بازدیدها: 29
سید کاظم رشتی یکی از زبده ترین شاگردان شیخ احمد احسائی بود. وی بعد از مرگ شیخ احمد، رهبری شیخیه را بر عهده گرفت. بعضی از محققان، سید کاظم را منشأ اکثر عقاید غلط شیخیه می دانند.
سید کاظم رشتی کیست؟
- سید کاظم رشتی در سال 1212ق در رشت متولد شد.
- وی در سن 16 سالگی برای تحصیل نزد شیخ احمد احسائی رفت. و تا آخر عمر در کنار شیخ باقی ماند.
- توصیه خاصی از طرف شیخ احمد برای جانشینی او وجود ندارد، اما بدلیل احترام و مقبولیت در بین پیروان شیخیه، بعنوان جانشین شیخ احمد مورد قبول واقع شد.
- تألیفات سید کاظم بیش از 150 جلد بوده است. محمد علی مدرسی به نقل از کتاب «احسن الودیعه» می نویسد: «سید رشتی دارای تألیفات بسیاری است که احدی،چیزی از آنها نفهمیده است و گویا که به زبان هندی حرف می زند…»
- سرانجام سید کاظم در سال1259ق بعد از دیدار با نجیب پاشا (والی عثمانی عراق) بیمار شد و از دنیا رفت.
ویژگیهای سید کاظم رشتی
دشمنی با علما
سید کاظم در نقطه مقابل علمای شیعه قرار داشت. در جلسات درس، معمولا فقها را سرزنش میکرد. و با سخن درشت درباره علما صحبت می کرد. به عنوان مثال وی، مرحوم صاحب جواهر را «احمق مستضعف» می خواند. علمای شیعه نیز، از مخالفان جدی سید کاظم بودند.
هم صدا بودن با دشمنان شیعه
وقتی نجیب پاشا (والی عراق) به کربلا حمله کرد، قتل عام وسیعی صورت گرفت. حتی به کسانی که در حرم سیدالشهدا بودند، امان داده نشد. و بسیاری از مردم بی دفاع و پناهنده به اماکن مقدس، کشته شدند. فقط منزل سید کاظم رشتی، خانه امن بود. تنها عده ای از مردم و مریدان سید که به او پناه برده بودند، از کشتار در امان ماندند. واقعیت داستان، هم صدایی و همراهی سید کاظم با عثمانیها بعلت، حضور سید احمد ، فرزند سید کاظم در دربار خلیفه و امپراطور عثمانی بود.
نقطه انحراف و اختلاف در شیخیه
سید کاظم بر نزدیک بودن ظهور موعود اصرار داشت. به همین خاطر جانشینی برای خود انتخاب نکرد. این امر زمینه را برای ادعای بابیت سید علی محمد شیرازی معروف به باب هموار ساخت.
بعد از وی میان شاگردانش اختلاف شدیدی افتاد. از اصلی ترین اختلافات بین دو گروه از پیروانش، مسئله رکن رابع است. که یکی از تأثیرگذارترین مسائل، در انحرافات بعدی بوده است. البته هر دو گروه، خود را پیرو شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی می دانند. اما برداشت آنان از اندیشه های شیخ احمد و سید کاظم متفاوت است.
اختلاف بر سر رکن رابع
- شیخیه کرمانیه: مؤسس این فرقه، حاج محمد کریم خان قاجار، نوه دختری فتح علی شاه است. شیخیه کرمانیه اصول دین را چهار اصل توحید، نبوت، امامت و رکن رابع می دانند. منظور از رکن رابع، شیعه کامل است که واسطه بین شیعیان و امام غایب است. این عقیده، فرقه شیخیه و فرقه بابیه را به هم مرتبط می کند.سید علی محمد باب -یکی از پیروان شیخیه- ادعا کرد که شیعه کامل و رکن رابع است. وی خود را واسطه بین شیعیان و امام غایب می دانست. و خود را دروازه اتصال با امام مهدی (عج) معرفی کرد. وی رئیس فرقه بابیه می باشد.
- شیخیه آذربایجان: که خود به سه گروه حجه الاسلامیه، ثقه الاسلامیه، احقاقیه تقسیم شده است. شیخیه آذربایجان اصول دین را پنج اصل توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت می دانند. ایشان اعتقاد دارند که نظر شیخ احمد احسائی و سید کاظم رشتی نیز همین است.
البته ادعای اخیر شیخیه آذربایجان چندان هم بدون اشکال نیست. در بعضی از نوشته های ایشان جملاتی پیدا می شود که به طور ضمنی به ادعای بابیت اشاره دارد.
«یقین خود را در علم خود، مدیون ائمه الهدی هستم. اگر اظهارات و بیانات من از اشتباه مصون است، در این حد است که تمام آنچه در کتابهایم به ثبوت رساندم، مدیون تعلیم ایشان هستم و ایشان خودشان از خطا، معصومند. هرکس از ایشان تعلیم گیرد، مطمئن است که خطا در او راهبر نیست..»
در جای دیگر شیخ احمد احسائی در رابطه خود با ائمه تا آنجایی پیش رفت که می گفت:«سمعت عن الصادق(علیه السلام)…»
(برگرفته از کتاب در جستجوی حقیقت- علیرضا روزبهانی بروجردی)
