بازدیدها: 39
زاد روز و تولد زرتشت
درباره تاریخ تولد و ظهور زرتشت موبد اردشیر خورشیدیان ( رئیس انجمن موبدان تهران ) در پاسخ به پرسش های زرتشتیان می نویسد:
در بین پیروان اشو زرتشت اختلافی نیست و همه ی زرتشتیان جهان، تاریخ تولد اشوزرتشت را روز ششم فروردین ماه 1768 سال پیش از میلاد می دانند و از دید ما و همه ی مذاهب، باور ما در مورد کیش خودمان مهم است و بس.[1]
اما بررسی سخن موبدان و زرتشتیان برجسته دیگر نشان دهنده این است که ظاهرا در مورد تاریخ تولد و یا ظهور زرتشت هیچ اتفاق نظری وجود ندارد و بلکه بعضی از این کارشناسان اقرار کرده اند که این تاریخ برای آن ها نیز نامعلوم است.
سخن موبدان و زرتشت شناسان:
در اینجا به سخن بعضی از موبدان و زرتشت شناسان اشاره می گردد:
جمشید کاووسجی کاتراک ( پژوهشگر زرتشتی و از پارساین هند ):
برخی از پژوهندگان درباره ی زمان زرتشت دچار سرگردانی شده اند و چون دستشان به جایی نرسیده، به ناچار دنبال پندار و خیال رفته اند و از روی پندار و خیال، پیدایش او را پس از موسی گمان کرده اند … راه درست رفتن و به نتیجه رسیدن این است که گفته ها و نوشته های دانشمندان پیش از مسیح یونان را که نزدیک به دو هزار و پنج سد ( 2500 ) سال از ما جلوتر بوده اند و از رتشت و زمان او بهتر آگاهی داشته اند، بررسی کنیم و از روی آن ها به چگونگی این راز کهن پی ببریم. گفته های این گروه از دانشمندان دیرین که زمان زرتشت را نزدیک به شش هزار و پنج سد ( 6500 ) سال پیش از مسیح می رساند، در بیشتر کتاب های وابسته به آئین ایران باشتان نوشته شده. [2]
موبد دکتر مانک جی نوشیروان جی دهالا:
تاریخ پیدایش این پیامبر بزرگ ایرانی به درستی بر ما معلوم نیست ولی من بنا بر عقیده ی اغلب دانشمندان آن را تقریبا هزار سال پیش از میلاد مسیح می دانم. [3]
موبد اردشیر آذر گشسب:
در آغاز این گفتار باید اعتراف نمایم که ما هنوز به تاریخ درست ظهور زرتشت دسترسی نادریم و نمی توانیم به طور قطع بگوییم این پیامبر باستانی در چه قرنی ادعای پیغمبری نموده است؛ زیرا اقوال نویسندگانی که از دورهی باستان تا به حال در این باره قلم فرسایی نمودهاند و سنوات داده شده از سوی آن ها برای ظهور اشوزرتشت به قدری مختلف است و با هم چندان فاصله دارند که سازش میان آن ها به هیچ روی امکان پذیر نیست. [4]
موبد دکتر جهانگیر اوشیدری ( رئیس انجمن موبدان تهران ):
وی در مقدمهی کتاب خود تحت عنوان زمان زرتشت فقط به نقل اقوال در مورد تاریخ تولد زرتشت می پردازد و هیچ تاریخی را ترجیح نمی دهد :
در سدههای چهارم و سوم پیش از میلاد مسیح نیز اختلاف نظر فاحشی درباره زمان زرتشت موجود بوده، و این نشارنگر آن است که دوران حیات زرتشت از آن روزگاران نیز آنقدر دور بوده که حتی فلاسفه و پژوهندگان یونانی هم … با روایات گوناگون وربرو بودهاند.
برخی تاریخ سنتی را ملاک قرار می دهند که البته امروزه با پیش رفت علم لغت شناسی طرفداری ندارد. افلاطون که از سنایندگان زرتشت بوده روزگار او را 6000 سال قبل از میلاد میدانست. خسانتوس بین 6000 تا 6500 سال پیش از لشکرکشی خشایارشاه به یونان؛ و چون لشکرکشی وی به سال 480 پیش از میلاد بوده بنا بر این زمان زرتشت به حدود 6480 سال پیش از مسیح میرسد.
سپس ایشان بدون ترجیح هیچ تاریخی، آن چه را ذبیح بهروز تعیین کرده نقل میکند که در سال 1331 شمسی 3720 سال از تاریخ تولد زرتشت می گذشته است.
و همچنین مینویسد: زمان و قدمت اوستا بسته به تعیین زمان زرتشت است که هنوز آن طوری که باید با دلایل تاریخی، روشن نشده است. [5]
موبد دکتر کورش نیکنام در سایت شخصی خود مینویسد:
اکنون میتوانیم بی گمان زمان پیدایش اشوزرتشست را در حدود 8600 سال پیش بدانیم. [6]
جلیل دوستخواه ( باستان پژوه و اوستا پژوه ):
روایت سنتی زرتشتیان، زمان زندگی زرتشت را در حدود سیصد سال پیش از اسکندر، یعنی از حدود نیمهی دوم سدهی هفتم تا اوایل سدهی ششم پیش از میلاد ( سال های 660 تا 583 پیش از میلاد ) میداند. [7]
دکتر فرهنگ مهر:
از آن جا که تاریخ سنتی 650سال پیش از میلاد مسیح، با دلایل اثباتی قابل قبول نیست، بهتر است یکبار و برای همیشه، کنار گذارده شود. [8]
دکتر کتایون مزداپور:
در سنت شفاهی و زندهی زرتشتی رقم و گاه شمار خاصی دربارهی زمان زرتشت وجود نداشته. [9]
جمع بندی:
هر چند جناب آقای موبد اردشیر خورشیدیان سعی کرده بودند برای تاریخ تولد زرتشت زمان معینی را بیان کنند اما بررسی ها و گزارشات دیگر زرتشتیان و یا زرتشت پژوهان نشان می دهد که در این زمینه اختلاف نظر بسیار است و هرگونه گزارش متقن نسبت به تاریخ تولد زرتشت بدون سند و مدرک است.
البته بعضی زاد روز زرتشت در تاریخ 6 فروردین را به ابوریحان بیرونی نسبت می دهند اما باید توجه داشت که وی می نویسد:
زرتشتیان گویند که در این روز ( 6 فروردین ) زردشت توفیق یافت که به خداوند مناجات کند. [10]
و این کلام ارتباطی با زاد روز زرتشت ندارد.
سایت فاران از تمام پژوهشگران درخواست دارد در صورتی که از مطالب علمی و مستند، بر خلاف مطالب این پست اطلاع دارند جهت اصلاح آن مطالب را در اختیار سایت قرار دهند.
[1] پاسخ به پرسش های دینی زرتشتیان، ص 17.
[2] زمان زرتشت، ص 18-19
[3] خداشناسی زرتشتی، ص 15
[4] مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان، ص 16.
[5] دانشنامهی مَزدَیسنا، ص 33-35.
[6] www.kniknam.com
[7] اوستا، دوستخواه، ص 11، پیشگفتار.
[8] دیدی نو از دینی کهن، ص 124
[9] زرتشتیان، ص 15.
[10] آثار الباقیة، ص 329
