بازدیدها: 13

قرة العین، اولین زنی که در ایران بی حجاب شد

 

در بخش های پیشین از مقاله «قرة العین، اولین زنی که در ایران بی حجاب شد» برخی از افکار و وقایع زندگی قرة العین بیان شد. در این بخش تلاش می شود تا ضمن اشاره به یکی دیگر از عقاید وی،  چگونگی مرگ او نیز ذکر گردد.

 

 

قرة العین و مقام شارعیت

 

از یک طرف، فرقه بابیه مقام شارعیت را برای علی محمد شیرازی قائل بود و از طرف دیگر، وقایع نقل شده نشان می دهد که حسینعلی نوری و قرة العین نیز در نظر آنان در زمره شارعین (1) احکام فرقه بابیت و پس از آن بهائیت قرار می گرفتند.

مسلماً مقام شارعیت در ادیان الهی منحصر به خداوند است. اما از آن رو که باب، خود و انبیاء الهی را به عنوان ذات ظاهری باریتعالی و معبود می پنداشت، این مقام را برای خود و برخی از یاران خویش نیز متصور بود.

 

از این رو اشراق خاوری، از مبلغین فرقه بهائیت در رابطه با مقام شارعیت حسینعلی نوری می نویسد:

” در ایام اجتماع یاران در بدشت، هر روز یکی از تقالید قدیمه الغا می شد. یاران نمی دانستند که این تغییرات از طرف کیست. معدودی هم در آن ایام به مقام حضرت بهاء الله، عارف بودند و می دانستند که او مصدر تمام این تعبیرات است“. (2)

 

بر این اساس، خاوری پس از اعلام نسخ اسلام توسط رهبران واقعه بدشت، حسینعلی نوری را به عنوان منشأ تمامی تغییرات در احکام دین اسلام و در نتیجه یکی از شارعین فرقه بابیت و بهائیت معرفی می کند.

 

همچنین، عبدالبهاء در رابطه با ماجرای بدشت و مسئله شارعیت قرة العین می نویسد:

” و جناب طاهره جمله اِنّى اَنَا الله (من همان خدا هستم) را در بدشت تا عنان آسمان به اعلى النّدا بلند نمود و همچنین بعضى احبّاء در بدشت“. (3)

 

پر واضح است که قرة العین نیز همچون علی محمد باب و حسینعلی نوری، خود را خدا تصور می نمود و در نتیجه برای خود، مقام شارعیت قائل بود.

 

این مسئله آن جایی به خوبی خود را نشان می دهد که شوقی افندی از سران جریان بهائیت و نوه عبدالبهاء (4) در ماجرای کشف حجاب ناگهانی قرة العین می نویسد:

“یک روز هنگامی که هیکل مبارک (حسینعلی نوری) به علت نقاهت ملازم بستر بودند، جناب طاهره که در نظر بابیان، مظهر عفت و عصمت و در تقوی و طهارت، رجعت حضرت فاطمه (س) محسوب می گردید، ناگهان بی ستر و حجاب، در محضر مبارک در مقابل اصحاب ظاهر شد و در جانب راست جناب قدوس (محمدعلی بارفروشی) که آثار خشم و غضب از رخسار ایشان هویدا بود، جالس گردید. و با کلمات آتشین، حلول دور جدید را اعلام و نسخ سنن و شرایع قدیمه را علی رئوس الاشهاد ابلاغ نمود“. (5)

 

بر این اساس، روشن است که کشف حجاب قرة العین، نه یک حکم از طرف باب، بلکه حاصل تفکر و نظر خود او بوده است. چرا که نه تنها سران و رهبران واقعه بدشت از آن خبر نداشتند، بلکه در زمان مواجهه با آن نیز خشمگین شدند. تا جایی که در برخی از نقل ها، حسینعلی نوری پس از کشف حجاب قرة العین، عبای خود را بر روی وی می اندازد و او را از صحنه خارج می کند.

 

 

مرگ قرة العین

 

پس از ماجرای بدشت و اعلام نسخ اسلام توسط باب، پیروان باب و همچنین قرة العین بیش از پیش در تبلیغ فرقه بابیت تلاش می نمودند. اما مسئله ای که سبب برخورد جدی و قهرآمیز حکومت با آنان شد، ابتدا شورش های آن ها در آن زمان و سپس اقدام شان برای ترور ناصرالدین شاه (1268 هجری قمری) بود.

قرة العین تا دو سال بعد از اعدام باب، زنده بود. پس از ترور ناصرالدین شاه، او و تعدادی دیگر از پیروان باب دستگیر شدند. پیش از کشتن قرة العین، دو تن از علمای بنام آن زمان یعنی ملا علی کنی و ملا محمد اندرمانی را برای نصیحت، نزد وی فرستادند. اما این مسئله سبب نشد که قرة العین از عقاید خود عقب نشینی کند. از این رو مأموران شاه، او را به باغ ایلخانی بردند، وی را خفه کردند و در چاه متروکی انداختند.

 

 

 

پی نوشت ها:

1) مقامی که به موجب آن، فرد امکان وضع شریعت و حکم دینی را خواهد داشت.

2) اشراق خاوری، عبدالحمید، مطالع الانوار، بی جا، مؤسسه مرآت، 1991 م، ص 261-262

3) مکاتیب، ج 2، ص 254

4) عباس افندی ملقب به عبدالبهاء، فرزند ارشد حسینعلی نوری است.

5) افندی، شوقی، قرن بدیع، کانادا، مؤسسه معارف بهایی، دوم، 1992 میلادی، ص 93-94

 

 

موضوعات مرتبط:

قره العین، اولین زنی که در ایران بی حجاب شد (بخش اول)

قره العین، اولین زنی که در ایران بی حجاب شد (بخش دوم)

آن گاه که باب توبه کرد!

قره العین، اولین زنی که در ایران بی حجاب شد (بخش سوم)

 

 

منابع:

• بورونی، ع. (1379)، تاریخچه پیدایش بابیت و بهائیت، حوزه اصفهان، شماره دوم، ص 157-178
• عبدیایی، ن. (1388)، نقش و جایگاه قرة العین در فرقه بابیه، انتظار زمستان، شماره سی و یکم
• پرهیزگار، م. ع.، موسوی نژاد، ع.، عشریه، ر. (1396)، پیشینه شناسی و نقد ادعاهای سران بهائیت درباره نَسخ شریعت اسلام در فتنه بدشت، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، سال هجدهم، شماره دوم، پیاپی 70، ص 259-288
• زنان در تاریخ معاصر، قرة العین، نشریه حوراء، 1382، شماره یکم
• همایون، ع. (1393)، فاجعه بدشت در عصر بابیه، پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام
• علامه مصطفوی، ح. (1386)، محاکمه و بررسی در تاریخ و عقائد و احکام باب و بهاء، ج 1، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، تهران، لندن، قاهره

 

 

نویسنده: زهرا کامکار