بازدیدها: 17

 

شیخ احمد احسایی کیست؟

شیخ احمد احسایی، بنیان گذار فرقه شیخیه و کسی است که مستقیم یا غیرمستقیم، سکان دار تمامی وقایع دوران خود در عصر حکومت قاجار است. احسایی که همچون دیگر شیعیان، اتصال به ائمه معصومین علیهم السلام را تنها راه نجات تصور می کرد، بر این باور بود که می توان از طریق باطن با ایشان در ارتباط بود. اما در این اعتقاد خود تا بدان جا پیش رفت که ادعا نمود خود وی، مظهر این قابلیت است و در کلام او حتی نکته ای برخلاف امر معصومین یافت نمی شود. از این رو می گوید، “اگر توضیح این مطلب را می خواهی، بی غرض باش و آن چه اظهار می کنم، عین حقیقت است و حق است، درست، زیرا هرگز سخن نمی گویم مگر به استناد و اتکاء دلیل و مدرکی که مبدأ و منبع آن نزد ائمه اطهار است”. (1)

 

 

شرح حال شیخ احمد احسایی

 

شیخ احمد احسایی فرزند شیخ زین الدین، در سال 1166 هجری قمری در احساء (2) متولد شد. وی پس از فارغ شدن از تحصیلات اولیه در کشور خود، در سال 1186 هجری قمری برای تحصیل علوم حوزوی به کربلا عزیمت نمود.

در کربلا به صورت غیر رسمی و منقطع، پای درس اساتید صاحب نامی از جمله آقا باقر بهبهانی، سید علی طباطبایی (صاحب ریاض)، میرزا مهدی شهرستانی، سید مهدی بحرالعلوم و شیخ جعفر صاحب کشف الغطاء حاضر شد. تمامی این بزرگان، پیروان مکتب اصولی (3) بودند. از این رو، شیخ احمد نیز تا حدودی تحت تأثیر اندیشه فقهی اصولی قرار گرفت. اما از طرف دیگر، در آن عصر، بازار تفکر اخباری نیز داغ بود و وی را مجذوب خود نمود.

در همین دوران، شیخ احمد احسایی به دلیل بیان برخی عقاید و توجه به باورهای رازورزانه، خشم علمای بصره را برانگیخت. این امر سبب شد تا شیخ محمد بن شیخ مبارک قطیفی احسایی، حاکم بصره، با او برخورد تندی کند. پس از آن، شیخ احمد از بصره خارج شد و دو سال در انزوای کامل به ریاضت پرداخت.

 

 

 

 

آغاز داستان شیخ احمد در ایران

 

شیخ احمد احسایی پس از شیوع طاعون در عراق به وطن خود احساء بازگشت. پس از آن در سال 1221 هجری قمری به عتبات رفت و بعد از آن برای زیارت حرم مطهر امام هشتم (ع) عازم ایران شد. در مسیر زیارت امام رضا (ع) بود که به دعوت مردم، مدتی در شهر یزد اقامت نمود. استقبال گرم مردم از شیخ احمد سبب شد که پس از بازگشت از زیارت، در یزد سکنی گزیند.

 

به تدریج آوازه شیخ احمد احسایی در ایران پیچید. همین امر سبب شد تا فتحعلی شاه قاجار باب نامه نگاری با وی را آغاز نموده و از او دعوت کند تا در تهران با هم ملاقاتی داشته باشند. احسایی در ابتدا سعی می کرد تا با بهانه هایی که می آورد، دعوت های مکرر شاه قاجار برای ملاقات را رد کند اما در نهایت تسلیم شد. از این رو به تهران رفت و پس از انجام ملاقات، علیرغم اصرارهای شاه برای اقامت وی در تهران، در سال 1223 هجری قمری، همراه با خانواده خود عازم یزد شد و در آن جا سکنی گزید.

 

 

ادامه دارد…

 

 

موضوعات مرتبط:

شیخ احمد احسایی کیست؟ (بخش دوم)

علی محمد شیرازی کیست؟ (بخش اول)

علی محمد شیرازی کیست؟ (بخش دوم)

علی محمد باب، خدایی که می میرد!

 

 

پی نوشت ها:

1) ابراهیمی، ابوالقاسم، فهرست کتب مرحوم شیخ احمد کسائی و سایر مشایخ عظام اعلی الله مقامهم، کرمان، چاپخانه سعادت، ج 2، ص 8-85.

2) احساء، نام شهری در عربستان سعودی است که اکثریت جمعیت آن را شیعیان تشکیل می دهند.

3) با پایان یافتن عصر حضور ائمه معصومین علیهم السلام، دو نوع نگرش در چگونگی دستیابی به احکام شریعت بوجود آمد. یکی مکتب اهل حدیث و اخباری است که بسنده کردن به احادیث و عدم تجاوز از آن را مبنای دستیابی به احکام شرع می داند و دیگری، مکتب اصولی است که بر اجتهاد بر مبنای منابع چهرگانه قرآن کریم، سنت، عقل و اجماع تأکید دارد.

 

 

منابع:

• رضا نژاد، ع. (1382)، شیخیه بستر پیدایش بابیت و بهائیت، انتظار، شماره سوم
• خادمی، ع.، عربی، ع. (1397)، بررسی اصطلاح هور قلیا در منظومه فکری شیخ احمد احسایی، پژوهش های فلسفی کلامی، سال بیستم، شماره چهارم، شماره پیاپی 78، ص 23-46
• اکبری، م. (1381)، شیخیه از اعتراض تا تاسیس فرقه مذهبی، پژوهش نامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره سی و چهارم
• احمدزاده، م.، نیازی، م. (1397)، تحول مکتب شیخی به فرقه شیخیه، مجله جامعه شناسی ایران، سال نوزدهم، شماره دوم، ص 128-152
• لواسانی، م. (1394)، مبتکر نظریه رکن رابع ایمان در شیخیه، مطالعات تاریخ اسلام، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، ص 141-169
• فلاحتی، ح. (1389)، تحلیل عقاید شیخیه در بسترسازی بابیت و بهائیت، سال اول، شماره دوم، ص 159-178