بازدیدها: 233
جانشین علی محمد باب
امیر کبیر با اعدام علی محمد باب سعی کرد تا فتنه بابیت را از بین ببرد. اما این تفکر انحرافی به طور کامل از بین نرفت. زیرا گروهی به خاطر این ادعا به جایگاه و منزلتی رسیدند و نمی گذاشتند منافعشان به خطر بیافتد. پس از مرگ علی محمد این سوال مطرح است که جانشین باب کیست؟
جانشینان باب
- بعد از مرگ علی محمد شیرازی (باب)، اختلافات بر سر جانشینی باب آغاز شد.
- مدعی جانشینی باب، بدون هیچ دلیل منطقی و علمی این مقام را به دست آورد. زیرا خود باب که در مرکز این فرقه قرار داشت، بدون اثبات هویت خود به این جایگاه رسیده بود! وی برای اثبات هویت مخدوش خود، اجازه هر گونه استدلال منطقی را بسته بود.
شیخ علی ترشیزی عظیم
مرحوم علامه محیط طباطبائی به استناد گزارشهای تاریخی، گفته است که هیچ وصیتی از طرف باب وجود ندارد.
بنابراین جانشینی علی محمد باب پس از او به شیخ علی ترشیزی، معروف به عظیم رسید.
ایشان می نویسد:
«وقتی سید علی محمد باب به سال 1266 در تبریز کشته شد، شیخ علی خراسانی ترشیزی از یاران سید رشتی و ملقب به عظیم، مقام رهبری بابیان را یافت. این جناب عظیم به موقع انتقال باب از اصفهان به تهران و هنگام اعزام او از تهران به چهریق، همواره از نزدیک ترین مریدان مراقب حال سید بود. و در موقع ادعای قائمیت باب که پس از مرگ محمد علی بارفروشی(قدوس) صورت گرفت، از طرف سید با عنوان خاتم باب، مأمور اعلام دعوت مردم دور و نزدیک شده و در پیش بابیان طبقه اول، مکانتی یافته بود.» (استاد محیط طباطبائی، عظیم پس از باب پیش از ازل، ماهنامه گوهر،ش3،ص178-183)
میرزا یحیی صبح ازل
- پس از مرگ سید باب، 25 نفر ادعا کردند که جانشین علی محمد باب هستند.
- بعضی از آنها دارای سوابق علمی و عنوانی بهتری نسبت به میرزا حسین علی نوری (بهاء الله-رئیس فرقه بهائیت) داشتند.
از جمله آنها میرزا یحیی صبح ازل، برادر بهاء الله می باشد.
- میرزا یحیی از مریدان علی محمد باب بود.
- علی محمد باب به او لقب صبح ازل داد. باب وصیت کرد که میرزا یحیی بعد از وی، جانشینش باشد.
- از سوابق میرزا یحیی می توان به این موارد اشاره کرد:
نوشتن آیات، مکاتبه با سید باب، سفارشات سید باب درباره او، گرویدن سران بابیه به وی، پیروی میرزا بهاء الله از او و…
دلایل جانشینی میرزا یحیی
- مرحوم علامه حسن مصطفوی، به نقل از باب می نویسد:
باز در همان كتاب (الواح سيد باب ـ لوح اول) به خط خود سيد باب خطاب به صبح ازل كليشه شده است كه:
«خدا از همه چيز بزرگ تر است، اين نامه اي از طرف خداي مهيمن و قيوم به سوي خداي مهيمن و قيوم است. بگو همه از خدا ابتدا شده اند و همه به سوي خدا بازگشت مي كنند.
اين نامه اي است از علي قبل نبيل (عدد محمد و نبيل به حساب ابجد 92 مي شود) كه ذكر خدا براي جهانيان است به سوي كسي كه نامش مطابق با وحيد است (وحيد به ابجد 28 است و يحيي هم به استثناي الف آخرش 28 است). بگو همه از نقطه بيان ابتدا مي شوند اي نام وحيد. حفظ كن آنچه را كه در بيان نازل شد و به آن امر كن، پس تو در راه حق بزرگ هستي…. و ذيل لوح را هم با مهري كه سجع آن (انني انا حجه الله و نوره) [است] مهر كرده است.»
علامه مصطفوي از اين شواهد نتيجه مي گيرد كه طبق این متن، پس از درگذشت باب جانشين و خليفه اش ميرزا يحيي است. (ح.م.ت، محاکمه و بررسی باب و بهاء، ج3، ص11، 12 و 13)
- ميرزا جاني كاشي در نقطه الكاف درباره علت انتخاب صبح ازل به جانشيني مي نويسد:
«باب به علت از دست دادن ياران و دستياران نزديك اندوهگين بود، اما با ديدن مكتوبات و نوشته جات ميرزا يحيي ازل به شدت مسرور گرديد و وي را به عنوان وصي خود برگزيد.» (نقطه الکاف،ص238 و 244)
میرزا حسین علی نوری
از دیگر کسانی که ادعا کرد جانشین علی محمد باب می باشد، میرزا حسین علی نوری بود.
- حسین علی نوری در دوم محرم 1233ق متولد شد.
- پدرش میرزا عباس نوری از منشیان دربار قاجار در تهران بود.
- آموزشهای مقدماتی ادب فارسی و عربی را زیر نظر پدر و معلمانش گذراند.
- وی از اولین کسانی بود که به باب پیوست.
- حسین علی به تبلیغ و ترویج بابیت در نور و مازندران پرداخت.
جانشینی میرزا حسین علی
نبیل زرندی، مورخ بهائی معتقد است که دست خط باب درباره بهاء الله بوده است که توسط بعضی تحریف شده است. و پس از تغییرات به صبح ازل نسبت داده شده است. (مطالع الانوار، ص402)
در جایی دیگر ادعا می کند که خود بهاء الله برای حفظ جان خودش، برادرش را به عنوان جانشین علی محمد باب معرفی کرده است. (عبدالبهاء، مقاله شخصی سیاح، ص36 و 37)
جانشین باب کیست؟
باب ظهور کسی را بعد از خود بشارت داده بود که با عنوان من یظهره الله معرفی شده بود.
سؤالی که وجود دارد اینست که کدامیک از مدعیان جانشینی باب، من یظهره الله بودند؟
در اسناد موجود از باب، وی خصوصیاتی برای من یظهره الله گفته است که هیچ کدام از جانشینان دارای این خصوصیات نیستند.
- طبق آنچه در کتاب بیان فارسی آمده است، من یظهره الله باید2001 سال یا 1511 سال پس از باب ظهور کند. (باب هفدهم از واحد دوم کتاب بیان فارسی)
- جانشین باب باید کسی باشد که کتاب ناتمام باب -بیان- را به اتمام برساند. درصورتی که بهاء الله نه تنها این کار را نکرد بلکه کتاب بیان را منسوخ کرد.
سرانجام
- بهاء الله که سرانجام جانشینی باب را بدست آورد، از مدتها قبل این تصمیم را در ذهنش پرورانده بود.
- از همان زمان که به اتهام مشارکت در قتل شاه در زندان به سر می برد. از همان ایام، قصد ریاست بر گروه بابی را در سر داشت. (این مطلب را در لوح ابن ذئب آورده است)
- این تصمیم هیچ ارتباطی با وصیت باب یا صلاحیت بهاء الله برای بدست آوردن این جانشینی نداشت.
باب بدون دلایل عقلی و برهان های منطقی ادعای بابیت کرد. در اثبات جایگاه و مقام وی مشکلات عقلی و نقلی فراوانی وجود دارد. اما طبق گفته های باب نیز، هیچ کدام از مدعیان جانشینی صلاحیت این جایگاه را نداشتند.
(برگرفته از کتاب در جستجوی حقیت- علیرضا روزبهانی)
