بازدیدها: 15
یحیی صبح ازل کیست؟
«ازل» در حساب حروف ابجد، معادل با واژه «یحیی» است. بابی ها به تبعیت از وصیت علی محمد شیرازی به پیروی از میرزا یحیی صبح ازل پرداختند. حسینعلی نوری ملقب به بهاء نیز تا حدود 18 سال از برادر کوچک خود پیروی می کرد. اما پس از آن، ادعای «من یظهره اللهی» نمود و اختلافات بالا گرفت. افزون براین، حسینعلی نوری برادر خویش را به بی عفتی متهم می کرد. همین مسائل سبب جدایی آن دو برادر شد. از این رو، حکومت عثمانی، حسینعلی نوری را به همراه 73 نفر از یارانش به عکا در فلسطین فرستاد و یحیی صبح ازل را با 30 نفر راهی قبرس نمود. از آن پس، دو انشعاب در فرقه بابیه به وجود آمد. آن ها که بر پیروی از یحیی باقی ماندند، ازلیان، و آن ها که گرد حسینعلی جمع شدند، بهائیان نام گرفتند.
عقیده بهائیان در خصوص علت جانشینی یحیی صبح ازل
در بخش اول از این نوشتار بیان شد که علی محمد شیرازی در وصیت خویش به جانشینی یحیی اشاره می کند و او را با عبارت “ از طرف خدای مهيمن و قيوم به سوی خدای مهيمن و قيوم” تا حد مقام خود بالا می برد:
” الله اكبر تكبيرا كبيرا، هذا كتاب من عندالله المهيمن القيوم الي الله المهيمن القيوم قل كل من الله مبدئون، قل كل الي الله يعودون، هذا كتاب من علي قبل نبيل ذكر الله للعالمين الي من يعدل اسمه اسم الوحيد ذكر الله للعالمين، قل كل من نقطة البيان ليبدئون ان يا اسم الوحيد فاحفظ ما نزل في البيان و أمر به فانك لصراط حق عظيم“. (1)
” خدا از همه چيز بزرگ تر است، اين نامه ای است از طرف خدای مهيمن و قيوم به سوی خدای مهيمن و قيوم. بگو همه از خدا آغاز شده اند و همه به سوی خدا بازگشت می كنند. اين نامه ای است از علی قبل از نبيل (2) كه ذكر خدا برای جهانيان است. به سوی كسی كه نامش مطابق با نام وحيد (3) است. بگو همه از نقطه بيان ابتدا می شوند. ای نام وحيد، حفظ كن آن چه را كه در بيان نازل شد، و به آن امر كن، پس تو در راه حق بزرگ هستی“.
بهائیان در رابطه با این عبارت حاجی میرزا جانی کاشی در خصوص علت انتخاب یحیی از جانب باب که می گوید، ” باب به علت از دست دادن ياران و دستياران نزديك اندوهگين بود، اما با ديدن مكتوبات و نوشته جات ميرزا يحیی ازل به شدت مسرور گرديد و وی را به عنوان وصی خود برگزيد” (4)، به کلام پیشوای خویش حسینعلی نوری استناد می کنند که می گوید:
” سبحان الله الی حین معرضین و منکرین نمی دانند آن چه نزد مُبشّر یعنی نقطه [باب] رفت از که بود؟ العلم عند الله رب العالمین“. (5)
از این رو در باور بهاء، علت برجسته شدن برادرش در نگاه باب، نامه ای بود که در اصل به املای حسینعلی نوری نگاشته شد، نه یحیی صبح ازل.
عباس افندی (6) نیز در این خصوص می نویسد:
“چون از برای بهاء الله در طهران شهرت عظیمه حاصل و قلوب ناس به او مایل، با ملا عبدالکریم در این خصوص مصلحت دیدند که با وجود هیجان علماء و تعرض حزب اعظم ایران و قوه ظاهره امیرنظام، باب و بهاء الله در مخاطره عظمیه و تحت سیاست شدیده اند، پس چاره باید نمود که افکار متوجه شخص غایبی شود و به این وسیله، بهاء الله محفوظ از تعرض ناس، ماند و چون نظر به بعضی ملاحظات، شخص خارجی را مصلحت ندانستند، قرعه این فال را به نام برادر بهاء الله، میرزا یحیی، زدند.
باری، به تأیید و تعلیم بهاء الله، او را مشهور و در لسان آشنا و بیگانه معروف نمودند و از لسان او نوشتجاتی به حسب ظاهر به باب مرقوم نمودند و چون مخابره سریه در میان بود، این رأی را باب به نهایت پسند نمود. باری، میرزا یحیی مخفی و پنهان شد و اسمی از او در السن و افواه بود و این تدبیر عظیم تأثیر عجیب کرد که بهاء الله با وجود آن که معروف و مشهور بود، محفوظ و مصون ماند…”. (7)
ادامه دارد…
موضوعات مرتبط:
هزاره گرایی در بابیت و بهائیت (بخش اول)
پی نوشت ها:
1) مقدمه نقطه الکاف، ط بریل در لیدن سال 1328 هجری قمری، ص له.
2) عبارت «علی قبل از نبیل» به علی محمد شیرازی اشاره می کند.
3) «وحید» از القاب یحیی صبح ازل است.
4) کاشانی، میرزا جانی، نقطه الکاف، ص 238-244.
5) فاضل مازندرانی، اسدالله، اسرار الآثار خصوصی، ج ۵، ص ۳۴۷.
6) عباس افندی ملقب به عبدالبهاء، پسر ارشد حسینعلی نوری است.
7) فیضی، محمد علی، حیات حضرت عبدالبهاء و حوادث دوره میثاق، ص ۳۵۵.
منابع:
- خسروپناه، ع. (1388)، سیر انتقادی در تاریخ و باورهای بهائیت، کتاب نقد، سال یازدهم، شماره پنجاه و دوم تا پنجاه و سوم، ص 13-60
- روحانی، ح. (1386)، هشت بهشت؛ ادعانامه فرقه ازلی بر علیه بهائیت، زمانه، شماره شصت و یکم
- منطقی، ا. (1387)، بهائی گری؛ اصول و مبانی اعتقادی، معرفت، شماره یکصد و سی و سوم
- اکار، ح.، کشاورز شکری، ع.، غفاری هشجین، ز. (1390)، چرایی فرقه بودن بهائیت، معرفت ادیان، سال دوم، شماره دوم، ص 43-64
