بازدیدها: 6
بهزاد حمیدیه، مدرس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران اظهار کرد: معتقدم که در متن آیات و روایت مطالب زیادی درباره معنویت داریم ولی به آن توجه نشده است. بنابراین ما متأسفانه شناخت زیادی از معنویت اسلامی نداریم. یکی از نمادهای معنویت اسلامی وقار است که برعکس تصور ما مقوله ای کاملاً معنوی است تا اجتماعی.
بهزاد حمیدیه در نشست «ساختارهای زیست معنوی در ادیان؛ ذن، یوگا و معنویت اسلامی» عنوان کرد: باید با شرح صدر بیشتری سراغ متون دینی برویم و ببینیم چه مطالبی درباره معنویت اسلامی وجود دارد. من مدعی هستم که کمتر در این باره کار شده و شرح و بسط داده ایم.
معنویت اسلامی در حاشیه است
وی ادامه داد: اگر یک فرد بودایی مدعی است که مکتب من سراسر معنوی است و عمده راهکارهای آن باعث رشد فرد بودایی است. ولی معنویت اسلامی در حاشیه است و مسلمانها فقط دنبال مسائل فقهی عبادی هستند. بنده معتقدم که اتفاقا ما در متن آیات و روایات مطالب زیادی درباره معنویت داریم ولی به آن توجه نشده است. بنابراین متأسفانه شناخت زیادی از معنویت اسلامی نداریم و باید دانش خود را در این زمینه گسترش دهیم.
نویسنده کتاب آزادراه فرهنگ بیان کرد: گفتار دوم از ۶ گفتار در بحث زیست معنوی وقار است. وقار در حوزه اخلاق مورد اشاره قرار دارد. مرحوم ملا مهدی نراقی در جامع السعادات به صورت گذرا به آن پرداخته است. در مورد وقار آورده است که اندک فضیلتها هستند که در شرافت به پایه وقار برسد.دبه خاطر همین است که تاکید شده است که مومن باید وقار داشته باشد.
حمیدیه اشاره کرد: ما وقار را عمدتاً از زاویه اجتماعی و اینکه انسان باید الگوهای خود را حفظ کند مورد توجه قرار می دهیم. یعنی انسان فرد متشخصی باشد و ارزش و احترام خود را در جامعه نگه دارد. ولی بنده با توجه به آیات و روایات و لغت شناسی وقار نشان دادهام که اتفاقاً یک مقوله کاملاً معنوی و سبب رشد معنوی انسان است.
وقار اجتناب از هرز رفتاری
وی ادامه داد: وقار اجتناب از هرز رفتاری است. برای زیست معنوی نیاز به معنویت داریم و این که انسان به صورت دورهای باید ذهن را درون خود را از زنگارها پاکیزه کند. وگر نه زنگارها جمع شده و تبدیل به یک لایه سخت و سنگین میشود. این کار کاملا باید دورهای انجام شود.
حمیدیه با اشاره به اینکه در گفتارهای این اثر به این مسئله پرداخته شده که اگر بوداییها پیروان زن و یوگا میبینند به این معنویت ها به نیازشان پاسخ داده و آن را تامین کرده است، افزود: ما هم باید نشان دهیم معنویت اسلامی کاملاً قادر به رفع نیازهای یک مسلمان است. در گفتار دوم در مورد وقار این بحث مطرح شد که نیاز معنویت مهم ما این است که از هرز رفتاری پرهیز کنیم یعنی از افعال بی هدف و زائد دوری کنیم و آن را کنار بگذاریم.
وی اشاره کرد: مثلاً اگر عادت داریم تند غذا بخوریم و تند راه برویم و با اشیا بازی کنیم و حرکات سر و دست و پا بدون حساب و کتاب انجام شود. این اقتضا میکند که همه اینها مبتنی بر حساب و کتاب باشد. راه رفتنی که دور از هرز رفتاری است خیلی صرفه جویانه و حساب شده است. گام های تند و بلند و حرکات زیادی که نیازی به آن نیست باید کنار گذاشته شود. و گرنه به زیست معنوی ضرر میزند این موضوع در قالب دو واژه لعب و لهو قابل پیگیری است.
وقار کلید واژه مهم در معنویت اسلامی
وی با طرح این پرسش که آیا در اسلام به هرز رفتاری و نهی از آن توجه شده است گفت: در آیینهای ذن و شرقی روی این مسئله کار شده و تکنیکهایی هم ارائه کردهاند. من هم نشان داده ام که دقیقاً در اسلام هم روی این موضوع توجه شده است و کلید واژه های مهم آن وقار است. دستور به وقار دقیقا دستور به جلوگیری از هرز رفتاری است. این به معنای نظم آهنین و دیسیپلین خشک نیست. اتفاقات طبیعی رفتار کردن و راه رفتن است. طبیعتی که بدون صرف انرژی فراوان باشد.
مدرس دانشگاه تهران ادامه داد: از امام صادق علیه السلام نقل است که « هوالرجل یمشی بسجیه التی جبل علیها لاتکلف ولایتخبتر». بنابراین وقار فقط حفظ موقعیت اجتماعی و پرستیژ نیست و فراتر از حسن و قبح اخلاقی است. آن این است که ما در عبادات در روزه داری علمآموزی و در همه رفتارها به آن توجه کنیم. یعنی اگر بخواهیم از معنویت ماه رمضان بهره ببریم یکی از راههای آن وقار است. متاسفانه از این صفت پسندیده به صورت گذرا عبور کردهایم.
باید قلب را از زنگارها پاک کنیم
حمیدیه با اشاره به گفتارهای این کتاب مطرح کرد: گفتار اول این اثر تفریغ قلب است و اینکه ما باید قلب را به تدریج از زنگارها فارغ کرده و پاک کنیم. اینکه چه عواملی باعث زنگار است با استناد به آیات و روایات بیان شده است. گفتار دوم درباره وقار و گفتار سوم هم درباره تملک نفس (تملک بر خیال قوای حسی مانند چشم و…) است که خود این واژه گزینی هم بر اساس آیات و روایات است.
وی همچنین گفت: گفتار چهارم، اخلاص در عمل است که الهام گرفته از کنش از طریق بی کنشی است که کاملاً در بافت اسلامی توضیح داده شده است. یعنی مومن باید به جایی برسد که کنش ها و اعمال صالحه خود را اصلاً نبیند. گفتار پنجم، وحدت اندیشی و مخصوص عرفای سطح بالا است. گفتار دیگر هم بی خویشتنی است. این بی خویشتنی کاملاً از صبغه بودایی بیرون آمده و کاملاً رنگ و بوی اسلامی دارد.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
