بازدیدها: 269
حجت های الهی چه کسانی هستند؟ و راه شناخت آن ها چیست؟
ما پیامبران الهی و اوصیای ایشان را به عنوان حجت های الهی در زمین می شناسیم.
حجّت در لغت، به معنای برهان و بیانی است که با آن حریف را قانع یا دفع کنند.(1) این برهان و بیان می تواند اعم از بیان نقلی و عقلی بوده باشد که از آن دو به حجت ظاهری و باطنی تعبیر شده است.(2)
امام کاظم(علیه السلام) نیز حجت‌های الهی را این گونه دسته بندی کرده و فرموده است:همانا حجت خداوند برای بندگان، دوگونه است: حجت ظاهری و حجت باطنی. اما حجت ظاهری رسولان و انبیاء و ائمه(علیهم السلام) هستند و حجت باطنی عقل ها است.(3)
رسولان و انبیاء و ائمه معصومین(علیهم السلام) حجت ظاهری خداوند روی زمین هستند.
راه شناخت حجت های الهی شامل انبیاء و رسولان و همچنین امامان معصوم(علیهم السلام) به عنوان اوصیاء پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
راه شناخت انبیاء الهی
درباره شناخت انبیاء و رسولان(علیهم السلام)، ممکن است به اقتضای شرایط و زمان، راه شناخت تغییر یافته و از قانون مشترکی تبعیت نکند.
ممکن است برخی از انبیاء و رسولان با قانون وصیت، و برخی دیگر با قانون معجزه و عده ای نیز با اتکاء به شهرت صداقت و امانت داری و یا با استدلال و برهان ظاهر شده و مدعای(رسالت) خود را اثبات کرده باشند.
به عنوان نمونه؛ پیامبر اکرم(صل الله علیه و آله) دعوت خود را برای اهل کتاب، با اتکاء به وصیت حضرت موسی و عیسی(علیهما السلام) عرضه کرد، اما وقتی همین رسالت را به قریش و اهل مکه مطرح می کند، به امین بودن و اصالت خانوادگی اش استناد کرده(4) و در مواجهه با معاندین نیز به معجزه متمسک می شود. لذا مشاهده می شود که پیامبراکرم(صل الله علیه و آله) برای متقاعد کردن سه گروه (اهل کتاب، قریش و اهل مکه، معاندین) از سه مدل معرفتی متفاوت استفاده کرده و از یک قانون مشترک تبعیت نفرموده است.
راه شناخت اوصیاء الهی
قانون شناخت اوصیاء رسول اکرم(صل الله علیه و آله) به عنوان حجت‌های الهی، دارای دو شاخصه عمده و ثابت است که باید مدعی وصایت، از تمامی آنها برخوردار باشد این شاخصه ها عبارتند از:
الف: نشانه ها و ودایعی از جانب خداوند متعال
شامل: علم و معجزه
ب: نشانه ها و ودایعی از جانب رسول خدا(صل الله علیه و آله) شامل پنج امانت زیر:
1- عهد رسول الله:کتابی که توسط چبرئیل نازل شده است.
2- برخورداری از لوازم رسول خدا: مانند پرچم و شمشیر پیامبر
3- سند وصیتنامه رسول خدا: به دست خط امیر المومنین علیه السلام
4- وصیت ظاهره: معرفی توسط وصی قبلی
5- قرابت مشهوره: از فرزندان پیامبر و نامش در وصیتنامه آمده باشد
که در پست های بعدی درباره آن ها توضیح می دهیم و با شاخصه های احمد بصری مقایسه می کنیم.
پی نوشت:
(1) لسان العرب، ج 2، ص 228
(2) الآلوسی و التشیع، ص 279
(3) کافی، ج 1، ص 16
(4) سیره حلبی،ج1،ص321
منبع:
کتاب درسنامه نقد و بررسی جریان احمد الحسن بصری، علی محمّدی هوشیار، انتشارات تولی، قم، 1397
