بازدیدها: 14
اگرچه ترفندهای مدعیان کاملا مهم و درخور توجه است؛ آنچه در این میان مشترک می باشد، اندیشه اصیل مهدویت است که با توجه به این اندیشه، مدعیان از آن سوء استفاده کرده و بسیاری از خوش باوران در دام این مدعیان قرار گرفتهاند.
مدعیان دروغین مهدویت، همواره بـه عنوان یکی از جدیترین چالشهای این اندیشه سترگ به حساب آمدهاند. تاریخ ایران معاصر، از این نوع مدعیان مصون نمانده است. به طور ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، مدعیان ملاقات، ارتباط با امام زمان، همسری حضرت، تطبیق نشانهها و تعیین زمان ظهور، بیشتر در کانون توجهات قرار گرفتهاند.
یکی از اموری که در زمینه مدعیان دروغین می تواند مورد بحث قرار گیرد، بررسی ترفندهای مدعیان در جذب و پایایی مخاطب است. با مطالعه بر روی منابع مرتبط با بحث مدعیان، به انواع ترفندها از جنبههای مختلف سیاسی، اجتماعی، اعتقادی میتوان دست یافت. یکی از مهمترین این ترفندها، ترفند روانشناختی است. مدعی با این ترفند مخاطب را در موقعیتی خاص قرار داده و بر رفتار او بـه صورت پنهان یا آشکار تاثیر میگذارد.
ترفندهای روان شناختی
ترفندهای روان شناختی می تواند از جنبههای مختلف تقسیمبندی شود؛ اما در اینجا از دو زوایه جذب و پایایی (ثابت ماندن در میان فرقه) به آن نگاه شده است.
ترفندهای جذب
ترفندهایی است که مدعی در ابتدای کار تشکیل گروه یا فرقـه انحرافی از آن استفاده میکند و به عنوان اولین مرحله از کار تشکیلاتی او به حساب می آید؛ در ادامه به نمونههایی اشاره می شود:
۱. اعتماد سازی کاذب با ابزار انتساب دروغین
یکی از ترفندهای مـدعیان، اعتماد سازی کاذب است. اعتماد، زمینهساز پیونـد میـان انسانهاست که از نزدیکترین نوع رابطه، یعنی رابطه میان نوزاد و مادر آغاز میشود و در ادامه به سایر عرصههای زندگی سرایت میکند.
مدعیان به خاطر آنکه بتوانند اعتماد مقابل را جلب کنند، با زیر پا گذاشـتن شاخصه صداقت با انتساب دروغین؛ در جذب مرید و باورپذیری ادعا تلاش میکنند. بدین معنا که برای تایید کلام و اعتقادات خود، مطالب مورد ادعا را به شخصیتی علمی – سیاسی نسبت میدهند تـا مرید، هم به اعتماد لازم برسد و هم به عظمت مدعی پی ببرد.
۲.مرحله ای بودن ادعا
مدعیان برای ادعاهای بزرگتر خود، از ادعاهای جزئی و ملموستر شروع و از لحاظ بار روانی پس از بررسی ابعاد آن، زمینه پذیرش را در بین مخاطب فراهم کرده و سپس ادعای بزرگتر خود را مطرح می کنند؛ مانند علی محمد شیرازی در ابتدا، بابیت و نیابت امام زمان را ادعا نمود. بسیاری از کسانی که ابتدا به علی محمد شیرازی اعتقاد پیدا کردند، به دنبال شناخت امام زمان بودند و فکر میکردند او پلی برای شناخت امام زمان است؛ به همین دلیل، به علی محمد باب گرایش پیدا کردند.
۳.القای ماهیت ماورایی
در میان مدعیان، ترفند دیگری وجود دارد که می توان آن را القای هویتی ماورایی عنوان کرد. بدین معنا که مدعی، خود را انسانی ویژه و متفاوت با انسانهای دیگر معرفی کند که دستی در عالم ملکوت دارد و دارای قدرتی برتر و ویژه است! این القا به دلیل سهل بودن، به طور فراوان در میان مدعیان مشاهده شده است و آن، در واقع نوعی عوام فریبی است.
۴.سوء استفاده از انگیزه پیشرفت
انگیزه پیشرفت به انگیزه درونی فرد برای رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معیّنی از شایستگی در یک کار، تعریف شده و معمولا با نیاز به خود شکوفائی (فعلیت رساندن ظرفیت وجودی) همراه است.
مدعیان با سوء استفاده از این انگیزه درونی افراد در قالب کلاسهای سیر و سلوک، تزکیه نفس و ملاقات با حضرت، افرادی را که دلداده امام زمـان و دارای انگیزه رشد معنوی اند، جذب می کنند. لذا بسیاری از مریدان این جریانات، برای کسب و ارتقای معنویـت پا به این میدان پر خطر گذاشتهاند.
۵.شخصیتسازیهای کاذب
انسانهایی که شخصیت آنها طوری است که توانایی اثرگذاری بر دیگران در آنها کم تر است در صدد ساختن شخصیت کاذب و کاریزما برای خود میباشند که برای رسیدن به آن از حیلههای مختلف، مانند ملاقاتهای مکرر با حضرت و درجه اجتهاد و استاد تزکیه و.. استفاده می کند.
ترفندهای پایایی
به ترفندهایی گفته میشود که ماهیت جذب ندارد؛ اما برای این که جذب شدگان در گروه باقی بمانند، مدعیان از آن ترفندها استفاده می کنند. به عنوان نمونه بـه مواردی اشاره می شود.
۱.بازسازی فکری
یکی از مهم ترین ترفندهای روانشناختی که بر روی افراد انجام می گیرد مغزشویی یا بازسازی فکری است. شست وشوی مغزی کوششی است نظاممند برای تغییر دادن اندیشهها و باورهای فرد؛ یکی از کاربردهای این ترفند، مسائل فرقه ای است که مدعیان با شیوههای مختلف بر روی مرتبطان خود انجام داده و آنها را پس از جذب، تغییر هویت داده اند.
۲.ایجاد شخصیت کاذب در مریدان
یکی دیگر از ترفندهایی که مدعیان در جلسات خود به کار می برند اهدای شـخصیت کاذب است؛ بدین معنا که درباره مرید و مخاطب واژههایی به کار برده می شود که حس وی را بر می انگیزد و به او شخصیت موجه میدهد؛ به گونه ای که مخاطب، حضور خود را در این جریان و فرقه مایه افتخار می داند.
اگرچه ترفندهای مدعیان کاملا مهم و درخور توجه است؛ آنچه در این میان مشترک می باشد، اندیشه اصیل مهدویت است که با توجه بـه این اندیشه، مدعیان از آن سوء استفاده کرده و از طرفی دیگر، به خاطر شیعی بودن جامعه اسلامی و توجه ویژه آحاد مردم به مسئله امامت و مهدویت و عدم کسب شناخت دقیق از مسائل مهدویت، بسیاری از خوشباوران در دام این مدعیان قرار گـرفته اند.
نویسنده : نعمت الله صفری فروشانی و مسلم کامیاب | منبع خبر : مجله انتظار موعود – شماره 55
انتهای پیام
منبع: بنیاد مطالعاتی روشنگر
