بازدیدها: 12
وهابیان با دیدگاه خاصی که در مسئله توحید دارند، اقسام توحید را به سه قسم تقسیم می کنند که عبارتند از: توحید اسماء و صفات، توحید ربوبیت و توحید الوهیت.
معانی اقسام سه گانه توحید
تعریف توحید اسماء و صفات:
که خداوند سبحان اسماء و صفات از ملائکه و انبیا و موجودات دیگر متفرد است و اسماء و صفات توقیفیه می‌باشند. توقیفیه یعنی هر آنچه خداوند صفت برای خود دانسته و یا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای خداوند ذکر کرده است، برای خداوند در این صورت صفات و اسماء ثابت می گردد و همچنین نفی مماثله برای خداوند است. (۱)
تعریف توحید ربوبیت
توحید ربوبی در تعریف وهابیت آن است که خداوند سبحان در خلق و تدبیر از ملائکه و انبیا و موجودات دیگر متفرد است. و این حقیقت انکارناپذیر است. در حقیقت توحید ربوبی وحدت و یگانگی خداوند در عمل، خلق، تدبیر و تصرفات است. (۲)
تعریف توحید الوهیت
در توحید الوهیت دو اعتبار فرض شده است:
اگر به اعتبار خداوند بدانیم به آن توحید الوهیت می‌گویند و اگر به اعتبار عبد فرض کنیم به آن توحید عبودیت گفته می‌شود.
و در تعریف آن چنین ذکر شده است:
توحید الوهیت در تعریف محمد بن عبدالوهاب آن است که جز خدا پرستیده نشود. نه هیچ ملک مقربی و نه هیچ نبی مرسلی. در زمان بعثت پیامبر (ص) نیز مردم جاهلی چیزهایی را همراه با خدا می‌پرستیدند. از جمله کسانی بودند که بت ها را می پرستیدند. یا عیسی و ملائکه را عبادت می کردند و پیامبر آنها را از این اعمال نهی کرد و به آنها ابلاغ کرد که خداوند او را فرستاده تا تنها الله را به یگانگی بپرستند و هیچکس را جز او نخوانند.
پس هرکس از او اطاعت کند و خدا را یگانه شمارد ناچار شهادت داده است که خدایی جز الله نیست. توحید الوهی آن است که تمامی صور عبادت انسان باید مختص خدا باشد. محمد (ص) شایسته عبادت نیست بلکه رسولی است که باید تبعیت شود. (۳)
و ابن تیمیه توحید در الوهیت را چنین تعریف می‌کند که تنها خداوند عبادت شود و به وی شرک ورزیده نشود که تمام دین از خداوند است. (۴)
اشکالات تقسیم بندی سه گانه توحید
با بیان دو مبنای اصلی اشکال این تقسیم را تقریر می‌کنیم.
الف: مبنای اصلی وهابیت در اعمال و رفتارهایش و مباحث دینی تبعیت از سلف صالح است. آنها می گویند که هر آنچه سلف بیان نمودند و به آن عمل کردند باید تبعیت شود و غیر از آن بدعت می‌باشد.
ب: ابن تیمیه ذکر می‌کند این است که سلف اعلم و احکم و اسلم از خلف می باشد. (۵)
تقریر اشکال: سلف کجا این تقسیم بندی را ذکر کردند که تمام سلف صالح که همان صحابه و تابعین چنین تقسیم‌بندی برای توحید ذکر نکردند؟ با اینکه ابن تیمیه در اصل دوم ذکر کرده است: سلف اعلم و افهم و اسلف از خلف می‌باشد و با این تقسیم بندی خلف افهم از سلف می‌گردد.
این تقسیم بندی جامع نمی باشد
جامع جمیع اقسام توحید نیست: کسی که در مقام بیان اقسام توحید است. مهمترین قسمت توحید که توحید ذات است وهابیت ذکر نکردند. قسم دیگر توحید در حاکمیت خالقیت اطاعت و… را ندارد.
این تقسیم مانع الغیار نمی باشد:
مانع مطالب غیرتوحیدی هم نیست. عبدالله مسعری می‌گوید: این تقسیم مانع خیلی از مباحث توحیدی نیست مثل مباحث صفات. (۶)
۱. صالح بن عبدالله بن عبدالرحمن العبود، عقیده الشیخ محمد بن عبدالوهاب، ج ۱، ص ۲۰۰.
۲. محمد بن عبدالوهاب، کشف الشبهات، الناشر: وزارة الشؤون الاسلامیه و الاوقاف و الدعوة و الارشاد_ المملکة العربیه السعودیه، الطبعه: الاولی، ۱۴۱۸ه، ص۵.
۳. محمد بن عبدالوهاب، کشف الشبهات، الناشر: وزارة الشؤون الاسلامیه و الاوقاف و الدعوة و الارشاد_ المملکة العربیه السعودیه، الطبعه: الاولی، ۱۴۱۸ه، ص۳.
۴.ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (۷۲۸م)، منهاج السنته النبویه فی نقض کلام الشیعه القدریع، تحقیق: محمد رشاد سالم، جامعه الامام محمد بن سعود الاسلامیه، چاپ اول، ۱۴۰۶ه، ج۳، ص ۲۸۹،۲۹۰.
۵. ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (۷۲۸م)، درء تعارض العقل و النقل، تحقیق: محمد رشاد سالم، انتشارات جامعه الامام محمد بن سعود الاسلامیه، مملکة العربیه السعودیه، چاپ دوم، ه۱۴۱۱. ق، ج۵، ص۳۷۹.
۶. عبدالله مسعری، اصل الاسلام و حقیقه التوحید، ص ۸ (غیر مانع لدخول ما لیس اصل التوحید).
انتهای پیام
منبع: پایگاه تخصصی وهابیت پژوهی و جریان های سلفی
