بازدیدها: 8
مشروعیت یا حرمت زیارت قبور برای زنان به دلیل وجود دو دسته از روایات در منابع اهل سنت، مورد اختلاف می باشد. برخی از این روایات بر مشروعیت و برخی دیگر، بر حرمت زیارت قبور برای زنان تصریح دارد. علمای اهل سنت، با توجه به دلایل موجود، حکم به جواز زیارت، برای زنان داده اند. اما ابن تیمیه بدون در نظر گرفتن درستی و صحت این دسته از روایات، به روایات ضعیفی استناد کرده و زیارت قبور برای زنان را حرام می شمارد. به دنبال آن، وهابیان نیز زیارت قبور برای زنان را حرام می دانند. آنان زیارت برای مردان را، در صورتی جایز می دانند که بدون قصد سفر به جهت زیارت باشد.
برخی دلایل عدم مشروعیت زیارت قبور برای زنان
الف)شیـخ بن باز
- شیـخ بن باز مفتی عربستان درباره مشروعیت زیارت قبور برای زنان می گویـد: «زیارت قبوربرای زنان جایز نیست، زیرا پیامبر صـلی االله علیه وآله، زنانی را که به زیارت قبور می روند لعنت کرده است».
- او معتقد است که زنان، فتنه هستند و صبرشان کم است.
- نیز می گوید: «این از رحمت خدا و احسان او است که، زیارت قبور برای زنان را حرام کرده، تا زنان نه فتنه گری کنند و نه دیگران را به فتنه بکشانند».[1]
- همچنین می گوید: «از رسول خدا صلی االله علیه وآله ثابت شده، زنانی را که به زیارت قبور می روند لعنت کرده است». او لعن در این روایت را دلیل بر حرام بودن، قلمداد کرده است نه اینکه فقط مکروه باشد.
- از جمله دلایل بن باز این است که، زنان، غالبا کم صبر هستند و گاهی نوحه سرایی می کنند. صبرکردن از واجبات است و آنان بر خلاف این دستور، فعل حرام مرتکب می شوند.
- او می گوید: این که زن ها به دنبال جنازه می روند، ممکن است توسط مردها گول بخورند و گاهی هم ممکن است که مردها، به توسط آن ها گول بخورند.
- نیز می گوید: قاعده ای وجود دارد که، راه هایی که منجر به فساد می شود را باید بست؛ -این قاعده به «سدّ ذرایع» معروف است- او معتقد است مطابق این قاعده، باید مانع حضور زنان در قبرستان شد.[2]
ب)گروه دائمی وهابیان
- «زیارت قبور برای زنان مشروع نیست و برای مردان در صورتی مشروع است که، بدون بار سفر بستن باشد».[3]
زیارت قبور برای زنان در روایات
عبدالله بن ابی ملیکه
- عبدالله بن ابی ملیکه حدیثی از عایشه از پیامبر صـلی االله علیه وآله نقـل می کنـد که «حضـرت، زن هـا را براي زیـارت قبور امر فرمود بعـد از آن که قبلا نهی فرموده بود».
- عایشه، با اسـتناد به امر رسول خدا، خود به زیارت قبر برادرش عبدالرحمان می رفت.[4]
انس بن مالک
- بیهقی از انس بن مالک نقل می کند که:[5] «از انس بن مالک ثابت شده است که رسول خدا از کنار زنی که نزد قبري می گریست، عبور کرد، رسول خـدا به آن زن فرمود: تقوا پیشه کن و صبر نما».[6] در این خبر نیامده که حضرت او را نهی فرموده باشد از خارج شدن به سوي قبرستان.
- بکري دمیـاطی این حـدیث را به عنوان دلیـل بر عـدم تحریم زیـارت قبور بر زنـان نقل نموده و گفته است که: «خبر مـذکور مورد اتفاق همه است.
- محمدبن شربیانی نیز به این حدیث استدلال کرده است.[7]
مسلم بن حجاج
- مسـلم در صـحیح خود از عایشه نقل می کند که: «خداونـد به رسول خـدا امر فرموده به بقیع بیاید و براي آن ها اسـتغفار کند. بعد عایشه می پرسد: من چه بگویم براي آن ها؟ پیامبر صـلی االله علیه وآله در جواب، کیفیت زیارت و سلام به اهل بقیع را به او تعلیم می فرماید».[8]
- این روایت نیز در جواز زیارت قبور برای زنان و رفتن آن ها به قبرستان صراحت دارد.
- نووی، شارح صـحیح مسلم است. درباره این حدیث می گوید: «این حدیث، دلیل براي کسانی است که جایز می دانند زیارت قبور را براي زن ها».[9]
- ابن حجر عسـقلانی،[10] بکري[11] و محمد بن شربینی،[12] به این حدیث برای مشروعیت زیارت قبور برای زنان استدلال کرده اند.
حاکم نیشابوری
- حاکم با سـندي از جعفربن محمـد و او از پدرش و او از علی بن الحسـین و او از پدرش علیهم السـلام نقل می کنـد: «فاطمه دختر پیغمبر، قبر عمویش حمزه را هر روز جمعه زیارت می نمود، نماز می خوانـد و نزد قبر او گریه می کرد».[13]
توصیه پیامبر به زیارت، شامل مرد و زن می شود
- استحباب زیارت اختصاص به مردان ندارد و زیارت قبور برای زنان را نیز شامل می شود.
- در روایات لفظ خاصی ذکر نشده و زیارت قبور برای زنان و مردان ثابت است.
- پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: «نهی کردم شـما را از زیارت قبور، پس زیارت کنید قبور را به درستی که در زیارت قبور، عبرت گرفتن است».[14]
- نیز می فرماید: «زیارت کنید قبور را، پس به درستی که زیارت قبور به یاد می آورد مردن را و تذکر دهنده مرگ است».[15]
- آنچه در این احـادیث به عنوان علت اسـتحباب ذکر شـده است، عموم دارد و زن و مرد را شامل می شود.
- زیارت قبور موجب زهد در دنیا و یادآور مرگ و آخرت است. پس فرقی بین زن و مرد در رسیدن به این فواید و آثار نیست.[16]
- شیخ سید سابق به عموم تعلیل وارد در روایات استدلال کرده و گفته است: «مانعی ندارد اذن براي زن ها؛ براي این که یادآوري مرگ، چیزي است که مردها و زن ها نیاز به آن دارند و اختصاص به مردها ندارد».[17]
پی نوشت
[1]. مجموع فتاوي بن باز، ج ،2ص 75
[2]. همان، ص 753و 75
[3]. اللجنه الدائمه، ج ،1ص 28
[4]. مستدرك حاکم، ج ،1ص ،376کتاب الجنائز
[5]. سنن بیهقی، ج ،4ص ،78کتاب الجنائز
[6]. اعانه الطالبین، ج ،2ص 1
[7]. مغنی المحتاج، ج ،1ص 365
[8]. صحیح مسلم بشرح نووي، ج ،7ص ،44 کتاب الجنائز
[9]. تلخیص الحبیر،ج ،2ص 13
[10]. مغنی المحتاج، ج ،1ص 3
[11]. اعانه الطالبین، ج ،2ص 1
[12]. سبل السلام، ج 2، ص 579 و 580
[13]. مستدرك حاکم،ج ،1ص ،377کتاب الجنائز، سنن بیهقی ج ،4ص ،78کتاب الجنائز
[14]. مستدرك حاکم، ج ،1ص ،377 – 375کتاب الجنائز
[15]. همان
[16]. علی اصغر رضوانی؛ سلفی گری و پاسخ به شبهات، ص 543
[17]. فقه السنه، ج ،1ص 442
منبع: علی اصغر رضوانی؛ سلفی گری و پاسخ به شبهات
