک می آید که برای کمک به رها شدن ارواح گرفتار در برزخ از گناه، باید از صدقه، نماز، قربانی و دیگر آیین های مورد قبول در دین مسیحیت کمک گرفت.
-
دیدگاه ارتدوکس
ارتدوکس ها بر این باورند که افراد بلافاصله پس از مرگ، در معرض داوری خداوند قرار می گیرند و این مرحله «داوری خصوصی» نام دارد. اما «داوری عمومی» نیز پس از پایان جهان رخ داده و هر کسی ثواب یا عقاب اعمال خویش را مشاهده می کند.
افزون بر این، پیروان مکتب ارتدوکس معتقدند، برخی از مؤمنان، در این فاصله بین مرگ تا وقوع زمان داوری، به رشد و کمال می رسند. ارتدوکس ها این حالت از تجربه روح پس از مرگ را هادِس می نامند.
-
دیدگاه پروتستان
سود جویی های کشیشان و سوء استفاده های آن ها از آموزه برزخ، کم کم اعتراض هایی را سبب شد. این اعترض ها نقطه آغاز جریانی بود که بعدها شکافی بزرگ در مسیحیت آغاز نمود. مارتین لوتر از پیشگامان نهضت اصلاح طلبی، حرکت خود را با اعتراض به همین مفاهیم ساخته شده توسط کلیسای کاتولیک آغاز نمود و معتقد بود که ارواح مردم پس از مرگ به خواب می رود و تا زمان برپایی داوری بزرگ، در حالت غیرهوشیاری به سر می برد. البته این نظریه حتی در کلیسای لوتری هم مورد اجماع عمومی نمی باشد.
پروتستان ها برخلاف دو گروه پیشین، وجود برزخ را اساساً رد می کنند و آن را از ابداعات کتب اپوکریفایی می دانند. (1)
پیروان این مکتب بر این باورند که پس از مرگ، روح مؤمنان به بهشت می رود. روح افراد آلوده به گناه نیز وارد جهنم می شود. اما در این نگاه، هیچ یک از این بهره مندی ها و عذاب ها در این برهه زمانی کامل نمی باشد. بدین معنا که هنگامی به کمال خود می رسد که زمان داوری بزرگ فرا رسد و حکم نهایی برای مرگ یا حیات ابدی صادر گردد.
موضوعات مرتبط:
برزخ در الهیات مسیحی (بخش اول)
کلام آخر
شاید بتوان گفت که یکی از مهم ترین دلایل وجود اختلاف نظرها پیرامون موضوع برزخ در الهیات مسیحی، همان عدم وجود آیاتی محکم در این رابطه می باشد. آیات کتاب مقدس در این زمینه به اندازه ای مبهم بیان می شود که یکی از شاخه های اصلی مسیحیت، آن را به کلی انکار می کند. اما به هر ترتیب، باید گفت، برزخی که رهبران کاتولیک و ارتدوکس از آن سخن می رانند سرنوشت شفافی را برای ارواح کودکان تعمید نیافته، بیان نمی کند.
پی نوشت ها:
1) اپوکریفا در لغت به معنای مشکوک، پنهان و کاذب می باشد. کتب اپوکریفایی، اصطلاحاً کتاب هایی هستند که تحت نام قانون ثانی گردآوری شدند و تاریخ تألیف و گونه‌های مختلفی دارند و تعلق آنها به قانون کتاب‌های مقدس، طی قرون و اعصار، محل بحث بوده است.
منابع:
- کاشانی، محمد، درسنامه مسیحیت، مؤسسه آموزش عالی حوزوی خاتم النبیین، ص 534-532
- M. J., Christian Theology, BakerAcademic, 1993, second Edition
- طباطبایی، سید محمدعلی، برزخ، پژوهشکده باقر العلوم علیه السلام، آبان 1393
