بازدیدها: 8
بیت العدل، جانشین رهبران بهائیت
بهائیان معتقدند بر اساس کتاب اقدس (ام الکتاب بهاءالله)، بهائیت باید به صورت تشکیلاتی و سازمانی اداره شود. البته در کتاب اقدس فقط به تشکیل بیوت عدل محلی اشاره شده است، و منشا تشکیلات، در الواح وصایای عبدالبهاء است. در این الواح، بیت العدل جهانی مورد توجه قرار گرفته است.
بهاءالله در کتاب اقدس می نویسد:
« قد کتب الله علی کل مدینه ان یجعلوا فیها بیت العدل و یجتمع فیها النفوس علی عدد البهاء؛ (1)
خداوند مقرر کرد تا در هر شهری بیت العدلی تأسیس شود و افرادی به تعداد عدد بهاء (برای انجام امور جاری بهائیان) در آن جمع شوند.»
بهائیان معتقدند: بهاءالله در لوح کرمل، محلی که حکومت عثمانی وی را به آنجا تبعید کرده بود، را برای استقرار مراکز اداری و روحانی انتخاب کرد.
اولین فرد حاکم بر نهاد رهبری بهائی در حیفا، شخص بهاءالله بود. بعد از وی پسرش عبدالبهاء (عباس افندی) به قدرت رسید. به علت اینکه او فرزند پسری نداشت، نوه دختری اش، شوقی افندی، رهبری را عهده دار شد. شوقی افندی نیز فرزندی نداشت و پس از مرگ او، ریاست بهائیان بنا به وصیت شوقی به میسون ریمی (رئیس هیئت بین المللی بهائیان) رسید. ولی همسر شوقی (روحیه مکسول) میسون رو از مقامش کنار زد و کار را به ایادی امرالله سپرد. تا اینکه در سال 1963م، بیت العدل تأسیس شد.
طبق گفته های بهاءالله و عبدالبهاء، قوانینی که بیت العدل تشریع می کند، همان اعتبار و صلاحیت «آثار» آنان را دارد. با این تفاوت که بیت العدل می تواند با توجه به مقتضیات زمان، احکام خود را تعدیل یا لغو کند. اما قوانینی که در آثار بهاءالله و عبدالبهاء آمده است، قابل تغییر نیست.
همچنین بیت العدل اجازه دارد، برای مطالبی که در کتب و آثار بهائی، آورده نشده است، قوانینی وضع کند.
وظایف بیت العدل
بهاءالله در توقیعی درباره علت تأسیس و اعلام وظایف و حدود اختیارات اعضای بیت العدل می گوید:
«امور ملت، معلق است به رجال بیت عدل الهی…، چون که هر روز را امری و هر حین را حکمی مقتضی، لذا امور به وزرای بیت عدل راجع، تا آنچه را مصلحت وقت دانند معمول دارند… ایشان ملهم اند به الهامات غیبی الهی، بر کلّ اطاعت لازم، امور سیاسیه کلّ راجع است به بیت العدل و عبادات بما انزله الله فی الکتاب.»(2)
از وظایف بیت العدل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تفسیر متون و آثار بهاءالله، عبدالبهاء و شوقی افندی و توضیح مسائل مبهم
- تشریع قوانین و احکامی که حکمی برای آن نیامده، به مقتضای زمان
- اداره امور پیروان در سراسر جهان
- ایجاد مؤسسات تبلیغی و اعلان و انتشار و تبلیغ بهائیت و ترویج مصالح بهائیان
- سرکوب اختلافات به وجود آمده در جامعه بهائی(3) (تصمیم گیری در امور جزائی و قضائی و حل معضلات و اختلافات بهائیان)
ساختار بیت العدل
این مجمع از نه نفر تشکیل شده است که هر پنج سال یکبار از طرف همه اعضای محافل ملی بهائیان جهان انتخاب می شوند.
زیر مجموعه های بیت العدل به شرح زیر می باشند:
- دارالتبلیغ بین المللی، بالاترین مرجع تصمیم گیری است.
- دارالانشاء یا دار الآثار، ثبت و ابلاغ مکاتبات را بر عهده دارد.
- هیئت مهاجرین، سازماندهی مهاجرین را انجام می دهد.
- واحد روابط عمومی، برای تسهیل ارتباط محافل ملی و بهائیان با بیت العدل، تشکیل شده است.
- جامعه بین المللی بهائی، از امکانات بین المللی برای اهداف بهائیت استفاده می کند.
- هیئت مشاورین قاره ای، به منظور حل و فصل مشکلات و همچنین سازماندهی امور کشورها در اسرائیل تشکیل شد.
- محفل ملی، عالی ترین و مهم ترین مرجع بهائیان در هر کشور می باشد. این محفل در اصل تشکیلات کشوری بهائیت است. اعضای نه نفره این محفل با مجوز بیت العدل و از راه انتخابات تعیین می شوند.
از جمله وظایف محفل ملی عبارت است از:
- راهنمایی و ارشاد بهائیان
- ارتباط دائمی با بیت العدل و گرفتن دستورات در تمام زمینه ها از ایشان
- شرکت در انتخابات بیت العدل
- حل اختلافات محافل محلی
- رابطه با حاکمان هر کشور
- نشر آثار بهائی و افزایش کمّی جامعه بهائی
- تبلیغ، جذب و آموزش افراد غیر بهائی
- محفل محلی، که برای تشکیل آن حداقل به نه نفر در یک محل، احتیاج است. انتخابات آن هر سال در عید رضوان برگزار می شود.
- هیئت های مختلف، که برای انجام کلیه امور اجتماعی و آئینی بهائیان تشکیل می شوند. ازجمله هیئت های ملی و محلی.
- لجنه های مختلف، لجنه ها در تمامی امور مالی، اقتصادی، فرهنگی، تبلیغی و رسانه ای، اداری و نشر و چاپ فعالیت دارند.
آیا بیت العدل بدون بهاءالله مشروعیت دارد؟
سازمان بهائیت دارای دو رکن «ولی امرالله» و «بیت العدل» می باشد.
شوقی افندی می گوید: «این نظم بدیع از انظمه باطله سقیمه عالم، ممتاز، و در تاریخ ادیان، فرید و بی مثیل و بی سابقه؛ بنیادش بر دو رکن رکین، استوار؛ رکن اول و اعظم، رکن ولایت الهیه که مصدر تبیین است. رکن ثانی، بیت عدل اعظم الهی که مرجع تشریع است.»(4)
این 2 رکن مکمل یکدیگر هستند. و جدایی ناپذیر هستند.
شوقی افندی در اینباره می گوید: «انفصال رکنین نظم بدیع از یکدیگر، ممتنع و محال است.»(5)
سوال اینجاست که تشکیلات بهائیت در حال حاضر بدون یکی از ارکانش (ولی امرالله) مشروعیت دارد؟ و بیت العدل به تنهایی می تواند عهده دار رهبری بهائیان باشد؟ این امر با دستورات سران بهائیت در تضاد نیست؟
شاید به همین دلیل، عده ای از بهائیان این تشکیلات را نامشروع می دانند و برای خود تشکیلات مجزایی درست کردند.
عده ای نیز به مخالفت با بیت العدل پرداخته و رهبری را بعد از شوقی به اشخاصی نسبت دادند. به عنوان مثال گروهی از جمشید معانی، گروهی چالز میسون ریمی و… پیروی کردند. هر چند این افراد از نسل شوقی افندی نبودند و مشروعیت نداشتند.
نکته جالب توجه اینست که به گفته عبدالبهاء «اگر بهائیان دو فرقه شوند و هر یک بیت العدلی بنا کنند و مخالفت یکدیگر نمایند، هر دو باطل است.»(6)
نکته پایانی
تشکیلات بهائیان مثل یک ساختار سیاسی به کنترل اعضاء و نیروهای طرفدار خود می پردازد. ساختار تشکیلاتی بهائیان بسیار پیچیده و مبتنی بر اطاعت بی چون و چرا است. «نقض» به عنوان مهم ترین گناه، اتهام کسی است که از فرامین تشکیلات اطاعت نکند و مجازات سختی به دنبال دارد.
آیا این نوع ساختار، مغایر با آزادی و ضد دموکراسی نیست؟
عبدالبهاء در لوح عمومی آمریکا می گوید:
«… جمال مبارک در جمیع الواح و رسایل، احبّای ثابت را از مجالست و معاشرت ناقضان عهد باب (که به بهاءالله نپیوستند) منع فرمود و نفسی نزدیکی به آنان نکند؛ زیرا نفسشان مانند سمّ ثعبان می ماند، فورا هلاک می کند.»(7)
پی نوشت:
- اقدس، بند30، ص214
- آیات الهی، حسین علی نوری، ج1، ص3
- ارکان نظم بدیع، ص320 و 321
- همان، ص41و42
- توقیع منیع، ص31
- بدیع الآثار، ج1، ص119
- گنجینه حدود و احکام، ص450
برگرفته از کتاب در جستجوی حقیقت، علیرضا روزبهانی بروجردی
