بازدیدها: 8
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی
انکار شاپور ریپورتر زرتشتی مبنی بر حضور وی در عملیات های سرویس های جاسوسی انگلیس و آمریکا علیه مردم هند، ایران، چین و سرزمین های دیگر، یکی از عجایب تاریخ به شمار می رود. حال آن که اسناد موجود، چیزی جز آن را گواهی می دهد.
سند بیوگرافی شاپور ریپورتر زرتشتی در سرویس اطلاعاتی بریتانیا
با وجود این که شاپور ریپورتر و رؤسای وی تلاش دارند تا سمت او و همچنین فعالیت هایش در ایران را انکار نمایند، اما اسناد مهمی در این را بطه وجود دارد که جای هیچ گونه تردیدی برای مخاطب باقی نمی گذارد. اولین سند که مربوط به بیوگرافی شاپور در سرویس اطلاعاتی بریتانیاست، به خوبی رتبه و درجه او به عنوان مأمور سرویس جاسوسی انگلیس را نشان می دهد:
” متولد ایران (تهران) در سال 1920. پسر مرحوم سِر اردشیرجی ریپورتر دارای نشان بارونت و لیدی شیرین بانو. در کالج های وست مینستر و کینگ دانشگاه کمبریج تحصیل کرد و در سال 1939 با درجه عالی در دروس علوم سیاسی، تاریخ، زبان و ادبیات انگلیسی فارغ التحصیل شد. در زمان فارغ التحصیلی از سوی ریاست دانشگاه برای کار در اداره خدمات ویژه وابسته به وزارت امور خارجه پیشنهاد شد.
او در فرانسه، خاورمیانه و در مرزهای هند و برمه با پشتکار خدمت کرد و به این دلیل مورد تقدیر کتبی قرار گرفت و به دریافت نشان خدمات برجسته مفتخر شد.
در اکتبر 1943 در اداره خدمات ویژه دهلی نو منصوب شد و در آن جا رادیو فارسی را برای ایران و افغانستان سازمان دهی و اداره کرد.
سال 1945 در اداره خدمات ویژه خلیج فارس (بحرین) منصوب شد و یک سال بعد به چین اعزام گردید که در آن جا به دلیل فعالیت چشم گیرش در انعکاس حوادث به دریافت تقدیرنامه خدمات ویژه نائل آمد.
در سال 1947 به وزارت امور خارجه هند مأمور شد و در تهران در مقام دبیر اول ارشد نخستین سفیر هند در ایران خدمت کرد.
در دوران بحران نفت و برای یک دوره سه ساله به وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا مأمور شد و در مقام مشاور سیاسی هندرسون، سفیر کبیر، خدمت کرد. او در تمامی دورانی که به سرنگونی مصدق انجامید، مسئولیت عملیات در صحنه را بر عهده داشت. در این دوران، او همچنین در دانشکده سلطنتی ستاد [دانشگاه جنگ] در تهران تدریس می کرد و گزارش گر تایمز (لندن) یو اس ریپورت اند ورلد نیوز و سایر روزنامه ها بود.
در پایان مأموریت او در سفارت ایالات متحد آمریکا، وزارت امور خارجه ایالات متحده به پاس خدمات درخشان آقای ریپورتر به اهداف مشترک [آمریکا و بریتانیا]، مقام عضویت دائمی وزارت امور خارجه و شهروندی ایالات متحده را به او اعطا کرد.
او به درجه سرهنگ تمامی ارتقاء یافت و در مقام افسر رابط [سرویس اطلاعاتی بریتانیا] با اعلیحضرت شاه منصوب گردید. در این سمت، توانمندی وی سهم بزرگی در پیوندهای مستقیم و بسیار مهم و حیاتی سرویس [اطلاعاتی بریتانیا] با شاه داشت.
هر چند سرتیپ ریپورتر، دارای نشان خدمات برجسته، غالباً از لندن و واشنگتن دیدن می کند، ولی همچنان مورد اعتماد پایدار شخص شاه در تهران است؛ شهری که وی با تشخص فراوان در آن جا خدمت می کند. او مشاور اصلی رئیس [اینتلیجنس سرویس بریتانیا] در امور مربوط به ایران و شاه است. او به سبب پیوندهای قومی و دینی اش با ایران برای تصدی این مسئولیت بسیار خطیر، واجد شایستگی فراوان است. متأهل و دارای دو فرزند است“. (1)
توجه به این نکته ضروری است که در این سند، تنها به بخشی از زندگی سِر شاپور ریپورتر زرتشتی اشاره می شود. حال آن که اصل خدمات و جزئیات جاسوسی های وی قید نشده است. به هر ترتیب، همان طور که به روشنی مشاهده می شود، حتی در این سند که مربوط به سرویس جاسوسی بریتانیاست، شاپور، نه به عنوان یک فرد دون پایه و بی اهمیت، بلکه به عنوان شخصی معرفی می گردد که در هر کدام از مأموریت های خویش، از جمله کودتای 28 مرداد 1332 علیه صنعت ملی نفت ایران، به گونه ای ظاهر می شود که مورد تشویق قرار می گیرد. این در حالی است که اغلب عملیات های وی، در کشور مادری اش ایران و موطن پدرانش هند بوده و نوک پیکان آن ها مردم این سرزمین ها را هدف می گرفته است.
ادامه دارد…
موضوعات مرتبط:
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی (بخش اول)
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی (بخش دوم)
نگاهی به آموزه تثلیث (بخش اول)
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی (بخش چهارم)
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی (بخش پنجم)
آیا بهائیت، فرقه ای اسلامی است؟ (بخش اول)
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی (بخش ششم)
نقش شاپور ریپورتر زرتشتی در حکومت پهلوی (بخش هفتم)
پی نوشت ها:
1) شهبازی، ع. (1381)، سر شاپور ریپورتر و کودتای 28 مرداد 1332، تاریخ معاصر ایران، سال ششم، شماره بیست و سوم، ص 103-204.
منابع:
- شهبازی، ع. (1381)، سر شاپور ریپورتر و کودتای 28 مرداد 1332، تاریخ معاصر ایران، سال ششم، شماره بیست و سوم، ص 103-204
- فرهمند، ج. (1383)، مردی که زیاد می دانست؛ اسنادی از شاپور ریپورتر مأمور اطلاعاتی و دلال اقتصادی بریتانیا در ایران، تاریخ معاصر ایران، سال هشتم، شماره بیست و نهم، ص 243-302
- آبادیان، ح. (1383)، ریپورترها و تحولات تاریخ معاصر ایران، فصل نامه مطالعات تاریخی، شماره دوم، ص 139-194
- دادبخش، م.، مفتخری، ح. (1398)، واکاوی دلایل و پیامدهای ارتباط میان زرتشتیان ایران و جامعه بهائیت در دوره قاجار، معرفت ادیان، سال دوازدهم، شماره دوم، پیاپی 46، ص 71-87
- حاجی اکبری، م. (1394)، پارسیان هند و حیات سیاسی اجتماعی زرتشتیان در عصر قاجار، تاریخ نامه خوارزمی، فصل نامه علمی تخصصی، سال دوم، ص 27-51
