ابن تیمیه در یک نگاه

ابن تیمیه را می توان موسس اندیشه فرقه وهابیت نامید. او در قرون اخیر بسیار مورد توجه وهابیان سلفی قرار گرفته است. دیدگاه او درباره زیارت قبور، تبرک، توسل و شفاعت، منشا اندیشه های تکفیری شد. روحیه ستیزه جو، برخوردهای خشن، مخالفت با مذاهب اسلامی و عالمان دینی از جمله افکار و عقاید انحرافی ابن تیمیه می باشد. وهابیان که ارزش علمی فراوانی برای او قائل هستند، با برپایی کنگره های علمی و نوشتن کتاب در مدح او سعی در بزرگ جلوه دادن او دارند.

 

شرح حال ابن تیمیه

• تقی الدین احمد بن عبدالحلیم معروف به «ابن تیمیه».
• از علمای اهل سنت (661-728) هجری قمری، در شهر حران بود.
• خاندان او بیش از یک قرن، پرچم دار مذهب حنبلی بوده اند.[1]
• در سن شش سالگی – به جهت هجوم تاتار- همراه خانواده، به دمشق مهاجرت کرد.
• پدرش، در مسجد جامع دمشق به تدریس مشغول شد.
•  در نزد پدر، به تحصیل علم پرداخت.
• او اساتیدی برای خود انتخاب کرد.
• آخرین استاد او شرف الدین احمدبن نعمه مقدسی، اجازه فتوا به او داد.[2]
• بعد از فوت پدرش، به تدریس در مسجد جامع دمشق مشغول شد.
• فتاوی، نظرات اعتقادی و فکری او با عقاید عموم مسلمین سازگاری نداشت.
• انحراف اعتقادی و فکری او برایش مشکل ساز شد.
• علمای معاصر ابن تیمیه، به مخالفت با او برخاستند.
• ابن کثیر – یکی از شاگردان ابن تیمیه – می گویـد: «حاکم دمشق او را به زندانی در مصر تبعید کرد».[3] سال بعد او را آزاد کردند اما به دلیل اینکه از عقاید خود دست بر نمی داشت، بارها زندانی شد.
• در طی این سال ها تصنیفات و کتاب هایی نوشته است.
• سپس در همان قلعه ای که تبعید شده بود از دنیا رفت.[4]
• در سال های اخیر، آراء و اندیشه های او مورد توجه وهابیان سلفی قرار گرفته است.

 

 

برخی از انحرافات فکری او

• ابن تیمیه برای خدواند قائل به جسمانیت شده است.[5]
• از نظر او، زیارت قبور اولیاء حرام است.[6]
• استغاثه به ارواح اولیاء الهی را، از مصادیق شرک می دانست.[7]
• شفاعت اولیاء، را قبول نداشت.
• قائل به، حرمت توسل به اولیاء الهی شد.[8]
• برپایی هرگونه مراسم و جشن در اعیاد و ولادت اولیاء دین را، حرام و بدعت می شمارد.[9]

 

 

 

 

 

 

پی نوشت:

[1]. تذکره الحفاظ، ج 4، ص 1496؛ الوافی بالوفیات، ج 7، ص 15؛ شذرات الذهب، ج 6، ص 80

[2]. ابن تیمیه، حیاته و عقایده، ص 57

[3]. البدایه و النهایه، ج14، ص 4

[4]. مرآه الجنان، ج 4، ص 277

[5]. الفتاواي، ج 5، ص 192

[6]. التوسل و الوسیله، ص 156

[7]. الهدیه السنیه، ص 40؛ زیاره القبور، ص 17و 18

[8]. زیاره القبور، ص 17و 18

[9]. اقتضاء الصراط المستقیم، ص 293و 29

منبع: سلفی گری و پاسخ به شبهات؛ علی اصغر رضوانی