بازدیدها: 8
موسسه شمال آفریقا در کشور سوئد گزارشی با عنوان «جنبش های جهادی اسلامی فرامرزی و جنگ های بین کشورها» در شاخ آفریقا در آوریل سال 2011 ارائه داد. در این گزارش تلاش شد نقشه تحرکات جنبش های جهادی اسلامی در منطقه و نقش آن در شعله‌ور کردن درگیری بین کشورها به شرح زیر ترسیم شود.
موسسه شمال آفریقا در کشور سوئد گزارشی با عنوان «جنبش های جهادی اسلامی فرامرزی و جنگ های بین کشورها» در شاخ آفریقا در آوریل سال 2011 ارائه داد. نویسنده این گزارش دکتر محمد صالح (آفریقایی الاصل)، استاد سیاست های توسعه در مؤسسه بررسی های اجتماعی دانشگاه لندن بود. در این گزارش تلاش شد نقشه تحرکات جنبش های جهادی اسلامی در منطقه و نقش آن در شعله‌ور کردن درگیری بین کشورها به شرح زیر ترسیم شود.
حسن الترابی به عنوان شخصیتی بارز در مخالفت با دولت نظامی ابراهیم عبود، بعد از پایان تحصیلات در لندن و پاریس در سال ۱۹۶۴ به سودان بازگشت. وی در اکتبر همان سال اقدام به پایه گذاری جنبش میثاق اسلامی نمود. وی به عنوان دبیر کل آن انتخاب شد. در سال ۱۹۸۵، جبهه مذکور که در انتخابات با کسب ده در صد آرا موفقیتی نسبی کسب کرده بود، به جبهه ملی‌گرای اسلامی تبدیل شد.
در پی عهده گرفتن حکومت نجات در سال ۱۹۸۹ توسط حسن الترابی، نفوذ منطقه‌ای و بین‌المللی جبهه ملی‌گرای اسلامی که سیاست پناه دادن به حرکات آزادی بخش اسلامی و عربی را درپیش گرفت، گسترش یافت. به اسامه بن لادن اجازه داده شد در خارطوم اقامت نماید و تسهیلات لازم برای مهاجرت تعداد بالایی از افراد جهادی از افغانستان، پاکستان، سومالی، مصر و اریتره به سودان نیز فراهم گردید تا از آنها در مبارزه با ارتش مردمی آزادی جنوب سودان استفاده شود.
گروه‌های جهادی شاخ آفریقا
در سال ۱۹۹۱، حسن الترابی تحت اشراف جبهه ملی گرای اسلامی، کنگره مردمی عربی اسلامی را به عنوان انجمنی برای گروه‌های اسلامی و همین طور آنهایی که به عنوان تندرو و افراطی توصیف می‌شدند، بنا کرد. از جمله این گروه‌ها می‌توان به جهاد اسلامی مصر، جهاد اسلامی الجزایر، جنبش جهاد اسلامی اریتره و جهاد اسلامی سومالی اشاره نمود. در نتیجه این اقدامات، دولت ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۳ سودان را دولت حامی تروریسم اعلام کرد.
با برکناری حسن الترابی از رهبری حزب کنگره مردمی که در جریان تلاش او برای محدود نمودن اختیارات عمر البشیر و ممانعت از انتخاب مجددش به عنوان رئیس جمهور در سال ۱۹۹۹ صورت گرفت، ترابی سمت ناظر کل اخوان المسلمین را در سودان نیز از دست داد.
۱_ جنبش جهاد اسلامی اریتره
این جنبش در سال ۱۹۷۵ در امتداد جبهه آزادی بخش اریتره و در اثنای جنگ نیابتی در اواخر دهه هشتاد میلادی مطرح شد. در آن، رژیم نظامی-کمونیستی اتیوپی به رهبری مانگستوهایله ماریام در یک طرف و نظام اتحاد سوسیالیستی سودان به رهبری جعفر نمیری در طرف دیگر حضور داشتند. در این مقطع، فعالیت جنبش‌های اسلامی جهادی افزایش یافت که از میان آنها می‌توان به تأسیس جنبش جهاد اسلامی اریتره و جنبش های رادیکال سلفی در سودان مانند جبهه آزادی بخش ملی اسلامی، سازمان پیشگامان مسلمان اریتره و انتفاضه اسلامی اشاره کرد. به رغم درخواست های جنبش جهاد اسلامی اریتره برای جذب سازمان‌های اسلامی همفکر جهت همکاری یا پیوستن به آن، در اواخر دهه هفتاد قرن بیستم، انشعاباتی چون جنبش اصلاح اسلامی اریتره، سازمان ابوسهیل، جنبش نجات اسلامی اریتره و حزب اسلامی عدالت و توسعه اریتره در این جنبش رخ داد. این سازمان های رادیکال در اریتره به بهانه رهایی و آزادی کشور، از اسلام به عنوان ایدئولوژی آزادی بخش استفاده می‌کردند.
۲_ اتحادیه اسلامی سومالی
در سومالی نیز جنبش های اسلامی مثل جنبش اتحادیه اسلامی اوایل دهه هشتاد در قرن بیستم با وحدت بین اتحاد جوانان مسلمان و جماعت اسلامی تأسیس شدند. این گروه از یک مجموعه تبلیغی مخالفت صلح آمیز با رژیم سیاد بری (رئیس جمهور) به سازمانی مسلح تبدیل شد که در درگیری‌های مسلحانه بعد از فروپاشی دولت سومالی در دهه هفتاد مشارکت داشت.
بر اساس گزارش موسسه سوئدی، رهبران اتحادیه، فارغ التحصیلان مدرسه «سلفی عربی اسلامی» در عربستان سعودی هستند که با استفاده از آموزش های اخوان المسلمین تصمیم داشتند در سومالی، امارت اسلامی برقرار کنند. آنها قصد داشتند این امارت را توسعه دهند تا بقیه مناطق شاخ آفریقا را که گزارش مؤسسه مذکور از آن به عنوان پیروزی توهم یاد می کند، دربرگیرد. فعالیت های اتحادیه در اوغادین (منطقه مورد اختلاف با اتیوپی) منجر به درگیری با دولت اتیوپی شد و مدعی بود اتحادیه مذکور تعدادی پادگان نظامی را تحت نظارت خود دارد و از آنها برای آموزش مجموعه متنوعی از فعالیت‌ها به جنگجویانی از سومالی، اتیوپی، اریتره، کنیا و اوگاندا استفاده می کند.
۳_ اتحادیه دادگاه های اسلامی (سومالی)
ظهور اتحادیه دادگاه‌های اسلامی در سومالی همزمان با فروپاشی رژیم ژنرال سیاد بری انحلال دولت سومالی، پیکار جنبش‌های عشایری و شبه نظامیان و بازگشت کشور به حکومت دادگاه‌های اسلامی بود که رهبری آن را شیخ شریف احمد به عهده داشت.
دادگاه های اسلامی، سیستمی به عنوان جانشین نظام پلیسی ارائه دادند و اعلام کردند که توانایی پایان دادن به هرج و مرج را دارند. کما اینکه در زمینه آموزش و بهداشت نیز خدماتی را ارائه دادند. با شروع سال ۱۹۹۹، مجموعه دادگاه های اسلامی به تنها منبع امنیت تبدیل شد. تدابیری که این گروه صورت داد، تأسیس دادگاه اتحاد اسلامی، تشکیل سازمان شبه نظامی و توسعه فعالیت‌هایی بود که شامل تسلط بر بازارهای مگادیشو و راه‌های اصلی می شد. در ادامه نیز گام‌های محکمی به منظور اجرای شریعت اسلامی صورت گرفت و باعث شد ائتلاف بین شریف و محمد سیاد بتواند بر بیشتر مناطق جنوب سومالی از جمله کیسمایو مسلط گردد.
در پاسخ این اقدامات، امرای جنگ (جنگ سالاران) سومالی با حمایت دولت جورج بوش دوم، رئیس جمهور وقت آمریکا برای اولین بار با اتحادیه اسلامی سومالی متحد شدند تا با تسلط دادگاه‌های اسلامی مقابله کنند. اما اتحادیه اسلامی نتوانست هیچ پیروزی بر دادگاه ها به دست آورد. در نهایت حمله ارتش اتیوپی در دسامبر ۲۰۰۶ موجب شد در مدت چند هفته، ضربات سهمگینی به اتحادیه دادگاه‌های اسلامی وارد شود.
۴_جنبش جوانان سومالی (حرکة الشباب)
جنبش فوق در سال ۲۰۰۴ تحت اشراف اتحادیه دادگاه‌های اسلامی تشکیل شد. اما پس از شکست این اتحادیه در برابر نیروهای اتیوپی، از آن جدا شد و اعلام استقلال کرد. جنبش جوانان به مقاومت در برابر ارتش اشغالگر اتیوپی ادامه داد تا اینکه در دسامبر ۲۰۰۸، آن را وادار به عقب نشینی کرد. رهبری جنبش جوانان سومالی را مختار علی روبو معروف به ابی منصور به عهده داشت. وی معاون وزیر دفاع در حکومت اتحادیه دادگاه های اسلامی بود و پس از او آدم حاشی عیرو رهبر گروه شد. مختار علی روبو در اردوگاه‌های نظامی افغانستان آموزش دیده بود. شاید موضوع آموزش در افغانستان موجب شده تا برخی به وجود رابطه بین القاعده و این گروه اشاره کنند و گنجاندن نام جنبش جوانان در لیست سازمان های تروریستی آمریکا نیز در همین رابطه باشد.
۵_ جریان های تکفیری در اتیوپی
به دنبال تحولاتی که پس از سقوط مانگستوهایله ماریام در سال ۱۹۹۱ در اتیوپی رخ داد، شرایط به وجود آمده زمینه مناسبی را جهت افزایش فعالیت مذهبی فراهم کرد که نتیجه آن ظهور گروه‌های اسلامی در این کشور مثل جنبش سلفی، جماعت تبلیغ و جنبش عقلانیت بود.
جماعت تبلیغ از جهت تعداد نفرات، بزرگ‌ترین جنبش اسلامی اتیوپی محسوب می شود که فعالیت‌های تبلیغاتی خود را درمیان مسلمانان به ویژه منطقه کوراج در آدیس ابابا متمرکز نمود. اما جنبش عقلانیت، گروهی غیر رسمی بود که هیچ گونه ساختار تشکیلاتی نداشت و در داخل دانشگاه آدیس پا گرفته بود. اعضای این گروه را دانشجویان و جوانان مناطق شهری تشکیل می دهند.
برگرفته از کتاب: تکفیر و توحید، جستاری در مبانی، پیشگامان و اهداف گروه های تکفیری، ص۲۰۴_۲۰۸.
انتهای پیام
منبع: الوهابیه
