بازدیدها: 31
ابن تیمیه در منهاج السنه می نویسد: «بسیارى از صحابه و تابعین بغض على را در دل داشتند، او را فحش و ناسزا گفته و با او مى‌جنگیدند».[۱] ابن تیمیه با این ادعا، صحابه را متهم به نفاق می کند، که برخلاف آراء و عقاید اهل سنت می باشد. بر اساس رای و نظر اکثر فرق اهل سنت، صحابه رسول خدا از جایگاه خاصی برخوردار هستند. جای بسی شگفت است که ابن تیمیه، چگونه بر روی مبانی اعتقادی خود پا می گذارد و صحابه را از مقام خود اینچنین تنزل می دهد. همین امر باعث شد که علمای اهل سنت، ابن تیمیه را به خاطر مطرح کردن چنین سخنانی تکفیر کنند. انحرافات فکری ابن تیمیه منجر به اعتراض علمای اهل سنت و شکایت او در نزد حاکم وقت شد. به دنبال آن، ابن تیمیه محاکمه و به زندان افتاد و تا زمان فوت خود در زندان به سر برد.
پاسخ اول
ابن تیمیه به علت دشمنی و بغضی که نسبت به اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وآله، به ویژه امیرالمومنین علیه السلام دارد، راه افراط را پیش گرفته است. او به پیروی از خوارج، که با حضرت علی علیه السلام مخالفت می کردند، چنین ادعایی می کند.
پاسخ دوم
ابن تیمیه با این ادعای خود، در زمینه بغض و دشمنی صحابه نسبت به امام علی علیه السلام، نام آن دسته از صحابی که نسبت به حضرت بغض داشته اند را ذکر نمی کند.
پاسخ سوم
این مطلب که ابن تیمیه می گوید صحابه بغض و دشمنی با علی بن ابی طالب داشته اند، نشان دهنده وجود نفاق، در میان صحابه می باشد و از ارزش و مقام والای مولی الموحدین علی علیه السلام، کاسته نمی شود. برطبق آیات قرآن کریم، حضرت علی علیه السلام، ولیّ هر مومنی هست.(مائده، آیه 5) رسول مکرم اسلام، بارها در زمان ها و مکان های متفاوت، ولایت امیرالمومنین را مطرح کرده است. حدیث منزلت، حدیث یوم الدار، خطبه غدیر و … . نیز روایات فراوانی توصیه به دوستی و محبت اهل بیت و حضرت علی علیه السلام می کند. بنابراین، دیگر جایی برای بغض و دشمنی باقی نمی ماند و هر کس پیروی نکند اهل نفاق و زیان کار است.
آیات قرآن در خصوص حب و بغض
- «قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ…»؛ «بگو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا دوستتان بدارد».(آل عمران، آیه ۳۱)
- «لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ …»؛ «نباید اهل ایمان، مؤمنان را وا گذاشته و از کافران دوست گزینند…».(نساء، آیه ۱۴۴)
- «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی»؛ «بگو: بر این (رساندن پیام) از شما مزدی درخواست نمی‌کنم، جز دوستی با خویشانم».(شوری، آیه 23)
آیات قرآن در خصوص ولایت امام علی علیه السلام
- «إِنّما وَلِیُّکُمُ الله وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ امَنُوا الَّذینَ یُقیمونَ الصَّلوةَ و یُؤتُونَ الزَّکوةَ وَ هُمْ راکِعُون»؛ «ولى و صاحب اختیار شما فقط خدا و رسول او و مؤمنینى هستند که نماز را بر پا مى‌دارند و در حال رکوع زکات مى دهند».(مائده، آیه ۵۵)
- «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اَطیعُوا الله و اَطیعُوا الرَّسُولَ وَ اوُلى الاَْمْرِ مِنْکُمْ»؛ «اى مؤمنین خدا و رسول او و صاحبان امر از خودتان را اطاعت کنید».(نساء، آیه ۵۹ )
- «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا »؛ «خدا چنین می‌خواهد که هر رجس و آلایشی را از شما خانواده (نبوت) ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند». (احزاب، ۳۳)
- «قُلْ لا اَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً اِلاّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى »؛ «اى پیغمبر در برابر زحمات تبلیغ رسالت بمردم بگو من از شما اجر و مزدى نمى خواهم مگر دوستى نزدیکانم را».(شوری، آیه۲۳)
روایات در خصوص حب و بغض امام علی علیه السلام
پیامبر صلی الله علیه وآله در باب محبت دوستی و بغض امام علی علیه السلام می فرماید:
- « لایُحبّک إلّـا مؤمنٍ و لایُبغضک إلّا منافقٍ»؛ «تـو را به جز مؤمن دوست ندارد و نیز به جز منافق تو را دشمن نمی دارد».[۲]
- « من آذی علیا فقد آذانی»؛ «هر کس علی را اذیـت کنـد مرا اذیت کرده».[۳]
- « من سبّ علیاً فقدسبّنی»؛ « هرکس علی را دشنام دهد مرا دشنام داده است».[۴]
- « من أبغضه فقد أبغضنی و من أبغضنی فقد أبغض الله، و من أحبّه فقد أحبّنی، و من أحبّنی فقد أحبّ الله تعالى»؛ «هر کس علی را دوست بـدارد به طـور حتم مرا دوست داشـته و هر کس علی را دشـمن بـدارد به طور حتم مرا دشـمن داشـته است».[۵]
-
رسول اکرم نیز در حدیثى حب و بغض در راه خدا و دوستى با دوستان خدا و دشمنى با دشمنان او را محکمترین دستگیره ایمان می‌داند.[۶]
روایات در خصوص فضائل حضرت علی علیه السلام
- «أنت مّنی و أنا منک»؛ « تو از من و من از تو هستم».[۷]
- « اما ترضی ان تکون منّی بمنزلة هارون من موسی إلاّ أنه لانبیّ بعدی»؛ «آیـا راضـی نمی شوي که تو نزد من به منزله هـارون نزد موسـی باشی، جز آنکه بعد از من نبی نیست».[۸]
- «لأعطینَّ الرایة غداً رجُلا یحبّ الله ورسوله ویُحبّه الله ورسوله»؛ « هر آینه من فردا پرچم را به دست کسی می دهم، که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسولش نیز او را دوست دارند … ».[۹]
پاسخ چهارم
بر فرض پذیرفتن این مطلب که اکثر صحابه، بغض حضرت علی علیه السلام را داشته اند، این دلیلی بر حقانیت آنان نمی باشد. امیرالمومنین، در جریان جنگ جمل، که سپاهیان زیادی در مقابل حضرت قرار گرفته بودند می فرمایند: «إنّ الحقّ والباطل لا یعرفان بأقدار الرّجال. اعرف الحق تعرف أهله، اعرف الباطل تعرف أهله»؛[۱۰] «حق و باطل را با تعداد پیروان آن نمى توان شناخت. حق را بشناس، سپس اهل آن را خواهى شناخت. باطل را بشناس، آنگاه اهل آن را خواهى شناخت».
قرآن کریم، کثرت جمعیت را دلیل بر حقانیت نمی داند. چنین می فرماید:
- «أکثرهم لا یعلمون الحق فهم معرضون»؛ «اکثریت مردم حق را نمی‌فهمند و از حق اعراض می‌کنند».(انبیاء، آیه۲۴)
- «و اکثرهم للحق کارهون»؛ «اکثر مردم، از حق کراهت دارند و بدشان می‌آید».(مؤمنون، آیه۷۰)
- «لقد حق القول على أکثرهم فهم لا یؤمنون»؛ «حق برای اکثر آنها آشکار شد، ولی زیر بار نمی روند».(یس، آیه۷)
- «و قلیل من عبادی الشکور»؛ «از بندگان من عدّه قلیلی شکر گزارند».(سبأ، آیه۱۳)
- «وَلا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شاکِرِینَ»؛ «اکثر آنان را شاکر و سپاسگزار نخواهى یافت».(اعراف، آیه۱۷)
- «کم من فئه قلیله غلبت فئه کثیره بإذن الله»؛ «بسا گروه اندكى كه به توفيق خدا بر گروه بسيارى پيروز شدند».(بقره، آیه۲۴۹)
- «و ما کان أکثرهم مؤمنین»؛«و باز اکثر اینان ایمان نمی‌آورند».(شعراء، آیه ۱۲۱)
- «و ما آمن معه إلا قلیل»؛ «جز تعداد اندکی، به حضرت نوح (علیه السلام) ایمان نیاوردند».(هود، آیه۴۰)
پی نوشت:
[۱]. منهاج السنه، ج ۷، ص ۱۳۷ و ۱۳۸
[۲]. صحیح مسلم، ج ۱، ص ۸۶ ؛ مسند احمد، ج۱، ص۹۵؛ صحیح ترمذی، ج ۵، ص۶۴۳؛ سنن نسایی، ج ۵، ص۱۳۷؛ سنن ابن ماجه،ج1، ص۴۲
[۳]. مسند احمد، ج ۳، ص ۴۸۳؛ مستدرک حاکو، ج ۳، ص۱۳۱؛ صحصح ابن حبان، چ ۱۵، ص۳۶۵
[۴]. مسند احمد، ج ۶، ص ۳۲۳؛ سنن نسایی، ج۵، ص ۱۳۳؛ مستدرک حاکم، ج ۳، ص ۱۳۰
[۵]. مستدرک حاکم، ح ۳، ص ۱۴۱؛ المعجم الکبیر، ج ۲۳، ص ۳۸۰؛ مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۱۳۰
[۶]. مسند احمدبن حنبل ج۴، ص۲۸۶ حاکم نیشابورى، المستدرک على الصحیحین، ج۲، ص۴۸۰
[۷]. صحیح بخاری، ج ۲، ص ۹۶۰ و ج ۳، ص ۱۳۵۷
[۸]. صحیح بخاری، ج ۲، ص ۱۳۵۹ و ج ۴، ص ۱۶۰۲؛ صحیح مسلم، ج
[۹]. مسند احمد، ج ۵، ص ۳۵۳ و ۳۵۴؛ صحیح بخاری،ج ۳، ص ۱۰۹۶؛ صحیح مسلم،ج ۴، ص ۱۸۷۱
[۱۰]. کاوشی در نهج البلاغه؛ جمعی از محققین، ص۲۶۴
منبع: سلفی گری و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی
