به مناسبت ایام انجام مناسک حج/تمسخر خانه خدا توسط صوفیان

0

بازدیدها: 10

یکی از شعائر اسلامی که در قرآن از آن ذکر شده، حج و رفتن به زیارت خانه خداست که در روایات نیز به اهمیت آن اشاره شده و خود اهل‌بیت نیز بارها به زیارت خانه خدا مشرف شده‌اند. 

به گزارش فاران نیوز، یکی از شعائر اسلامی که در قرآن از آن ذکر شده، حج و رفتن به زیارت خانه خداست که در روایات نیز به اهمیت آن اشاره شده و خود اهل‌بیت نیز بارها به زیارت خانه خدا مشرف شده‌اند.

اما آنچه در این‌باره قابل ذکر است سخنان گزاف و تمسخر خانه خدا، توسط صوفیان است، به‌گونه‌ای که در احوال بعضی از سران آنان نقل شده که وقتی به زیارت خانه خدا می‌رفتند کعبه به استقبال آنان آمده و به دور آنان طواف می‌کرد. 

چنانچه عطار درباره‌ی رابعه عدویه گفته: «رابعه به سوی مکه می‌رفت که در بین راه کعبه را دید که به استقبال او می‌آید، رابعه گفت من رب البیت می‌خواهم، کعبه را چه کنم؟» 

بنابر آنچه ذکر شد این ادعای سران صوفیه به دلایلی، خصوصا کرامت‌تراشی برای خود و فریب مردم، اینچنین حج و زیارت خانه خدا را به تمسخر گرفتند، در حالی که هیچ کدام از ائمه‌ی معصومین (علیهم‌السلام) با اینکه برترین مخلوق و حجت خدا روی زمین هستند، سخنی مبنی بر اینکه کعبه به سوی آنان بیاید و یا دور آنان طواف کند، از آنان صادر نشده است.(۱)

تحقیر خانه خدا توسط صوفیان

با ظهور بایزید بسطامی‌ (وفات‌ 283ه‌ ق) و حسین‌ منصور حلاج‌ (وفات‌ 309ه‌ ق) و سهل‌ شوشتری‌ (تستری‌) (وفات‌ 283ه‌ ق) و در قرن‌ بعدی‌ با ظهور ابوسعید ابی‌ الخیر و دیگران‌ صورتی‌ دیگر یافت‌ و به‌ «تصوف‌ عاشقانه‌» بدل‌ شد. مایه‌ی‌ پرخاش‌ و جوش‌ و خروش‌ دینداران‌ و مسلمانان‌ عادی‌ شد و مایه‌ی‌ تكفیر عارفان‌ و صوفیان‌ فراهم‌ گشت‌.

بیشتر صوفیان‌ «تصوف عاشقانه»، اگر هم‌ خود به‌ حج‌ رفته‌ بودند، اعتقاد استواری‌ بر این‌ نكته‌ داشتند كه‌ كعبه‌ و زیارت‌ آن‌ سالك‌ و راهرو را از صاحب‌ كعبه‌ دور می‌سازد و مشغول‌ می‌گرداند:

حاجی‌ عبث‌ بطواف‌ حرم‌ سعی‌ می‌كنی‌ باید شدن‌ بصاحب‌ این‌ خانه‌ آشنا!

به‌ نظر آنها رسیدگی‌ به‌ احوال‌ درونی‌ خود و نواختن‌ نیازمندان‌ و دردمندان‌ از هر كعبه‌ پرمزدتر و پسندیده‌تر است‌:

دل‌ بدست‌ آور كه‌ حج‌ اكبر است‌ از هزاران‌ كعبه‌ یك‌ دل‌ بهتر است‌!

در احوال‌ «با یزید» آورده‌اند كه‌ گفت‌: «… مردی‌ پیشم‌ آمد، و پرسید: كجا می‌روی‌؟ گفتم‌: به‌ حج‌. گفت‌: چه‌ داری‌؟ گفتم‌، دویست‌ درهم‌، گفت‌: به‌ من‌ ده‌ و هفت‌ بار گرد من‌ بگرد كه‌ حج‌ تو این‌ است‌. چنان‌ كردم‌ و بازگشتم‌![2]

پی‌نوشت:

[1]. عطار نیشابوری، تذکرة الولیاء، نشر صفی‌علیشاه، منوچهری، چاپ22، باب ۹، ص ۶۵.

[2]. عطار: « تذكرة‌ الاولیاء »، ص‌ 119، چاپ‌ جیبی‌ (فرانكلین‌) به‌ كوشش‌ دكتر استعلامی‌.

انتهای پیام

منبع: پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب