بازدیدها: ۶
پژوهشگر دین معتقد است: اگر قرار است طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب، ما دولت اسلامی و سپس جامعه اسلامی و در نهایت تمدن اسلامی ایجاد کنیم قطعاً نیازمند علوم انسانی اسلامی هستیم. البته ما از انقلاب اسلامی شروع کردیم و در دوره حاکمیت اسلامی هستیم تا پس از آن به سمت جامعه اسلامی حرکت کنیم، تحقق چنین هدفی نیازمند نرم‌افزاری اسلامی باشد.
به گزارش فاران نیوز، تحول علوم انسانی و تولید علوم انسانی اسلامی دغدغه مسئولان ارشد نظام است و بسیاری از معضلات سیاسی و فرهنگی کشور ما به رسوخ اندیشه غربی در میان فعالان سیاسی و متفکرین دانشگاهی ما ربط داده می‌شود. به همین دلیل تولید علوم انسانی اسلامی که با دین و فرهنگ ما همنوا باشد یکی از اولویت‌های نظام است و برای حرکت به سمت تمدن اسلامی ضرورت دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جلیلی؛ استاد دانشگاه و پژوهشگر دین، در گفت‌وگو به بررسی وضعیت علوم انسانی اسلامی در کشور، سیر حرکت آن و موانع توسعه این علوم پرداخت.
مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید؛
سوال: تلاش‌های زیادی در مسیر علوم انسانی اسلامی انجام شده است و موفقیت‌هایی هم به دست آمده ولی هنوز تا رسیدن به اهداف فاصله زیادی داریم. به نظر شما موانع این مسیر چه مسائلی است؟
اگر قرار است طبق فرمایش رهبر انقلاب ما دولت اسلامی و سپس جامعه اسلامی و در نهایت تمدن اسلامی ایجاد کنیم قطعاً نیازمند علوم انسانی اسلامی هستیم. البته ما از انقلاب اسلامی شروع کردیم و در دوران حاکمیت اسلامی هستیم تا پس از آن به سمت جامعه اسلامی حرکت کنیم. تحقق چنین هدفی نیازمند یک نرم‌افزار است که اسلامی باشد و ما را به آن سمت ببرد و تا این اتفاق نیفتد تصور اینکه ما به سمت تمدن اسلامی برویم صرفاً یک امید و آرزو است. منظور از دولت، نهادی است که قرار است کار حاکمیتی انجام دهد و مراد ما صرفا قوه اجرایی نیست بلکه قوه قضائیه و مقننه را هم شامل می‌شود لذا در همه لایه‌های مدیریتی کشور نیازمند این نرم‌افزار اسلامی و دینی هستیم.
اما درباره موانع و چرایی عدم تحقق علوم انسانی اسلامی باید گفت که در حال حاضر برای رسیدن به چنین هدفی، باید به دو مرکز آموزشی مهم در کشور که مشغول کارهای علمی هستند مراجعه کنیم. یکی از آنها دانشگاه و آموزش عالی و دیگری حوزه علمیه است. اتفاق مهمی که باید رخ دهد این است که علوم جدید را از یک سو و علوم اسلامی را از سوی دیگر احصا کنیم و خروجی این دو، علوم انسانی اسلامی باشد که هم مبانی اسلامی را داراست و هم اینکه با توجه به اقتضائات امروزه، روزآمد شده است. البته تحقق چنین هدفی، کار راحتی نیست و باید اقدامات گسترده‌ای برای موفقیت در این عرصه انجام شود.
نکته دیگر اینکه تا وقتی از علوم انسانی اسلامی صحبت می‌کنیم برخی می‌گویند این علوم مربوط به ۱۴۰۰ سال پیش هستند و مناسبات آن زمان با مناسبات جهان امروز تفاوت‌های اساسی دارد لذا برخی افراد اینگونه علوم اسلامی را زیر سؤال می‌برند که می‌گویند شما می‌خواهید ما را به ۱۴۰۰ سال پیش بازگردانید. اما این حرف درستی نیست چراکه ما در زمینه علوم انسانی اسلامی باید حتماً نسبت بین علوم اسلامی و علوم روز را احصا کرده و مد نظر داشته باشیم تا بتوانیم محتوای علوم و ابزارهای امروزین را با علوم اسلامی ترکیب کرده و نتیجه آن، علوم اسلامی امروزه باشد.
حضرت امام خمینی(ره) در ابتدای انقلاب با تدبیری هوشمندانه، بحث وحدت حوزه و دانشگاه را مطرح کردند که به مناسبت روز شهادت شهید مفتح اعلام شد که هم شخصیتی حوزوی و هم دانشگاهی بودند. هدف این بود که مقدمه‌ای باشد تا این اتفاق مبارک یعنی وحدت حوزه و دانشگاه رخ دهد اما صراحتاً باید بگویم که این اتفاق مبارک به معنای اصلی آن رخ نداد. درست است که شاهد حضور روحانیون در دانشگاه در قالب نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها هستیم و این اتفاق بسیار مبارکی است یا بخشی از اساتید دانشگاه‌ها، فارغ‌التحصیلان حوزه‌های علمیه هستند اما اینها حداقل‌هایی هستند که قرار بود تبدیل به مقدمه‌ای برای رسیدن به هدف نهایی یعنی تولید علوم انسانی اسلامی شوند ولی متأسفانه ما به همین حداقل‌ها راضی شدیم.
سوال: اساساً منظور شما از وحدت حوزه و دانشگاه چیست و چرا معتقدید که این وحدت محقق نشده است؟
منظور از وحدت حوزه و دانشگاه این است که اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی کنار هم بنشینند و با این نگاه که ما باید علوم انسانی اسلامی تولید کنیم وارد گفت‌وگو و کارهای علمی و پژوهشی و پروژه‌های مشترک شوند. البته کارهایی هم در این راستا در حوزه علمیه انجام شده است که از جمله ایجاد مؤسسات آموزش عالی شبیه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) است که توسط مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی راه افتاد.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
