بازدیدها: 6
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه
فرضیه جسد هورقلیایی شیخ احمد احسایی که ابتدا در خصوص معاد ذکر شد، به تدریج گسترش یافت و موضوعاتی از قبیل کیفیت معراج رسول مکرم اسلام (ص) و چگونگی حیات حضرت حجت (ع) را نیز دربر گرفت. برخی از محققین بر این باورند که شیخ احمد اساساً در پی یافتن پاسخی برای پرسش در رابطه با عمر طولانی امام دوازدهم (ع) بود که چنین فرضیه را بیان نمود. به هر ترتیب، علت معرفی این فرضیه هر چه که باشد، اصل وجود و حیات حضرت حجت (عج) را با پیامدهایی رو به رو می کند که با نظام فکری شیعه و منابع دینی در تضاد است. از این رو در ادامه به این پیامدها پرداخته می شود.
پیامدهای باور به فرضیه جسد هورقلیایی در خصوص چگونگی حیات امام زمان (ع)
از یک منظر می توان این پیامدها را در سه موضوع بیان نمود:
- تصور مرگ یا حالتی بین مرگ و حیات برای حضرت حجت (عج)
- نفی امکان ارتباط مردم با حضرت حجت (عج)
- وجود تناقض در چرایی ارتباط انحصاری شیخ با حضرت حجت (عج)
تصور مرگ یا حالتی بین مرگ و حیات برای حضرت حجت (عج)
احسایی با بیان فرضیه جسد هورقلیایی، خواسته یا ناخواسته، در خصوص امام عصر (عج) قائل به مرگ یا حالتی بین مرگ و زندگی می شود. این ادعا به این دلیل صورت می گیرد که باور به غیرعنصری و غیرمادی بودن جسم امام به معنای زنده نبودن ایشان در دنیا و جهان مادی است. حال آن که چنین تصوری:
- اولاً با فلسفه وجود آن حضرت در این دنیا و در میان مردم تناقض دارد.
- ثانیاً بر اساس روایات موجود، حیات ایشان کاملا حقیقی است.
امیرالمؤمنین علی (ع) در حکمت 147 نهج البلاغه می فرمایند:
” زمـیـن هـیـچ گـاه از قـیـام کـنـنـده بـا حـجـّت و دلیـل خـالى نـمـى مـانـد، خـواه ظـاهـر و آشـکـار بـاشـد یـا مـخـفـى و پـنـهـان ، تـا دلایـل و اسـنـاد روشـن الهـى ضـایـع نـگـردد“.
در حدیثی از رسول اکرم (ص) در این رابطه آمده:
” ستارگان برای اهل آسمان امان هستند که اگر ستارگان از بین بروند آنها هم از بین می روند، و خاندان من برای اهل زمین امان هستند، پس اگر اهل بیت من بروند اهل زمین هم می روند”. (1)
امام محمدباقر (ع) می فرمایند:
” اگر امام یک ساعت از زمین برداشته شود زمین اهلش را فرو می برد و اهل خود را همچون دریای خروشان به جوش و خروش در می آورد”. (2)
امام صادق (ع) نیز می فرمایند:
” اگر حجت خدا نبود، مسلما زمین، ساکنانش را فرو می‌برد”. (3)
نکته ای که در تمامی این روایات به چشم می خورد، لزوم وجود حضرت حجت (ع) بر روی زمین است. این درست همان چیزی است که نه تنها در فرضیه جسد هورقلیایی شیخ احمد یافت نمی شود، بلکه انکار نیز می گردد.
نفی امکان ارتباط مردم با حضرت حجت (عج)
مطابق با فرضیه جسد هورقلیایی و هورقلیایی بودن حیات امام زمان (ع) در تفکر شیخی، دیگر امکان برقراری ارتباط با حضرت (ع) برای همگان ممکن نیست. به دیگر سخن، تنها افراد خاصی که در شیخیه از آن ها به شیعه کامل و رکن رابع و امثال این ها تعبیر می شود، این امکان و قابلیت را خواهند داشت. در حقیقت، در این نگاه، ارتباط عموم مردم با حضرت حجت (ع) محال است و این پیوند تنها از طریق این افراد که واسطه ای هستند بین مردم و امام زمان (عج) صورت می پذیرد.
این ادعا در حالی مطرح می شود که:
- اولاً هیچ گونه منبع دینی برای اثبات آن وجود ندارد.
- ثانیاً، خداوند در قرآن می فرماید، «ادعونی، استجب لکم». بر این اساس، انسانی که بنا بر نص صریح قرآن، حتی می تواند با پروردگار خویش مستقیماً ارتباط برقرار نماید، به چه دلیل ارتباط با امام زمان (ع) برای او محال است؟
- ثالثاً نقل های متعدد عوام از ارتباط با امام زمان (ع) که مورد تأیید بزرگان شیعه نیز بوده است، در تعارض جدی با این عقیده بدعت آمیزاست.
ادامه دارد…
موضوعات مرتبط:
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه (بخش اول)
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه (بخش دوم)
شیخ احمد احسایی کیست؟ (بخش اول)
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه (بخش چهارم)
پی نوشت ها:
1) بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۲۸۲.
2) نعمانی، جعفر الکاتب، الغیبه، روایات درباره لزوم حجت، ص ۱۵۶.
3) نعمانی، جعفر الکاتب، الغیبه، روایات درباره لزوم حجت، ص ۱۵5.
منابع:
- نصیری، م. (1386)، برکات وجودی حضرت ولی عصر (عج) در عصر غیبت، حصون، شماره دوازدهم
- خادمی، ع.، عربی، ع. (1397)، بررسی اصطلاح هورقلیا در منظومه فکری شیخ احمد احسایی، سال بیستم، شماره چهارم، شماره پیاپی 78، ص 23-46
- فلاحتی، ح. (1389)، تحلیل عقاید شیخیه در بسترسازی بابیت و بهائیت، سال اول، شماره دوم، ص 159-178
- رضانژاد، ع. (1381)، شیخیه بستر پیدایش بابیت و بهائیت، مجله انتظار، بهار، شماره سوم
- پاشایی، و.، فرمانیان، م. (1392)، رویارویی خاندان کریمخانیه شیخیه با بابیه، معرفت ادیان، سال چهارم، شماره چهارم، پیاپی 16، ص 97-118
- لواسانی، م. (1394)، مبتکر نظریه رکن رابع ایمان در شیخیه، مطالعات تاریخ اسلام، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، ص 141-169
- علی زاده، س. (1398)، بررسی و نقد اندیشه شیخ احمد احسایی در ارتباط با عالم وجودی حیات امام عصر (عج)، سال دهم، شماره پنجاه و ششم، ص 39-50
