پیدایش آموزه فدا در مسیحیت (بخش دوم)

تازه‌ترین به‌روزرسانی 1 اسفند 1400

بازدیدها: 34

پیدایش آموزه فدا در مسیحیت

در بخش اول از مقاله «پیدایش آموزه فدا در مسیحیت» بیان شد که نه تنها رد پایی از این آموزه در عهد عتیق یافت نمی گردد، بلکه در مقابل، آیاتی نیز وجود دارد که به وضوح، در تعارض جدی با این باور مسیحی است. در این بخش از نوشتار، تلاش می شود که پایه ها و مبانی این اعتقاد در عهد جدید مورد بررسی قرار گیرد.

دکترین کفاره در کلام مسیح

در بررسی علل پیدایش آموزه فدا در مسیحیت ، می توان ادعا کرد که حضرت عیسی (ع) هیچ گاه اشاره ای به گناه نخستین و به تبع آن آموزه فدا نداشته است. اما نقطه مقابل، مسیح (ع) همان طور که در اناجیل چهارگانه نیز مشهود است، نه تنها مردم را برای عمل به شریعت دعوت می کرد، بلکه خود نیز خویش را ملزم به اجرای آن می دانست.

در انجیل متی، آیه 2 می آید:

“و چون چهل روز روزه داشت، آخر گرسنه گردید“.

یا این که در جای دیگر می فرماید:

” پس هرکه یکی از این احکام کوچکترین را بشکند و به مردم چنین تعلیم دهد، در ملکوت آسمان کمترین شمرده شود. اما هرکه به عمل آورد و تعلیم نماید، او در ملکوت آسمان بزرگ خوانده خواهد شد“. (متی 5:19)

همچنین در انجیل متی، آیه 27 می آید:

“شنیده اید که به اولین گفته شده است زنا مکن. لیکن من به شما می گویم هر کس به زنی نظر شهوت اندازد، همان دم در دل خود با او زنا کرده است“. (متی 5: 27)

در این میان اما، در متی می آید:

“زیرا که این است خون من در عهد جدید، که در راه بسیاری به جهت آمرزش گناهان، ریخته می شود“. (متی 26: 28)

حال باید پرسید، چگونه این آیات با هم قابل جمع هستند؟ اگر عیسی مسیح (ع) به جهت آمرزش گناهان انسان ها آمد، پس ضرورت عمل به شریعت که فرمان خود ایشان و همچنین انبیای پیشین است، چیست؟ و اگر باید به شریعت عمل کرد، مقصود از این آیه و برخی آیات مشابه با آن چیست؟

توجه به این نکته ضروری است، اگر قرار بود تصور شود که آموزه فدا در مسیحیت، از جمله باورهایی است که حضرت مسیح (ع) برای انسان ها به ارمغان آوردند، به چه دلیل، خود ایشان بر ضرورت اجرای شریعت تأکید می کنند و آن را راه آمرزش گناهان می دانند؟

دکترین کفاره در کلام پولس

اندکی پس از مصلوب شدن مسیح، شخصیتی بنام پولس وارد جهان مسیحیت شد. پولس که پیش از آن شائول نام داشت و از جرگه یهودیان به حساب می آمد، به تبلیغ در میان دوگانه پرستان پرداخت. وی عده ای از افراد را بی آن که ختنه شوند، جذب مسیحیت نمود. (اعمال رسولان، 11:3)

این مسئله از آن رو اهمیت دارد که عمل ختنه، یکی از مهم ترین احکام شریعت یهود است. لذا رسولان مسیح به این امر اعتراض نمودند:

“و تنی چند از یهودیه آمده، برادران را تعلیم می دادند که اگر بر حسب آیین موسی مختون نشوید، ممکن نیست که نجات یابید“. (اعمال رسولان، 15:1)

توجه به این نکته ضروری است که ادعای این افراد با کلام مسیح (ع) که راه نجات را در اجرای شریعت دین موسی (ع) می دانست کاملا مطابقت داشت. حال آن که پولس بدون هیچ پشتوانه دینی به چنین بدعتی اقدام می نمود و با دیگر رسولان مخالفت می کرد. در حقیقت، می توان ادعا کرد، به همان اندازه که نمی توان پیدایش آموزه فدا در مسیحیت را به کلام و سنت مسیح (ع) نسبت داد، می توان آن را در سخنان پولس یافت.

پولس در نامه به رومیان می نویسد:

” آن چه شریعت، قادر به انجامش نبود، از آن رو که به سبب انسان نفسانی ناتوان بود، خدا به انجام رسانید. او پسر خود را به شباهت انسان گناه کار فرستاد تا قربانی گناه باشد و بدین سان در پیکری بشری، حکم محکومیت گناه را اجرا کرد، تا آن چه شریعت مطالبه می کند، در ما تحقق یابد؛ در ما که نه بر طبق نفس، بلکه بر طبق روح رفتار می کنیم“. (رومیان 4-3: 8)

چرا که مطابق با عقیده پولس:

“مطابق شریعت، هر ساله، حیوانی قربانی می شود، اما این قربانی به هیچ وجه قادر نیست آنانی را که پایبند به احکام شریعت هستند، رستگار سازد؛ زیرا اگر قدرت چنین کاری را داشت، یک قربانی کافی بود تا نذر کننده، یک بار و برای همیشه، پاک شود و دیگر احساس تقصیر و گناه نکند. در حالی که می بینیم این قربانی ها همه ساله، بجای آن که وجدان مردم را آسوده کند، خاطره تلخ نافرمانی ها و گناهان شان را به یادشان می آورد. زیرا محال است که خون گاوها و بزها واقعاً لکه های گناه را پاک سازد“. (عبرانیان 4-1: 10)

کلام آخر

در نگاه پولس، ایمان به صلیب و انجام غسل تعمید، تنها راه نجات بشریت از گناه نخستین است. عقیده ای که در سنت مسیح (ع) و کلام ایشان به هیچ وجه یافت نمی شود. عیسی (ع) چنین آموزش می دهند که با انجام عمل نیکو می توان خشنودی خدا را به دست آورد. اما پولس، دیدگاهی متفاوت دارد. پولس معتقد است که کسی با انجام اعمال شریعت، نجات نمی یابد. از این رو در نامه به غلاطیان می نویسد:

“ از اعمال شریعت، هیچ بشری عادل شمرده نخواهد شد“. (غلاطیان 2:16)