بازدیدها: 5
طالبان از زمان تسلط بر کابل و فروپاشی دولت اشرف غنی در نیمه ماه اوت گذشته اکنون شش ماه است که زمام قدرت در افغانستان را به دست دارد. اما علی رغم تلاش های مجدانه تاکنون نتوانسته مناسبات سیاسی و دیپلماتیک افغانستان با جامعه بین الملل را عادی سازی کند و به خصوص دولت خود را به رسمیت شناساند و منابع مالی این کشور در خارج از افغانستان را از بلوکه خارج کند.
با گذشت شش ماه همچنان پرونده های داخلی و در راس آن پرونده امنیتی یکی از مهم ترین چالش های پیش روی دولت طالبان محسوب میشود. گروه تروریستی داعش هنوز در شرق افغانستان فعال است و جبهه مقاومت ملی و مخالف طالبان هرازگاهی از حمله عناصر طالبان خبر میدهد. علاوه بر این عملیات ترور موفق نیروهای امنیتی رهبران قبیلهای و کارمندان دولت پیشین در مناطق مختلف کشور ادامه دارد.
طالبان به دنبال کسب تایید بین المللی
مسئله به رسمیت شناخته شدن از سوی جامعه جهانی یکی از مهمترین معضلات دولت نوپای طالبان است. مانع پررنگ در این زمینه وجود شکاف عمیق میان نگرش و طالبان به امر حکمرانی و نگرش جامعه جهانی بدان و مطالبات آنان از طالبان است.
ایالات متحده آمریکا و اروپا بر سر مسئله تغییر رفتار طالبان در خصوص برخی پرونده ها نظیر تشکیل دولت فراگیر اصرار دارند. اما نگرش و طالبان در قبال دولت فراگیر و جامعه جهانی متفاوت است این گروه که گمان می کند دولت کنونی دولتی فراگیر با حضور همه قومیتها و طوایف است در حالی که جامعه جهانی معتقد است که دولت فراگیر باید با حضور همه احزاب و جریانهای فکری افغانستان تشکیل شود.
همچنین دو طرف در خصوص حقوق زنان اختلاف جوهری با یکدیگر دارند. طالبان گمان می کند این امر تنها محدود به اعطای حق تعلیم و آموزش به زنان و کار کردن آنها در برخی ادارات نظیر بهداشت، پلیس و گذرنامه میشود. اما جامعه بین المللی خواهان بازگشت امور به روال سابق است به طوری که هیچ محدودیتی علیه فعالیت زنان اعمال نشود و دستاوردهای آنان طی دو دهه گذشته حفظ شود.
پرونده رسانه ها هم یکی از عوامل اختلاف طالبان با جامعه جهانی است که به این پرونده اهتمام به پررنگی قائل است به خصوص پس از آن که بسیاری از رسانه ها فعالیت خود را به دلیل فشارهای طالبان تعطیل کردند. افزون بر آن، مقامات طالبان شمار زیادی از روزنامهنگاران را به دلایل نامعلوم بازداشت کرده و بسیاری دیگر را مورد ضرب و شتم قرار داده اند.
نشست های اسلو در پایتخت نروژ میان طالبان و نمایندگان آمریکا و کشورهای اروپایی یکی از مهمترین ایستگاههایی بود که طالبان تلاش کرد از آن در چارچوب کسب تایید بین المللی استفاده کند.
هیئت طالبان به ریاست ملا امیرخان متقی وزیر امور خارجه هفته پایانی ماه ژانویه گذشته نخستین سفر خود به اروپا پس از تسلط بر سراسر افغانستان را انجام داد که ناظران این سفر را مهم و سرآغاز شکسته شدن یخ روابط دو طرف قلمداد کردند. به طوری که این هیئت با مسئولان نروژی، نمایندگان آمریکا، بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اتحادیه اروپا درباره مسئله به رسمیت شناختن دولت طالبان و رفع بلوکه پول های افغانستان رایزنی کردند. با وجود اینکه این سفر نتیجهای به دنبال نداشت و فرصت خوبی برای تبادل دیدگاه میان دو طرف بود.
همچنین سفر وزیر امورخارجه طالبان به قطر در ۱۳ فوریه جاری بسیار مهم بود. متقی و هیئت همراه وی با نمایندگان اروپا بار دیگر دیدار و درباره تازهترین تحولات افغانستان و سازوکار تعامل میان دو طرف در آینده رایزنی کردند.
بر اساس اطلاعات به بیرون درز کرده، طرف اروپایی شروطی برای به رسمیت شناختن طالبان را مطرح کرد و این گروه در حال بررسی این شروط و امکان پاسخگویی به آن ست.
علیرغم ارتباط و تماس محسوس دو طرف اما این تلاشها تاکنون نتیجه مورد نظر طالبان یعنی به رسمیت شناخته شدن دولت متبوع خود و رفع بلوکه از دارایی های افغانستان را به همراه نداشته است.
در همین رابطه «توماس ویست» فرستاده ویژه آمریکا در افغانستان در سخنانی در ۱۶ فوریه جاری گفت: واشنگتن در حال مذاکرات جدی و صادقانه با طالبان است. اما در مقطع کنونی ما قصد به رسمیت شناختن دولت طالبان را نداریم.
وی گفت: شروط واشنگتن واضح و روشن است و در راس آن تغییر رفتار طالبان قرار دارد پیش از تحقق این شروع دولت طالبان را به رسمیت نخواهیم شناخت.
در این میان علاوه بر پیشرفت نسبی دیپلماسی طالبان در زمینه سیاسی و تغییر تعامل واشنگتن تا حدودی در پرونده افغانستان، بانک های افغان اجازه یافته با بانکهای بینالمللی ارتباط داشته باشند.
همچنین دولت باید به فکر رفع بلوکه از بخشی از داراییهای بلوکه شده افغانستان است و تلاش دارد تا ساز و کاری تدوین کند تا این دارایی به بانک مرکزی افغانستان انتقال داده شود.
در همین رابطه «مشتاق احمد همیم» استاد دانشگاه و پژوهشگر افغان گفت: به گفته امیر خان متقی مذاکرات اخیر میان طالبان و غرب به خصوص در دوحه بسیار ثمربخش بوده است و جهان در آستانه به رسمیت شناختن دولت طالبان است.
همیم این امر را پیشرفتی قابل توجه دانست و گفت جهان چاره ای جز به رسمیت شناختن دولت طالبان ولو چند وقت دیگر ندارد. همچنین طالبان نیز گزینهای جز تعامل با جهان و تن دادن به برخی مطالبات آنها از طریق تغییر رفتار خود ندارد.
وی اظهار کرد: برخی از تصمیماتی که طالبان اخیرا گرفته است مثبت بوده و راه را برای به رسمیت شناختن دولت خود هموار کرده از جمله اعلام گشایش دانشگاهها و مدارس دختران در کنار تعیین افسران سابق در ارتش و وزارت دفاع افغانستان.
پرونده زنان مانعی مهم پیشروی طالبان
پرونده زنان یکی از پروندههای دشوار فراروی طالبان قرار دارد به خصوص که این گروه زنان را از فعالیت و کار کردن منع کرده است و آمارها نشان میدهد که میزان حضور زنان در دولت اشرف غنی به ۲۵ درصد رسیده بود.
با به قدرت رسیدن طالبان محدودیتهای سختی علیه زنان اعمال شد. این در حالی است که مشکل اساسی در وجود آرا و نظرات مختلف درون طالبان در قبال زنان است. به طوری که دیدگاه فرماندهان نظامی و سیاسی در طالبان با هم اختلاف دارد. امری که این پرونده را برای تصمیمگیران طالبان پیچیده کرده است.
طالبان تاکنون نتوانسته اولویتهای خود در قبال مسئله زنان را سامان بخشد. این گروه وزارت امور زنان را منحل کرده و مانع از کار و فعالیت زنان کارمند در اغلب ادارات دولتی شده است. به موازات این، طالبان و وعدههای خود درباره ایجاد سازمان های مخصوص زنان را مدام تکرار می کند اما برآیند عملی مشاهده نشده است.
در همین رابطه وحیده امری فعال اجتماعی افغان در گفتگو با العربی الجدید تصریح کرد: همه اقدامات در خصوص حل پرونده زنان شکست خورده است و طالبان باید بداند که مسیر به سمت عادی سازی روابط با جهان به خصوص کشورهای غربی از طریق دادن حقوق زنان فراهم میشود.
امری تاکید کرد: مردم افغانستان و به خصوص زنان بسیار تغییر کرده اند و لذا زنان به تعامل کنونی طالبان رضایت نخواهد داد. این گروه باید تغییر یابد و با نیمی از جامعه افغانستان تعامل نرمی داشته باشد.
از سوی دیگر با توجه به تجربه تاریخی و رفتارهای طالبان در دهه ۹۰ میلادی نگرانیهای جدی از تسلط طالبان بر افغانستان و تعامل این گروه با اقشار مختلف مردم وجود دارد.
علیرغم اینکه همچنان عناصر طالبان اقدامات غیرقانونی و وحشیانه ای مرتکب می شوند اما سید خالد پادشاه از رهبران قبیلهای به العربی الجدید گفت: امور کمکم در حال بهبود است و تعامل و برخورد طالبان بسیار بهتر از انتظار مردم به خصوص با قومیت تاجیک، ازبک و دیگر اقلیت ها است و طرح های دشمنان برای سوء استفاده از این موضوع را ناکام گذاشته است.
مد و جذر در مناسبات طالبان و پاکستان
معضل دیگری نیز برخلاف انتظارات طالبان ظهور و بروز یافته است که بحران در مرزها با پاکستان و مناسبات با اسلام آباد است. پاکستان علیرغم پافشاری جدید بر تایید دولت طالبان و دعوت از جامعه جهانی برای رساندن کمکهای بشردوستانه به افغانستان اما به نظر میرسد از تعامل و رفتار طالبان دلخور است.
اسلام آباد از طالبان انتظار داشت تا گامهای جدی علیه طالبان پاکستان و جدایی طالبان بلوچ اتخاذ کند. اما طالبان افغانستان تعامل مثبتی در این زمینه نداشته و آن را موضوع داخلی پاکستان میداند.
عمران خان نخست وزیر پاکستان در گفت و گوی ۱۳ فوریه خود با شبکه cnn گفت: عناصر مسلح از سه گروه طالبان پاکستان، ارتش آزادیبخش بلوچستان و داعش از اراضی افغانستان وارد شده و در پاکستان حملات انجام می دهند.
اما ملا یعقوب وزیر دفاع دولت طالبان و فرزند موسس طالبان یعنی ملاعمر به شدت این اتهامات را رد کرد و گفت این ادعاها بی اساس است و اراضی افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد.
در همین رابطه پاکستان از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا افرادی که امنیت و ثبات پاکستان را با استفاده از اراضی افغانستان تهدید میکنند بازخواست و تعقیب کند.
چالش امنیتی همچنان گریبان طالبان را گرفته است
علیرغم توقف جنگ در افغانستان که بر اساس آمار رسمی روزانه جان ۲۰۰ نفر را پیش از تسلط طالبان میگرفت اما تهدیدات امنیتی همچنان و با روند کندتر ادامه دارد.
گروه تروریستی داعش همچنان در مناطق شرق افغانستان و مشخصاً به ولایت ننگرهار که پیش از به قدرت رسیدن طالبان مقر اصلی داعش بود، فعال است. در این میان درست است که قدرت داعش تا حد زیادی به اضمحلال رفته است اما همچنان خطرات داعش وجود دارد و این گروه حملاتی را هر از چندگاهی ترتیب می دهد.
عناصر مسلح داعش چهارشنبه گذشته حمله گسترده علیه طالبان در منطقه وزیر انجام دادند که منجر به کشته و زخمی شدن چند عنصر طالبان شد. اما این گروه توانست طی ۲۴ ساعت به شخصی که به نیروهای داعش در منزل خود پناه داده بود دست یابد و چهار تن از داعشی ها را به قتل رسانده و بقیه را به اسارت بگیرد.
در همین رابطه فدامحمد از رهبران قبیله ای منطقه آتشین در ولایت ننگرهار گفت: آنچه که اکنون ملاحظه میکنیم این است که طالبان به داعش فرصت نخواهند داد تا نفوذ خود را تقویت کند. قبایل این را نمی خواهند لذا داعش نمی تواند نفوذ خود را تقویت کند.
جبهه مقاومت ملی نیز در ولایت پنجشیر فعال است و حملاتی علیه طالبان انجام می دهد. هرچند در قبال این حملات چ، رسانهها سکوت میکنند و طالبان اجازه نمیدهند رسانهها مسائل امنیتی را پوشش دهند. این در حالی است که جبهه مقاومت ملی نمی تواند در داخل افغانستان کار را رسانهای کند.
در ۱۹ فوریه کنونی جبهه مقاومت ملی سلسله حملاتی در ولایت پنجشیر ترتیب داد آن دو گشتی طالبان هدف گرفته و پنج عنصر این گروه کشته شدند. همچنین یک مقر دولتی در ولایت بازار ک با موشک هدف قرار گرفت.
تشکیل ارتش اسلامی افغانستان
در این میان طالبان به تشکیل ارتش اسلامی با ایدئولوژی جدید و بر پایه دین و میهن اهتمام پررنگ قائل است که به گفته ملا یعقوب دربردارنده افسران سابق ارتش خواهد بو
ملا یعقوب برای نخستین بار جزئیات این موضوع را اعلام کرده گفت: طالبان تاکنون ۱۰ هزار سرباز را فارغ تحصیل کرده است و آموزش ۸۰ هزار نفر دیگر ادامه دار
وی تاکید کرد طالبان در مقطع حاضر قصد دارد تا ارتشی از ۱۱۰ هزار سرباز تشکیل دهد و شمار سربازان ارتش بر اساس اوضاع کشور و بودجه افزایش خواهد یافت.
انتهای پیام
منبع: العربی الجدید
