بازدیدها: 108
روایتی درباره ماجرای وصیت رسول خدا در کتاب غیبت شیخ طوسی وجود دارد که تعداد اوصیای پیامبر را 24 تن معرفی کرده است.
این موضوع با متن خطبه غدیر، روایات مربوط به وصیت و روایات متواتر درباره تعداد و اسامی اوصیاء، سازگاری ندارد.
اما باعث سوء استفاده بعضی مدعیان امامت مانند احمد بصری شده است.
طبق متن این روایت، پس از پیامبر دوازده امام و پس از آخرین ایشان، دوازده مهدی وجود دارند.
پسر امام دوازدهم یا همان مهدی اول سه نام دارد. یکی هم نام با پیامبر، دیگری نام پدر ایشان یعنی احمد و عبدالله و سومین نام هم مهدی است که او اولین مومنان می باشد. (1)
روایات مربوط به وصیت پیامبر، گزارش ناقصی از این ماجرا هستند و نمی توانیم از آن به عنوان وصیت نامه ایشان یاد کنیم.
اما به خاطر آنکه احمد بصری خود را مصداق نام “احمد”در روایت میداند، این حدیث مورد بررسی قرار می گیرد.
ماجرای حدیث وصیت:
اکثریت علمای شیعه در برخورد با روایت درکتاب شیخ طوسی، موارد موجود در آن را قطعی و مشهور ندانسته و آن را به عنوان خبر نادر معرفی کرده اند. زیرا معتقدند روایات صحیح بسیاری وجود دارند که پس از دولت امام مهدی دولت دیگری نخواهد بود؛ مگر روایتی که در خصوص جانشینی فرزند ایشان است در حالی که این روایت در صادرشدن و حتی اثبات، قطعی نیست.(2)
براساس نظر علمای شیعه، این روایت با تمامی روایات صحیح السند و متواتر مشهور مخالفت دارد.
با این حال فقط بخش اول حدیث «یَاعَلِیُّ إِنَّهُ سَیَکُونُ بَعدی اثنا عَشَرَ إِمَاماً» که به تعداد ائمه بعد از پیامبراشاره می کند، دارای تواتر کلامی و معنایی است.
یعنی هم در روایات فراوان و هم مصداق های مختلف به دوازده امام اشاره شده است. همچنین روایاتی هستندکه فرزند داشتن امام را نیز نفی کرده اند(3)
بنابراین احمد بصری باید بتواند از روایاتی دلیل بیاورد که اثبات کند، وجود مهدیین بعد از قائم تواتر معنایی دارد درحالی که چنین روایتی وجود ندارد.
یعنی تواتر معنایی این روایت به طورکلی و حتی جزئی مورد قبول نبوده و ادعای احمد بصری برخلاف واقعیت است.
دلایل احمد بصری برای صحت حدیث وصیت
از نظر احمد بصری، براساس قرآن در صادر شدن حدیث وصیت شکی نیست!
آیه180سوره بقره، واجب بودن وصیت کردن متقین هنگام مرگ را یادآور می شود.
پس اگر حدیث وصیت را رد کرده یا به آن شک کنیم، یعنی پیامبر با دستور خدا (درباره وصیت کردن) مخالفت کرده اند! (4)
در پاسخ به این سخن گفته میشود:
- اولاً این آیه درخصوص وصیت به مال و میراث دنیوی بوده و شامل سایرامورات نمی شود(5)
- ثانیاً آیه وصیت کردن را مخصوص به باتقوایان کرده است. معلوم می شود که این تکلیف، امرى است که تنها تقوى باعث رعایت آن میشود و در نتیجه براى عموم مؤمنین واجب نیست.(6)
- ثالثاً از این آیه فقط اصل وصیت کردن دریافت می شود و ربطی به محتوای وصیت پیامبردرباره مسئله ی امامت و وصایت ندارد.
- رابعاً این سخن همراهان احمد بصری که هیچ روایتی از وصیت پیامبر جز حدیث وصیت وجود ندارد، نادرست است. زیرا درکتاب سلیم بن قیس هلالی بعنوان قدیمی ترین سند، وصیت پیامبر که نگهدارنده از گمراهی است ذکر شده است و در آن اشاره ای به مهدیین نشده است. (7)
بنابراین؛حدیث موسوم وصیت پیامبر درباره اوصیاء برخلاف آیات قرآن است.(8)
پی نوشت:
1) الغیبة طوسی، ح 111
2) إعلام الوری،ج2،ص295
3) غیبت طوسی،ص224
4) دفاعاً عن الوصیة،ص15
5) دعائم الإسلام،ج2،ص310
6) المیزان فی تفسیر القرآن،ج1،ص439
7) کتاب سلیم بن قیس الهلالی،ج2،ص877
8) غیبت نعمانی،ص87
منبع: درسنامه نقد و بررسی جریان احمد الحسن بصری، علی محمدی هوشیار
