بازدیدها: 5
آیا بهائیت، فرقه ای اسلامی است؟
برای پاسخ به این پرسش که «آیا بهائیت، فرقه ای اسلامی است» باید گفت، زمانی می توان این فرقه را اسلامی دانست که دست کم اصول اعتقادی آن بر اسلام منطبق باشد. از این رو در نوشتار پیش رو تلاش بر این است که سه اصل اعتقادی اسلام، یعنی توحید، نبوت و معاد در بهائیت مورد بررسی قرار گیرد.
اسلام و اصل توحید
توحید، اصلی ترین رکن و بنیان ادیان الهی به شمار می رود. از این رو خداوند در قرآن مجید می فرمایند:
” قُل یا اَهلَ الکِتابِ تَعالوا اِلی کَلِمَةٍ سواءٍ بَینَنا وَ بَینَکُم، الّا نَعبُدَ الّا الّلهَ و لا نُشرِکَ بِهِ شَیئاً“. (آل عمران: 64)
” بگو: ای اهل کتاب، بیایید از آن کلمه حق که میان ما و شما یکسان است پیروی کنیم که به جز خدای یکتا را نپرستیم، و چیزی را با او شریک قرار ندهیم، و برخی برخی را به جای خدا به ربوبیت تعظیم نکنیم. پس اگر از حق روی گردانند بگویید: شما گواه باشید که ما تسلیم فرمان خداوندیم“.
همین امر، به صورتی برجسته در دین اسلام نیز وجود دارد. در حقیقت، شهرت دین محمدی (ص) همیشه و در طول تاریخ، بر پایه اصل توحید بوده است. حال باید دین که فرقه بهائیت در رابطه با این اصل بنیادین، چه رویکرد و عقیده ای دارد.
فرقه بهائیت و اصل توحید
درفرقه بهائیت، نه تنها تأکیدی بر اصل توحید به چشم نمی خورد، بلکه در مقابل، آن چه که آشکارا بیان می شود، ادعای الوهیت بزرگان و رهبران این فرقه است. به عنوان مثال، سید علی محمد شیرازی (1) در کتاب «بیان فارسی» می نویسد:
” شهد الله انه لا اله الا هو الملک ذوالملاکین و اَنّ علی قبل نبیل ذات الله و کینونیته“. (بیان فارسی، ص 5)
عبارت «علی قبل نبیل» در این جملات به معنای «علی محمد» است. علی محمد شیرازی علاقه وافری به علوم باطنی و حروف ابجد داشت. کلمه «نبیل» در حروف ابجد، 92 است. واژه «محمد» نیز در این حروف، 92 می باشد. به دیگر سخن، این دو واژه در حروف ابجد، معادل هم هستند. در نتیجه، هدف باب از بکار بردن عبارت «علی قبل نبیل»، اشاره به اسم خود یعنی «علی محمد» بوده است.
بر این اساس، ترجمه این عبارت و ادعای باب چنین می شود:
” شهادت می دهم همانا خدایی جز او نیست و علی محمد، ذات خداوند و کنه اوست“.
علی محمد باب در جایی دیگر می گوید:
“ ای اهل انشاء، ندای مالک اسماء را بشنوید که از طرف زندان اعظم خود شما را ندا می کند که خدایی جز من مقتدر متسخر متعالی علیهم حکیم نیست…“. (2)
البته چنین نیست که تنها علی محمد شیرازی (باب) چنین ادعایی داشته باشد. میرزا حسینعلی نوری (3) نیز به کرات در نوشته جات و کلام خود، خود را خدا می نامد. به عنوان مثال، در کتاب «اقدس» می نویسد:
” گوش فرا دهید ای جماعت بهائیان که خدای شما از زندان بزرگ، پیام می دهد که نیست خدایی جز من توانا و متکبر و خودپسند“. (اقدس، ص 77)
بهاء در جایی دیگر، اوصاف الهی را به ذات تولد یافته خود نسبت می دهد و خود را متولد و غیرمتولد معرفی می کند. به بیانی روشن تر، می خواهد عباراتی همچون آیات سوره توحید را در رابطه با خود بیان کند:
“فیا حیذا هذا الفجر الذی فیه ولد من لم یلد و لم یولد“. (4)
“مرحبا بر این صبحگاهی که در آن، شخصی که نه کسی را زاده و نه از کسی زائیده شده، متولد گردید“.
اشراق خاوری از بزرگان بهائی در توضیح الوهیت حسینعلی نوری چنین می نویسد:
“وقتی از بها پرسیدند که چگونه گاه خود را خدا و گاه، خدا را می خوانی؟ پاسخ داد، گاهی ظاهرم، باطنم را و گاهی باطنم، ظاهرم را می خواند و غیر از من در مُلک کسی نیست. ولی مردم در غفلت آشکارند“. (5)
توجه به این نکته ضروری است که در این نوشتار، تنها به پاره ای از ادعاهای بزرگان فرقه بهائیت مبنی بر الوهیت آن ها اشاره شد. بر این اساس، روشن است که حتی اگر بتوان با وجود چنین عباراتی، فرقه بهائیت را توحیدی دانست، این توحید، چیزی سوای آن است که قرآن به پذیرش آن امر می کند. بنابراین، نمی توان آن را معادل با اصل توحید در اسلام دانست.
ادامه دارد…
موضوعات مرتبط:
آیا بهائیت، فرقه ای اسلامی است؟ (بخش دوم)
آیا بهائیت، فرقه ای اسلامی است؟ (بخش سوم)
پی نوشت ها:
1) سید علی محمد شیرازی ملقب به «باب»، بنیان گذار فرقه بابیت است. حسینعلی نوری ملقب به «بهاء» و پایه گذار بهائیت، جانشین وی به شمار می رود.
2) بهرام افراسیابى، تاریخ جامع بهائیت، ص 389.
3) میرزا حسینعلی نوری، مؤسس فرقه بهائیت است.
4) اشراق خاوری، عبدالحمید ( 127) بدیع، ایام تسعه، لجنه آثار ملی نشر آثار امری، تهران، چاپ چهارم، ص 50.
5) همان، ص 25.
منابع:
- غفاری هشجین، ز.، کشاورز شکری، ع.، اکار، ح. (1390)، چرایی فرقه بودن بهائیت، معرفت ادیان، سال دوم، شماره دوم، ص 43-64
- خسروپناه، ع. (1388)، سیر انتقادی در تاریخ و باورهای بهائیت، کتاب نقد، سال یازدهم، شماره پنجاه و دوم و پنجاه و سوم، ص 13-58
- واردی، ت. (1383)، توحید، مجله پاسدار اسلام، شماره دویست و هفتاد و نهم و دویست و هشتادم، فروردین ما
- ذکاوتی قراگزلو، ع.، اسماعیل یحیی، ع. (1389)، جایگاه توحید در دین اسلام، میثاق امین، سال پنجم، شماره شانزدهم، ص 41-61
- رهنمایی، ح. (1393)، نقدی بر مهم ترین مستمسکات بهاییان در ایراد شبهات کلامی درباره ختم نبوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی 13، ص 49-66
