بازدیدها: 9
نبوت در بهائیت
در بخش اول از مقاله «نبوت در بهائیت» بیان شد که بر اساس نگاه بهائیان به مسئله نبوت، نبی یا همان کس که آن ها «مظهر امر» می نامند، نه تنها دریافت کننده وحی الهی و منتشرکننده آن است، بلکه نازل کننده این وحی نیز می باشد. به دیگر سخن، از آن جا که علی محمد شیرازی و حسینعلی نوری بر این عقیده اند که تمامی پیامبران الهی صاحب شریعت، انسان های کامل بودند، بنابراین، در بالاترین مرتبه تجلی خداوند قرار دارند و به تعبیر آن ها «مظهر امر» هستند، در نتیجه بجای خدا امور جهان را تدبیر می کنند. (1)
بررسی فرضیه تجلی و مظهریت در بهائیت
با توجه به این که در بین علمای مسلمان و شیعه، چنین فرضیه ای یافت نمی شود، بهائیان برای اثبات حقانیت فرقه خود در اعتقاد به مسئله تجلی و مظهریت، به برخی از آیات قرآن استناد می کنند. از این میان می توان به این آیه شریفه اشاره نمود:
” هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ“. (حدید، آیه 3)
” اول و آخر هستی و پیدا و پنهان وجود همه اوست و او به همه امور عالم داناست“.
حال باید دید که بهائیت در مسئله نبوت یا به تعبیر آن ها مظهریت، چگونه از این آیه استفاده می کند؟
بهائیان معتقدند که بر اساس این آیه شریفه، باید بتوان در ظاهر نیز خدا را مشاهده کرد. اما در این میان، ذات خداوند که در تصور آن ها متعلق به عالم حق است، به هیچ عنوان قابل دسترسی نیست، پس، تحقق صفت «الظاهر» را باید در یکی از مخلوقات جستجو نمود.
به بیانی روشن تر، در برداشت بهائیت از این آیه سوره حدید، خداوند خود را با صفت «الظاهر» معرفی می کند. در حالی که ذات خداوند را نمی توان دید. بنابراین، برای حل این مشکل، مخلوقاتی را تصور می کنیم به نام انسان کامل یا «مظهر امر» که به دلیل مراتب بالای ایمان، از بیشترین میزان تجلی خداوند بهره می برند. از این رو، آن ها را ظاهر کننده خدا در نظر می گیریم.
در نگاه بهائیت، همه مظاهر امر، جلوه های یک حقیقت واحد می باشند که در طول تاریخ، در بدن های مختلف ظهور پیدا می کنند. در حقیقت، بهائیان با بیان این مسئله و تفکیک نمودن بین بدن های مختلف با حقیقت واحد پشت آن ها، به دنبال این هستند که آن حقیقت واحده را تجلی صفت «الباطن» که در این آیه شریفه بدان اشاره می شود، بدانند. (2)
نقد فرضیه تجلی و مظهریت در بهائیت
رهبران فرقه بهائیت، تفسیر خود از این آیه و موارد مشابه را موافق با نظر عرفای اسلامی می دانند. در حالی که در این راه آشکارا به خطا می روند.
مهم ترین ایرادی که می توان به این فرضیه گرفت این است که:
در آیه شریفه سوره حدید، بر خلاف این تقسیم بندی رهبران بهائیت، به ظهور مطلق خداوند در تمام عرصه وجود اشاره می شود. بزرگان عرفان اسلامی از جمله محی الدین ابن عربی و عبدالرزاق کاشانی نیز چیزی جز این نمی گویند.
به عقیده کاشانی، «هو الظاهر و والباطن…»، نه فقط به این معناست که عالم، صورت و خداوند، باطن آن است، بلکه، گواهی است بر این که خداوند، ظاهر و باطن عالم است. (3)
محی الدین ابن عربی نیز کل عالم، اعم از غیب و شهادت را محصول تجلی خداوند می داند و معتقد است، اساساً اسم باطن خداوند، تجلی ندارد. (4)
بنابراین، همان طور که به وضوح مشخص است، نه تنها ظاهر آیات قرآن خبر از اثبات فرضیه مظهریت نمی دهد، بلکه بزرگان عرفان اسلامی نیز چنین تفسیری از آیات قرآن ندارند.
اما دومین ایراد این ادعا در این است که:
فرقه بهائیت برای اثبات ادعای خود در رابطه با فرضیه مظهریت در مسئله نبوت، ذات خداوند را از هر اسم و صفتی مبرا می داند. حال آن که نه تنها چنین ادعایی با هیچ کدام از آیات قرآن و روایات ائمه معصومین علیهم السلام سازگاری ندارد، بلکه خود خداوند در قرآن، آشکارا از صفات خود سخن می راند. ضمن این که چنین تصوری سبب می شود که ذات خداوند را فاقد صفاتی از جمله حیات، علم و قدرت بدانیم. به این معنا که اگر ذات خداوند، به عنوان مثال، حیات نداشته باشد، یعنی خداوند وجود ندارد.
ادامه دارد…
موضوعات مرتبط:
نقش انگلیس در برقراری ارتباط میان زرتشتیان و بهائیان (بخش اول)
پی نوشت ها:
1) افندی، عباس (1330) قمری، مکاتیب عبدالبهاء، به اهتمام فرج الله زکی، مصر، مطیعه کردستان العلمیه، ج 2، ص 76.
2) نوری، حسینعلی (1998) میلادی، ایقان، آلمان، مؤسسه ملی مطبوعات بهائی آلمان، ص 30.
3) کاشانی، عبدالرزاق (1370)، شرح فصوص الحکم، چاپ چهارم، قم، بیدار، ص 160.
4) ابن عربی، محی الدین، بی تا، الفتوحات المکیه، بیروت، دار صادر، بی تا، ج 1، ص 166.
منابع:
- غفاری هشجین، ز.، کشاورز شکری، ع.، اکار، ح. (1390)، چرایی فرقه بودن بهائیت، معرفت ادیان، سال دوم، شماره دوم، ص 43-64
- خسروپناه، ع. (1388)، سیر انتقادی در تاریخ و باورهای بهائیت، کتاب نقد، سال یازدهم، شماره پنجاه و دوم و پنجاه و سوم، ص 13-58
- رهنمایی، ح. (1393)، نقدی بر مهم ترین مستمسکات بهاییان در ایراد شبهات کلامی درباره ختم نبوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی 13، ص 49-66
نویسنده: زهرا کامکار
