بازدیدها: ۱۷
حدیث غدیر در واقع وصیت شفاهی رسول خداست؛ هفتاد روز پیش از رحلت ایشان و در مسیر بازگشت از آخرین حج؛ در محلی به نام غدیر خم.
آیه نازل شد: ای پیامبر رسالت خود را ابلاغ کن (۱) و پیامبر موظف شد اسامی اوصیاء و جانشینان خود را اعلام کند و اختلاف امت اسلامی را پس از خود دفع کند.
حضرت رسول اکرم(صل الله علیه و آله) که به دستور الهی قصد پرده برداری از شجره طیبه امامت را داشت، همه پیش افتادگان و پس ماندگان را فراخوانده و فرمودند:
ایهاالنَّاسُ، مَنْ اَوْلی بِکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ؟
هان ای مردم! کیست سزاوارتر از شما به شما؟
قالوا: الله و رَسُولُهُ
گفتند خداوند و پیامبر او!
فَقالَ: اَلا من کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلی مَوْلاهُ،
سپس فرمود: آگاه باشید! آن که من سرپرست اویم، پس این علی(علیه السلام) سرپرست اوست!
ثم قال: مَعاشِرَالنّاسِ، أَلاوَ إِنِّی رَسولٌ وَ عَلِی الْإِمامُ وَالْوَصِی مِنْ بَعْدی، وَالْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ.
سپس فرمود: بدانید که همانا من فرستاده و علی(علیه السلام) امام و وصی پس از من است. و امامان پس از او فرزندان اویند.
أَلا وَ إِنّی والِدُهُمْ وَ هُمْ یَخْرُجونَ مِنْ صُلْبِهِ
آگاه باشید! من والد آنانم ولی ایشان از نسل علی(علیه السلام) خواهند بود.
آخرین وصی در حدیث غدیر
الی أن قال: أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَةِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِی.
تا آنجا که فرمود: آگاه باشید! همانا آخرین امام، مهدی قائم(علیه السلام) از ماست.
أَلا إِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدِّینِ. أَلا إِنَّهُ الْباقی حُجَّةً وَلاحُجَّةَ بَعْدَهُ وَلا حَقَّ إِلاّ مَعَهُ وَلانُورَ إِلاّعِنْدَهُ…
هان! او بر تمامی ادیان چیره خواهد شد. آگاه باشید! که اوست حجّت پایدار و پس از او حجّتی نخواهد بود(۲) درستی و راستی و نور و روشنایی تنها نزد اوست(۳)…
فقَامَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ شِبْهَ الْمُغْضَبِ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَکُلَّ أَهْلِ بَیْتِکَ
سپس عمر بن خطاب در حالی که کمی برافروخته بود برخواست و گفت: ای رسول خدا، آیا همه اهل بیت تو (۴) وصی هستند؟
فَقَالَ لَا وَ لَکِنَّ أَوْصِیَائِی أَخِی مِنهُمْ وَ وَزِیرِی وَ وَارِثِی وَ خَلِیفَتِی فِی أُمَّتِی وَ وَلِیُّ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِی (وَ أَحَدَ عَشَرَ مِنْ وُلْدِهِ)
حضرت پاسخ داد:
نه ولکن برادرم از اوصیاء است که وزیر و وارث و خلیفه من در امتم بوده و ولی تمامی مومنان بعد از من است. و همچنین یازده نفر از فرزندان وی.
معرفی اوصیای پیامبر در حدیث غدیر
هَذَا أَوَّلُهُمْ وَ خَیْرُهُمْ ثُمَّ ابْنَایَ هَذَانِ وَ أَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ
این علی اولشان و بهترین‌شان است سپس دو فرزندم حسن و حسین(علیهما السلام)،
ثُمَّ وَصِیُّ ابْنِی یُسَمَّى بِاسْمِ أَخِی عَلِیٍّ وَ هُوَ ابْنُ الْحُسَیْنِ ثُمَّ وَصِیُّ عَلِیٍّ وَ هُوَ وَلَدُهُ وَ اسْمُهُ مُحَمَّدٌ ثُمَّ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ
سپس وصی فرزندم که همنام برادرم علی(علیه السلام) و فرزند حسین(علیه السلام) است سپس وصی و فرزند علی(علیه السلام) که اسمش محمد است سپس جعفر(علیه السلام) فرزند محمد(علیه السلام) و سپس موسی(علیه السلام) فرزند جعفر(علیه السلام) و سپس علی(علیه السلام) فرزند موسی(علیه السلام) و سپس محمد(علیه السلام) فرزند علی(علیه السلام) و سپس علی(علیه السلام) فرزند محمد و حسن(علیهما السلام) فرزند علی
ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ مَهْدِیُّ الْأُمَّةِ
و سپس محمد(علیه السلام) فرزند حسن(علیه السلام) که مهدی(علیه السلام) این امت است.
اسْمُهُ کَاسْمِی وَ طِینَتُهُ کَطِینَتِی یَأْمُرُ بِأَمْرِی وَ یَنْهَى بِنَهْیِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً یَتْلُو بَعْضُهُمْ بَعْضاً وَاحِداً بَعْدَ وَاحِدٍ
او همنام و هم طینت من است و امر می‌کند به امر من و نهی می‌کند به نهی من، زمین را از عدل و داد پر می کند کما اینکه از ظلم و جور پر شده است. می آیند یکی پس از دیگری (۵)
بعد از اینکه پیامبر دوازده وصی خود را معرفی کرد، آیه‌ای از جانب خداوند متعال نازل شده و فرمود:
امروز کافران از [زوالِ] آیینِ شما، مأیوس شدند.
بنابراین، از آنها نترسید! و از [مخالفت] من بترسید!
امروز، دین شما را کامل کردم؛ و نعمت خود را بر شما تمام نمودم؛ و اسلام را به عنوان آیین [جاودانِ] شما پذیرفتم. (۶)
سند وصیت پیامبر در دست آخرین وصی
پیامبر(صلی الله علیه و آله) پس از اعلام وصیت شفاهی خود(خطبه غدیر)، بارها مردم را به پذیرش وصایت اوصیاء اثنی عشر فراخواند
و سعادت آنان را در پیروی از ایشان معرفی فرمود.
اما ایشان به وصیت شفاهی اکتفا نکردند.
ایشان قبل از وفات شان در حضور سه شاهد وصیت خود را به حضرت علی(علیه السلام) املاء کردند.
این ماجرا در کتاب سلیم بن قیس هلالی گزارش شده است. (۷)
- محتوای وصیت کتبی و شفاهی پیامبر دلالت بر دوازده وصی دارد.
آنچه در زمان ما می‌تواند به عنوان سند مورد استناد برای آخرین وصی باشد، اصل وصیتنامه به صورت مکتوب است.
چرا که قابل ارائه به همگان بوده و در هنگامه ظهور وصی دوازدهم(علیه السلام) نیز مورد استناد قرار می‌گیرد.
نکته: مدعیان دروغین وصایت، مانند احمد بصری، باید به این سوال پاسخ دهند:
اگر بعد از دوازدهمین و آخرین وصی پیامبر وصی دیگری می داشتند، نباید در وصیت شفاهی و کتبی خود نامی از او می آوردند تا مردم گمراه نشوند؟!
پی نوشت:
(۱) سوره مائده، آیه ۶۷
(۲) یعنی تا روز قیامت به تعداد حجت های الهی اضافه نخواهد شد و در بحث رجعت، حجّت های پیشین دوباره رجعت خواهند نمود.
(۳) الغدیر، ج۱، ص۱۲-۱۵۱ و ۲۹۴-۳۲۲؛ عوالم العلوم، ج ۱۵، ص ۳۰۷-۳۲۷؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۸۱-۱۸۲؛ اثبات الهداة، ج۲، ص۲۰۰-۲۵۰. الطرائف، ص۳۳ و…
(۴) همسران و اهل خانه.
(۵) کتاب سلیم بن قیس هلالی، ج۲، ص۷۶۳؛ غیبت نعمانی، ص۷۳؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۷۹. اثبات الهداة، ج۲، ص۲۴۷؛ حلیة الابرار، ج۴، ص۸۹؛ الانصاف فی نص علی الائمه اثنی عشر، ص۲۵۹؛ بهجة الانظر فی اثبات الوصایة، ص۴۱؛ عوالم العلوم و المعارف والاحوال، ص۲۱۸
(۶) سوره مائده، آیه ۳.
(۷) کتاب سلیم بن قیس هلالی، جلد ۲، صفحه ۸۷۷
منبع: درسنامه نقد و بررسی جریان احمد الحسن بصری، علی محمدی هوشیار، انتشارات تولی، ۱۳۹۷
