بازدیدها: 5
فرق بابیه و بهائیه با حمایت قدرتهای استعماری، برای تغییر در ساختار جامعه مذهبی ایران و همچنین گام برداشتن برای منافع استثمارگران شکل گرفته است. در ادامه به بررسی ارتباط روسها و بهائیان و بابیان می پردازیم.
روس ها اولین حامیان باب و بهاءالله
ارتباط تنگاتنگ روسها و سران بهائیت و بابیه به حدی بوده است که اگر در پیدایش این دو فرقه نقش نداشته باشند اما در پرورش و حمایت از آنها بسیار مؤثر بوده اند.
حمایت از باب
- حمایت منوچهر خان گرجی (حاکم گرجی تبار اصفهان) از علی محمد شیرازی (مؤسس فرقه بابیه):
منوچهر خان از امرای گرجستان بود که به دست آقا محمد خان اسیر شد و در ظاهر مسلمان گشت. وی با حیله و ظاهرسازی توانست اعتماد دربار قاجار را به دست بیاورد و حاکم اصفهان شود. منوچهر خان در زمانی که علی محمد شیرازی (باب) به دلیل ادعای بابیت در زندان شیراز به سر می برد، با توجه به اوضاع آشفته شیراز به دلیل وبا، عده ای را برای آزادی باب به آن شهر فرستاد.(1) همچنین بعدها در مقابل فرمان شاه مقاومت کرد و باب را به دربار تحویل نداد.(2)
- گزارش های سفیر روسیه از فعالیت های بابیان:
پرنس دالگورکی، سفیر روسیه درباره بابیان گزارش هایی به دولت روسیه نوشته است که اهمیت ماجرا را برای دولت روس نشان می دهد. به عنوان نمونه می نویسد: «خیلی خوب است که فرقه بابیه با علمای اسلام مخالفت و مبارزه شدید را شروع کرده و آنان را متهم به انحراف کرده است.»(3)
حمایت از بهاءالله
ارتباط عمیق خانواده بهاءالله با دولت روسیه قابل تأمل است. رابطه نزدیک میرزا عباس نوری(پدر بهاءالله)با سفارت روسیه، و حضور وابستگان نزدیک بهاءالله در سفارت خانه، به هیچ وجه امری عادی به نظر نمی رسد.
- حمایت سفیر روسیه از حسین علی نوری در ماجرای ترور شاه:
به فرمان شاه چند نفر از بزرگان بابی از جمله حسینعلی نوری، به اتهام همدستی در ترور، دستگیر شدند. اما زمانی که نیروهای دولتی برای دستگیری حسینعلی (که در سفارت روس پناهنده شده بود) رفتند، سفیر روس از تسلیم او خودداری کرد. اما پس از پافشاری ایشان برای تسلیم وی، حسینعلی را مانند امانتی به دست قوای دولتی داد. با اصرار سفیر روس بهاءالله از اعدام نجات پیدا کرد. ولی محکوم به تبعید به عراق شد. این مسیر را نیز نماینده سفارت روس همراه حسینعلی بود تا در راه آسیب نبیند.(4)
- پیشنهاد پناهندگی به بهاءالله از طرف دولت روس:
شوقی افندی می گوید: «سفیر روس چون از فرمان سلطانی (مهلت یک ماهه ای که پس از آزادی از زندان برای ترک ایران به بهاء داده شد) استحضار یافت و بر مدلول آن مطلع گردید (که تعیین مقصد به اختیار خود بهاءالله گذاشته شده است) از ساحت مبارک استدعا نمود اجازه فرمایند آن حضرت تحت حمایت و مراقبت دولت متبوعه خویش، وارد، و وسائل حرکت وجود اقدس را به خاک روس فراهم سازد.» (5)
- ساخت اولین مشرق الاذکار با مساعدت دولت روس:
آواره از مبلغان بهائیت می نویسد:
«اولین مشرق الاذکار (معبد بهائیان) که در قرن اول بهائی، از اقدام مرکز میثاق (عبدالبهاء) تأسیس شد، مشرق الاذکار عشق آباد بود. بعد از شهادت حاجی محمدرضا و محاکماتی که به عمل آمد، دولت روس، بهائیان را به رسمیت شناخت و قمرات، حاکم ترکستان، به معاونت و مساعدت ایشان پرداخت. حتی خودش اظهار کرد که در این جا معبد بسازید تا در ظل اقتدار دولت روسیه رسمیت یابید. شهد الله، روسها چه در دوره تزاری و ایام استبداد و چه بعد از جمهوریت، از هر جهت بهائیان را راحت گذاشته، ابدا ممانعت در مقاصد روحانیه ایشان ننموده، بلکه تا حدی که مرام ایشان مفید به حال عموم و موافق تمدن بود، بر اجرای آن مساعدت کردند.(6)
نکته آخر
سؤال آخر اینکه اشخاصی که ادعای عدم دخالت در سیاست را دارند، چگونه در دام سیاست بیگانگان قرار می گیرند و همراه و هم قدم ایشان، در به دست آوردن اهدافشان می شوند؟!
پی نوشت:
- گنجینه حدود و احکام، ص270
- مقاله شخصی سیاح، ص16
- بهائیان، ص594؛ به نقل از شورش بابیان در ایران، ج30،صص 159-193
- قرن بدیع،ج2، ص43
- تلخیص تاریخ زرندی، ص657
- الکواکب الدریه، ج2، ص55-58
