بازدیدها: 68
در بین چهره های تاریخی کمتر کسی را می توان یافت که مانند زرتشت چهرهای معمایی و مبهم داشته باشد تا جایی که برخی پژوهشگران او را شخصیتی افسانه ای می دانند.
زرتشت معمایی ترین چهره تاریخی
در بین چهره های تاریخی کمتر کسی را می توان یافت که مانند زرتشت چهره ای معمایی و مبهم داشته باشد. داستانها و اقوال مختلف و متضادی در مورد اشوزرتشت از جهات مختلف وجود دارد، ازجمله محل تولد، تاریخ تولد، آیین ومذهب، شخصیت واقعی او و … . از این رو شخصیت وی مورد تردید بوده تا جایی که برخی پژوهشگران او را شخصیتی افسانه ای می دانند. اما برخی محققان معتقدند که اشوزرتشت وجود تاریخی داشته و برخی دیگر معتقد به پیامبر بودن وی هستند.
اختلافات زرتشتیان جهان در تاریخ تولد زرتشت
جمشید کاووسجی – پژوهشگر زرتشتی و از پارسیان هند – می نویسد: «برخی از پژوهندگان درباره زمان اشوزرتشت دچار سرگردانی شده اند و چون دستشان به جایی بند نشده، به ناچار دنبال پندار و خیال رفته اند و از روی پندار و خیال پیدایش او را پس از موسی گمان کرده اند… ». موبد اردشیر آذر گشسب می گوید:« باید اعتراف نمایم که ما هنوز به تاریخ درست ظهور اشوزرتشت دسترسی نداریم و نمی توانیم به طور قطع بگوییم این پیامبر باستانی در چه قرنی ادعای پیامبری نموده است».
به نوشته موبد دکتر مانک جی نوشیروان جی دهالا:« تاریخ پیدایش این پیامبر بزرگ ایرانی به درستی بر ما معلوم نیست ولی من بنا بر عقیده ی بسیاری از دانشمندان آن را تقریبا هزار سال پیش از میلاد مسیح می دانم». علاوه بر این موارد، نقل قول های مختلف دیگری نیز وجود دارد که حاکی از عدم اتفاق نظر خود زرتشیان در مورد تاریخ تولد وی است.
محل تولد زرتشت کجاست؟
دکتر فرهنگ مهر از زرتشتیان سرشناس، احتمال یونانی بودن اشوزرتشت را نقل کرده است. در تاریخ طبری و تاریخ ابن خلدون و کامل ابن اثیر، فلسطین به عنوان زادگاه زرتشت نقل شده است. در متون ایران باستان و میانه نیز زادگاه اشوزرتشت ایران ویچ معرفی شده است. در اینکه ایران ویچ در کجا واقع شده است، اختلاف نظر وجود دارد و آن را خوارزم، قزاقستان و آذربایجان گفته اند. برخی نیز ایران را محل تولد زرتشت می دانند.
جهات ابهام در مورد زرتشت
بنظر می رسد زرتشت از همه جهت مبهم است من جمله…
- عصر زندگی: در مورد زندگی او چند هزار سال اختلاف به چشم می خورد و این ابهام کوچکی نیست.
- محل تولد: زادگاه او را علاوه بر فلسطین، یونان و اوستا که مراد از آن قطب است، از شرق تا غرب ایران گفته اند.
- نام زرتشت: نام زرتشت را به صورت های گوناگون ضبط کرده اند؛ از جمله زرتشت، اشو زرتشت، زردشت، زرتوهشت، زرتهوشتر، زرادشت، زره تشت، زراهوشت و …
- کتاب آسمانی: در گذشته های دور کتاب زرتشت را بر دوازده هزار پوست گاو می نوشتند. اما امروزه زرتشتی ها تنها کتاب 23 صفحه ای گات ها را معتبر و از بقایای کتاب آسمانی او می دانند. اما همین مقدار نیز قابل اثبات نیست که برای زرتشت باشد و معنای همین چند صفحه هم معلوم نیست.
- پیامبری: امروزه زرتشتی پژوهان و خود زرتشتی ها اختلاف نظر دارند که؛ آیا او پیامبر بوده یا شخصیتی عرفانی و فلسفی داشته است و هیچ کدام قابل اثبات نیست.
- تعداد زرتشت ها: برخی قائلند یک زرتشت وجود داشته و برخی می گویند سه زرتشت و برخی از اساس وجود او را منکر شده و او را شخصیتی خیالی می دانند. هرچند ما قائل به خیالی بودن زرتشت نیستیم اما ابهام ها در مورد او به قدری زیاد است که در عمل با شخصی خیالی، تفاوتی ندارد.
- آرامگاه: برخی آرامگاه او را بلخ و برخی در آذربایجان می دانند و دلایل هیچ کدام قابل اعتماد نیست و لذا برخی قائلند که هیچ مکانی را نمی توان آرامگاه او دانست.
پیروی کردن از چه کسی؟!
حال چگونه از کسی که از همه نظر در ابهام است می توان پیروی کرد؟ امروزه هیچ کس نمی تواند خود را پیرو واقعی اشوزرتشت بداند، زیرا ما چیز معتبری از زرتشت نداریم تا کسی بخواهد به آن عمل کند یا به آن معتقد شود. برای همین است که انجمن موبدان یا موبدانی که از آنها در مورد احکام شرعی دین زرتشتی سؤال می شود، ناچارند هر چه به ذهنشان می رسد، به عنوان این دین پاسخ دهند یا اینکه بر اساس کتاب های غیر معتبر پاسخگو هستند
برگرفته از کتاب راه راستی، بررسی و نقد باورهای زرتشتیان و باستان ستایان، سید حسن فاطمی(موحد)
