بازدیدها: 4
استاد کالج اسلامی لندن عید غدیر را جشن تکمیل دو بعد ظاهری و باطنی اسلام دانست و افزود: پیامبر معرفت، ابعاد باطنی اسلام را به علی بن ابیطالب(ع) منتقل کرد زیرا وی تنها کسی بود که می‌توانست سنگینی آن علم را تحمل و آن را به طور کامل درک کند.
به گزارش فاران نیوز، هجدهم ذی‌الحجه هر سال برابر با عید سعید غدیر است. این روز یادآور واقعه‌ای مهم و سرنوشت‌ساز در تاریخ اسلام است. این واقعه در آخرین حج پیامبر اکرم(ص) که به حجة الوداع معروف است در منطقه غدیر خم رخ داد.
در آن روز پیامبر اکرم(ص) حضرت علی(ع) را به جانشینی خود و رهبری امت منصوب کرد. از آن زمان تاکنون، شیعیان در سراسر جهان این روز را به عنوان عید غدیر خم جشن می‌گیرند و با برگزاری مراسم و برنامه‌های مختلف، به گرامیداشت این روز بزرگ می‌پردازند.
غدیر تنها روزی برای جشن گرفتن نیست بلکه نقطه عطفی در تاریخ اسلام و لحظه شکل‌گیری یک فلسفه جدید در اسلام است زیرا خداوند در این روز دین خود را کامل فرمود و حجت را بر مسلمانان تمام کرد.
در همین باره ایکنا با ربکا مسترتون(Rebecca Masterton) استاد کالج اسلامی لندن به گفت‌وگو پرداخت. مسترتون فارغ‌التحصیل مقطع لیسانس در رشته زبان ژاپنی است و در مقطع ارشد در رشته ادبیات تطبیقی شرق آسیا و آفریقا تحصیل کرد. او در مقطع دکترا رشته ادبیات عرفانی اسلامی غرب آفریقا را انتخاب کرد. این سخنران، استاد دانشگاه، مجری تلویزیون و پژوهشگر فلسفه شیعه، در سال ۱۹۹۹ مسلمان شد و مذهب شیعه را انتخاب کرد.
مسترتون علاوه بر تدریس در دانشگاه، داستان‌های کوتاهی نوشته و آنها را با عنوان گذر از رؤیا؛ به سمتی دیگر (Passing Through the Dream-To the Other Side) منتشر کرده و آخرین کتاب وی با عنوان معنویت شیعی در قرن بیست و یکم (Shi’i Spirituality for the Twenty-First Century) در سال ۲۰۲۰ منتشر شد. وی در حال حاضر در کالج اسلامی لندن (The Islamic College) تدریس می‌کند.
غدیر، روز تکمیل بعد ظاهری و باطنی اسلام
ربکا مستترتون درباره اهمیت غدیر گفت: عید غدیر جشن تکمیل هر دو بعد ظاهری و باطنی اسلام است. حضرت محمد(ص) تمام دانشی را که بشریت برای منفعت و پیشرفت خود به آن نیاز داشت از خداوند دریافت کرد. او در طول زندگی خود توانست به انتقال بعد خارجی نبوت یعنی آموزه‌های شریعت و هشدار روز قیامت بپردازد.
مدرس کالج اسلامی لندن ادامه داد: او شناخت ابعاد باطنی اسلام را به علی بن ابیطالب(ع) پسر عموی خود منتقل کرد، زیرا علی(ع) تنها کسی بود که می‌توانست سنگینی آن علم را تحمل و آن را به طور کامل درک کند. واقعه غدیر تأیید و مهر نهایی بر این بود که علی(ع) جانشین حضرت محمد(ص) می‌شود، زیرا پیامبر می‌دانست که عمر او به زودی به پایان می‌رسد. امامت وسیله‌ای است که به واسطه آن ابعاد باطنی رسالت به بشریت منتقل می‌شود. همچنین وسیله‌ای است که با آن دانشی که پیامبر باید به بشریت می‌داد حمایت، حفظ و عملی می‌شود.
وی افزود: اهمیت این رویداد از سوی مذاهب مختلف اسلامی مورد بحث قرار گرفته است. این امر به احتمال زیاد به این دلیل است که بلافاصله پس از رحلت پیامبر(ص)، قبیله قریش (بنی امیه) که عموزاده‌های فرزندان هاشم (بنی‌هاشم) بودند می‌خواستند قدرتی را که اسلام به بنی‌هاشم داده بود، در دست بگیرند. آنها برای بدست گرفتن خلافت اقدام کردند و ادعا می‌کردند که از اهل بیت(ع) هستند. آنها به محض اینکه به قدرت رسیدند، دست به کارزار تهمت و ترور شخصیت علی بن ابی طالب(ع) زدند که نزدیک به سه قرن ادامه یافت.
مسترتون ادامه داد: در بخشی از این منازعه، مقام علی بن ابیطالب(ع) نفی شد و از این رو، کلمه ولی در واقعه غدیر، صرفاً به معنای «دوست» تعبیر شد. با این حال، چه منطقی دارد که پیامبر همه حجاج را جمع کند و صرفاً از مردم بخواهد که با علی مهربانی کنند و از او شکایت نکنند؟ و منطق اصحاب پس از آن چه بود که به او تبریک گفتند؟
وی در مورد حدیث غدیر و آیه اکمال دین گفت: محمد بن جریر طبری (متوفی قرن دهم میلادی) مورخ اهل سنت، نویسنده کتاب معروف تاریخ الرسل و الملوک، در کتاب الولایه می‌نویسد که پیامبر در سخنرانی خود در غدیر خم فرمود: جبرئیل فرمان خدا را به من رساند که در این مکان توقف کنم و به مردم اطلاع دهم که علی بن ابیطالب(ع) برادر و جانشین من و خلیفه پس از من است. ای مردم! خداوند علی را ولی و امام شما قرار داده است. اطاعت از او بر هر یک از شما واجب است؛ فرمان او برتر است؛ کلام او حق است؛ لعنت خدا بر کسی که با او مخالفت کند و رحمت خدا بر کسی که با او دوستی کند. بنابر این روایت بعد از آن بود که آیه سه سوره مائده نازل شد که می‌فرماید: امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان دین شما پسندیدم.
جایگاه غدیر در سنت الهی
این اسلام‌شناس درباره اینکه غدیر چگونه بیانگر مفهوم رهبری در کلام شیعه است گفت: این انتصاب بر اساس انتخاب شخصی حضرت محمد(ص) و چیزی اختیاری نبود که مسلمانان آن را بپذیرند یا نپذیرند. تعیین وصی، جانشین و پیشوا یا امام پس از او، کاملاً در قالب الگوی نبوی است که در سلسله انبیا از حضرت آدم تثبیت شده است. انکار اینکه حضرت محمد(ص) جانشینی تعیین کرده است، همانطور که اغلب در بسیاری از منابع مکاتب اهل سنت آمده است، به معنای اشتباه در درک سنت خداوند است. سنتی که در برخی آیات به آن اشاره شده است از جمله:
سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا (خدا شیوه و روش خود را درباره کسانی [مانند این خائنان] که پیش تر درگذشتند، این گونه قرار داده است، و برای شیوه و روش خدا هرگز تغییر و دگرگونی نخواهی یافت.) (احزاب:۶۲)
سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيلًا (سنتى كه همواره در ميان [امتهاى] فرستادگانى كه پيش از تو گسيل داشته ايم [جارى] بوده است و براى سنت [و قانون] ما تغييرى نخواهى يافت) (بنی اسرائیل: ۷۷).
وَأُخْرَى لَمْ تَقْدِرُوا عَلَيْهَا قَدْ أَحَاطَ اللَّهُ بِهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا (و [غنيمتهاى] ديگر[ى نيز هست] كه شما بر آنها دست نيافته ايد [و] خدا بر آنها نيك احاطه دارد و همواره خداوند بر هر چيزى تواناست) (فتح: ۲۱).
اسْتِكْبَارًا فِي الْأَرْضِ وَمَكْرَ السَّيِّئِ وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا [انگيزه] اين كارشان فقط گردنكشى در [روى] زمين و نيرنگ زشت بود و نيرنگ زشت جز [دامن] صاحبش را نگيرد پس آيا جز سنت [و سرنوشت شوم] پيشينيان را انتظار مى برند و هرگز براى سنت خدا دگرگونى نخواهى يافت (فاطر:۴۳).
فَلَمْ يَكُ يَنْفَعُهُمْ إِيمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْكَافِرُونَ (و[لى] هنگامى كه عذاب ما را مشاهده كردند ديگر ايمانشان براى آنها سودى نداد سنت خداست كه از [ديرباز] در باره بندگانش چنين جارى شده و آنجاست كه ناباوران زيان كردهاند) (غافر: ۸۵)
وی ادامه داد: امامت که برخی به نادرستی آن را بدعت خوانده‌اند، امری است که دین اسلام به وسیله آن تکمیل می‌شود. امام رضا(ع) در سخنرانی خود درباره امامت که در کتاب کافی، مجموعه حدیثی محمد بن یعقوب کلینی آمده است به روشنی به این امر تصریح کرده است. امام رضا(ع) می‌فرماید: پیامبر در حجة الوداع که در پایان عمرش بود گفت: الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا: امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان دین برای شما پسندیدم (مائده، ۵: ۳). امر امامت از اموری است که دین به وسیله آن کامل می‌شود و [پیامبر(ص)] علی را برای آنان «اعلم» و «امام» قرار داد.
مسترتون ادامه داد: رهبران بعد از پیامبر به فرمان خدا انتخاب شدند، همان گونه که پیامبران به فرمان خداوند برای رهبری مردم انتخاب شدند. آیه یازده سوره ابراهیم نیز این مطلب را تأیید می‌کند: قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِنْ نَحْنُ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَمَا كَانَ لَنَا أَنْ نَأْتِيَكُمْ بِسُلْطَانٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (رسولانشان به آنها گفتند ما جز بشرى مثل شما نيستيم ولى خدا بر هر یک از بندگانش كه بخواهد منت مىنهد و ما را نرسد كه جز به اذن خدا براى شما حجتى بياوريم و مؤمنان بايد تنها بر خدا توكل كنند).
این استاد کلج اسلامی لندن افزود: متأسفانه برخی از مؤمنان بر خدا اعتماد نکردند و استدلال کردند که باید خودشان جانشینی انتخاب کنند. وی درباره درس‌های غدیر خم، ۱۴ قرن پس از آن روز گفت: درس‌های این روز تلخ است. واقعیت این است که حسادت، کینه و رقابت برای قدرت به معنای به حاشیه رانده شدن و سلب قدرت خاندان پیامبر بود که پیروان آنها مورد آزار، زندان و اعدام قرار گرفتند. انتخاب رهبر از سوی مردم پس از پیامبر به چهارده قرن آشوب و تفرقه منجر شد. این درس و عبرتی مربوط به ذات انسان است؛ اینکه آیا ما از دستورات خدا یا از خواسته‌های کوته‌فکرانه دنیوی خود پیروی خواهیم کرد؟
علی(ع) محور وحدت امت اسلامی
مسترتون درباره اینکه عید غدیر چگونه و از چه جهاتی باعث وحدت در جامعه مسلمانان می‌شود گفت: به غیر از یک اقلیت کوچک، اکثر مورخان مسلمان از همه مکاتب و مذاهب، وقوع غدیر را انکار نکرده‌اند. پذیرش علی بن ابی طالب به عنوان چهارمین خلیفه پیامبر پس از سه قرن تهمت نشان می‌دهد که علی(ع) فردی است که همه مسلمانان می‌توانند پیرامون او متحد شوند و پیوندهای برادری ایجاد کنند.
وی درباره اینکه عید غدیر چگونه بر زندگی روزمره شیعیان تأثیر می‌گذارد گفت: عیب و گناه ما هر چه که باشد، امامت علی بن ابیطالب به پیروان ایشان در سراسر جهان الهام می‌بخشد. او امید تحقق عدالت را در آنها زنده نگه می‌دارد؛ به آنان نیرو می‌بخشد و روحیه محبت و ایثار را در آنها برمی‌انگیزد. امام علی(ع) قهرمان شرافت و پاکدامنی است که در دنیایی که بیشتر مردم در آن مشغول کسب منافع دنیوی برای خود هستند، شخصیتی برجسته است. به همین دلیل است که او هنوز به عنوان یک رهبر و الگوی کامل برای مردم این روزگار محسوب می‌شود.
گفت‌وگو از محمدعلی حق‌شناس
ترجمه از محسن حدادی
انتهای پیام
منبع: ایکنا
