بازدیدها: 9
باب و ادعای نبوت
علی محمد شیرازی ملقب به باب را می توان یکی از نوادر تاریخ نامید. این که شخصی در عنفوان جوانی خویش ادعاهایی بزرگ داشته و مکرر نیز آن ها را تغییر دهد، امری است که هر کسی از عهده آن بر نمی آید. اما از جمله دعاوی باب که از جمله پیروان فرقه شیخیه (1) بود، ادعای نبوت است. در این نوشتار تلاش می شود که این ادعا و صحت آن در کلام مورد بررسی قرار گیرد.
ادعای نبوت در کلام باب
در نگاه باب و بهاء، اثبات ادعای نبوت، صرفاٌ محتاج نزول آیات است. این در حالی است که حریری، آیاتی بسیار وزین تر از آن دو آورد و به گواه تاریخ، همین امر سبب تحیر این دو نفر گشت.
بهائیان از یک منظر باب را صاحب دو مقام می دانند:
- پیامبری مستقل و صاحب شریعت
- بشارت دهنده به ظهور پیامبری دیگر (2)
در حقیقت، بهائیان برای زمینه سازی به منظور پذیرش نبوت میرزا حسینعلی نوری می کوشیدند تا علی محمد شیرازی را به عنوان پیامبری از پیامبران الهی معرفی کنند که شریعت اسلام را نسخ کرد و ظهور دینی جدید را نوید داد.
علی محمد شیرازی خود را صاحب دوره جدید نبوت و کتابی جدید (بیان) معرفی می کند و می گوید:
“… و شبهه نیست که در کور (3) نقطه بیان (4)، افتخار اولوا الالباب به علم توحید و دقایق معرفت و شئونات ممتنعه نزد اهل ولایت بوده. از این جهت خداوند عالم حجت او را مثل حجت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در نفس آیات قرار داده و در علو توحید و سمو تجرید، کلماتی از لسان او جاری فرموده که هر ذا روح توحیدی نزد او خاشع شده. … و اگر کل ما علی الارض جمع شوند نمی توانند آیه ای به مثل آیاتی که خداوند از لسان او جاری فرموده اتیان نمایند و هر ذی روحی که تصور کند، به یقین مشاهده می کند که این آیات شأن بشر نیست، بلکه مخصوص خداوند واحد احد است که بر لسان هر کس که خواسته جاری فرموده … و هرگاه این امری بود که از قوه بشر ظاهر می شد، از حین نزول قرآن تا حین نزول «بیان» که هزار و دویست و هفتاد سال گذشت، باید کسی به آیه‌ای اتیان کرده باشد، با وجودی که کل با علو قدرت خود خواستند که اطفاء کلمة الله را نمایند، ولی کل عاجز شده و نتوانستند…”. (بیان فارسی، ص 11)
باب در سوره 52 کتاب «احسن القصص»، درباره ادعای نبوت خود می نویسد:
“و ان کنتم فی ریب مما قد انزل الله علی عبدنا هذا فأتوا حرف من مثله“.
ترجمه این عبارت چنین است:
“ و اگر در آنچه که خداوند بر بنده ما [باب] نازل کرده شک دارید، چند حرف مانند آن را بیاورید“.
افزون براین، علی محمد شیرازی بر این باور است که ظهور هر پیامبری، قیامت ظهور پیامبر پیشین است. بنابراین، قیامت دین حضرت موسی (ع)، ظهور حضرت عیسی (ع) و قیامت دین حضرت محمد (ص)، ظهور علی محمد شیرازی است. از این رو می نویسد:
“مراد از يوم قيامت، ظهور شجره حقيقت است و مشاهده نمی شود كه احدی از شيعه، يوم قيامت را فهميده باشد. بلكه همه موهوماً امری را توهم نموده كه عندالله حقيقت ندارد. و آنچه عندالله و عند عرف اهل حقيقت مقصود از يوم قيامت است، اين است كه از وقت ظهور شجره حقيقت در هر زمان به هر اسم، الی حين غروب آن، يوم قيامت است. مثلاً از يوم بعثت عيسی تا يوم عروج آن، قيامت موسي بود. … و از حين ظهور شجره بيان (5) الی ما يغرب، قيامت رسول الله است كه در قرآن خداوند وعده فرموده، كه اول آن بعد از دو ساعت و يازده دقيقه از شب پنجم جمادي الاول ( صح الاولی ) سنه هزار و دويست و شصت، كه سنه هزار و دويست و هفتاد بعثت می شود، اول يوم قيامت قرآن بوده، و اليی غروب شجره حقيقت، قيامت قرآن است. زيرا كه شيء تا به مقام كمال نرسد، قيامت آن نمی شود...”. (نقطه الکاف، ص 23)
بررسی نبوت علی محمد شیرازی
ادعای نبوت باب در حالی از جانب وی و پیروانش مطرح می شود که اولاً خود او در جایی دیگر، پیامبر اسلام (ص) را خاتم پیامبران می داند:
“…ان کنتم آمنتم بمحمد رسول الله (صلی الله علیه و آله) و خاتم النبیین و کتابه الفرقان الذی لا یأتیه الباطل…”.
ترجمه این عبارات چنین است:
“…اگر ایمان آورده اید به محمد (صلی الله علیه و آله)؛ فرستاده خدا و خاتم انبیاء و به کتاب فرقان (قرآن) که هرگز باطل در آن راه نمی یابد…”. (6)
یا این که می نویسد:
“لما اتی الله بمحمد (صلی الله علیه و آله) نبیه، قد قضی فی علمه بأن یختم النبوة یومئذ”.
“چون خدا پیامبرش محمد (صلی الله علیه و آله) را آورد، در علم الهی گذشت که نبوت را در آن روز به پایان رساند”. (7)
ثانیاً دین اسلام را دینی جاودانه معرفی می کند:
“… رجوع محمد (صلی الله علیه و آله) و مظاهر نفس او به دنیا شد و ایشان اول عبادی بودند که بین یدی الله در یوم قیامت حاضر شدند و اقرار به وحدانیت او نموده، آیات باب او را به کل رسانیدند. و خداوند به وعده‌ای که فرموده بود در قرآن «وَ نُريدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثينَ» ایشان را ائمه گردانید و به همان دلیل که نبوت محمد (صلی الله علیه و آله) از قبل ثابت است، به همان، رجوع ایشان به دنیا عندالله و عند اولی العلم ظاهر است و آن دلیل، آیات الله است که ما علی الارض از اتیان به مثل آنها عاجز می باشند…”. (8)
پی نوشت ها:
1) علی محمد شیرازی، شاگرد سید کاظم رشتی، جانشین بنیان گذار فرقه شیخیه، یعنی شیخ احمد احسایی است.
2) بهائیان معتقدند که باب، به نبوت حسینعلی نوری ملقب به بهاء بشارت می دهد.
3) کور به معنای دوران است.
4) کور نقطه بیان به معنای دوران علی محمد شیرازی است.
5) ظهور دین علی محمد شیرازی.
6) منتخبات آيات از آثار حضرت نقطه اولی، مستخرجاتى از قيوم الاسماء (تفسير سوره يوسف)، نسخه الکترونیکی، ص 29.
7) منتخبات آيات از آثار حضرت نقطه اولی، مستخرجاتى از بیان فارسی، نسخه الکترونیکی، ص 113.
8) علی محمد شیرازی، بیان فارسی، ص 7.
منابع:
- غفاری هشجین، ز.، کشاورز شکری، ع.، اکار، ح. (1390)، چرایی فرقه بودن بهائیت، معرفت ادیان، سال دوم، شماره دوم، ص 43-64
- منطقی، ا. (1387)، بهائی گری؛ اصول و مبانی اعتقادی، معرفت، شماره صد و سی و سوم
