بازدیدها: 7
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه
در بخش سوم از مقاله «فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه»، «تصور مرگ یا حالتی بین مرگ و حیات برای حضرت حجت (عج)» و «نفی امکان ارتباط مردم با حضرت حجت (عج)» به عنوان دو مورد از پیامدهای اعتقاد به هورقلیایی بودن حیات امام زمان (ع) ذکر شد. در این بخش از نوشتار پیش رو، به سومین مورد از این پیامدها پرداخته خواهد شد.
وجود تناقض در ارتباط انحصاری شیخ با حضرت حجت (عج)
فرضیه جسد هورقلیایی شیخ احمد احسایی، راز طول عمر زیاد امام زمان (عج) را غیرعنصری و غیرمادی بودن جسم ایشان بیان می کند. در این تفکر، امام عصر (ع) از آن جا که جسمی مادی ندارند، برای آمدن به زمین و برقراری ارتباط با مردم، لازم است که لباسی عنصری به تن کنند.
حال ایراد کار کجاست؟
مشکل این جاست که شیخیه، مشایخ خود را رکن رابع یا شیعه کامل و به طور کلی افرادی تلقی می کند که تنها راه ممکن برای ارتباط با امام زمان (عج) هستند. حال آن که چگونگی این ارتباط را مبهم باقی می گذارند. به این معنا که مگر نه این است که به ادعای شیخ احمد، امام عصر (عج) برای ارتباط با این عالم، باید صورتی مخصوص به خود بگیرند و لباسی عنصری به تن کنند، حال، سؤال این جاست که با وجود این مسئله، در این میان، مشایخ و شیعیان کامل برای برقراری ارتباط با آن حضرت، باید چکار کنند؟ به دیگر سخن، این افراد از چه طریق، قابلیت تبدیل شدن به جسم متناسب به عالم دیگر را بدست می آورند؟
اگر این مشایخ برای برقراری ارتباط با حضرت حجت (ع)، باید جسمی مطابق با فرضیه جسد هورقلیایی داشته باشند، اینجاست که خود این افراد نیز برای ارتباط داشتن با عامه مردم، نیازمند شخص دیگری می شوند. دلیل این ادعا این است که شیخیه به این علت برقراری ارتباط مردم با امام زمان (عج) را جز از طریق شیعه کامل، محال می دانند که عقیده دارند، آن حضرت دارای جسد غیرعنصری است. حال اگر همان شیعه کامل نیز از جسد غیرعنصری برخوردار باشد، او نیز محال است که بتواند با مردم ارتباط داشته باشد. در این صورت به شخص دیگری به عنوان واسط و شیعه کامل برای ایجاد این ارتباط نیاز می شود. اما باز هم باید پرسید که این شیعه کامل نیز چگونه می تواند با کسی که جسمی غیرمادی دارد، مرتبط شود؟ این گونه است که تسلسل (1) پیش می آید.
اما اگر ادعا شود که مطابق با فرضیه جسد هورقلیایی، مشایخ شیخیه نه از طریق جسمی غیرعنصری، بلکه بواسطه دعا و کسب فضائل به این مرتبه می رسند، پرسشی که در ذهن نقش می بندد این است که در این صورت، چرا دیگران نتوانند با دعا و نیایش به این مقام برسند؟
کلام آخر
نکته جالب در فرضیه جسد هور قلیایی شیخ احمد این است که در نظر او، از یک سو جسم هورقلیایی از عناصر این عالم تشکیل نمی شود بلکه مربوط به عالمی دیگر است. از این روست که می گوید، “ همانا انسان دارای دو جسم و دو جسد است و اما جسد اول، آن چیزی اسـت کـه از عناصـر زمانی تشکیل شده است و این جسد مانند لباسی است که انسان مـی پوشـد و بیـرون می آورد و برای این جسد هیچ گونه لذت و درد یا طاعت و معصیتی نیست…” (2). حال آن در آیات و روایات متعدد از لذت و یا عذاب و درد انسان در حیات اخروی سخن به میان می آید. از این رو نمی توان پذیرفت که معاد انسان، منطبق بر فرضیه جسد هورقلیایی با جسم غیرعنصری رقم می خورد.
به همین دلیل است که شیخ احمد، از سوی دیگر و برای رفع این ایراد، بدن اخروی را همان بدن دنیوی معرفی می کند. این در حالی است که اساس فرضیه جسد هورقلیایی بر این است که جسم مادی و عنصری انسان در قبر تجزیه می شود و معاد او با جسم هورقلیایی و غیرعنصری اش صورت می پذیرد. و این تنها یکی از تناقضات بی پاسخ در این فرقه است.
موضوعات مرتبط:
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه (بخش اول)
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه (بخش دوم)
شیخ احمد احسایی کیست؟ (بخش اول)
فرضیه جسد هورقلیایی در شیخیه (بخش سوم)
پی نوشت ها:
1) تسلسل در اصطلاح فلسفه یعنی ترتیب و ادامه سلسله علت و معلول تا بی نهایت .
2) احسایی، احمد بن زین الدین (1424)، شرح الزیاره الجامعه الکبیره، ج 4، ص 19-20.
منابع:
- نصیری، م. (1386)، برکات وجودی حضرت ولی عصر (عج) در عصر غیبت، حصون، شماره دوازدهم
- خادمی، ع.، عربی، ع. (1397)، بررسی اصطلاح هورقلیا در منظومه فکری شیخ احمد احسایی، سال بیستم، شماره چهارم، شماره پیاپی 78، ص 23-46
- فلاحتی، ح. (1389)، تحلیل عقاید شیخیه در بسترسازی بابیت و بهائیت، سال اول، شماره دوم، ص 159-178
- رضانژاد، ع. (1381)، شیخیه بستر پیدایش بابیت و بهائیت، مجله انتظار، بهار، شماره سوم
- پاشایی، و.، فرمانیان، م. (1392)، رویارویی خاندان کریمخانیه شیخیه با بابیه، معرفت ادیان، سال چهارم، شماره چهارم، پیاپی 16، ص 97-118
- لواسانی، م. (1394)، مبتکر نظریه رکن رابع ایمان در شیخیه، مطالعات تاریخ اسلام، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، ص 141-169
- علی زاده، س. (1398)، بررسی و نقد اندیشه شیخ احمد احسایی در ارتباط با عالم وجودی حیات امام عصر (عج)، سال دهم، شماره پنجاه و ششم، ص 39-50
