تثلیث در کتاب مقدس و مسیحیت (بخش اول)

منتشر شده در بهمن ۲۶, ۱۴۰۰

بازدیدها: 8

تثلیث در کتاب مقدس و مسیحیت

نظریه تثلیث در کتاب مقدس و مسیحیت با عنوان اعتقاد به »اقانیم سه گانه» نیز شناخته می شـود. »اُقنـوم« ریشه ای یونانی دارد و نویسندگان عرب زبان مسیحی، آن را برای رساندن مفهوم تثلیث به کار می برند. به بیانی روشن تر، با ظهور عقیده به الوهیت مسیح (ع) و تصور هم ذات بودن او با خدا، این پرسش پدید آمد که آیا باید به مسیح (ع) تشخص داد و او را دارای هویتی مستقل از خدا دانست، که در عین حال، خداست؟ یا این که این مسئله، بیانی ویژه از نحوه وجود و ظهور خداوند در رابطه با انسان هاست؟ این هویت، بعدها در الاهیات مسیحی، اقنوم نام گرفت. به هر ترتیب، واژه تثلیث و مترادف های آن در کتاب مقدس یافت نمی گردد. تنها در تعداد اندکی از آیات انجیل یوحنا و نامه های پولس به مردم دیگر سرزمین ها، تعابیری وجود دارد که برخی آن را معادل با تثلیث تصور می کنند.

توحید در کتاب مقدس

تثلیث در مسیحیت یعنی اعتقاد به الوهیت سه شخص پدر، پسر و روح القدس. حال آن که، مسیحیان با وجود اعتقاد به تثلیث، خود را یکتاپرست می نامند. آیات کتاب مقدس نشان می دهد که آموزه تثلیث در مسیحیت با ابهامات فراوانی رو به روست. به طور کلی، کتاب مقدس مسیحیان از دو بخش عهد عتیق و عهد جدید تشکیل می شود. بر خلاف برداشتی که از برخی از آیات عهد جدید می شود، عهد عتیق، خدا را به روشنی خدای یگانه معرفی می کند و می گوید:

” ای اسرائیل، بشنو، یهوه خدای ما، یهوه واحد است“. (تثنیه 6: 4)

عهد جدید نیز همانند عهد عتیق با صراحت می گوید، “خدا یک است“. (غلاطیان 3: 20)

در بخش دیگری از عهد جدید می آید، “ما را یک خدا است؛ یعنی پدر که همه چیز از اوست. … و یک سرور یعنی عیسی مسیح که همه چیز از اوست…”. (اول قرنتیان 8: 6)

توجه به این نکته ضروری است که:

در برخی از ترجمه های فارسی، بجای واژه «سرور» نیز از کلمه «خدا» استفاده می شود. حال آن که اصل یونانی این واژه، «کریوس» است و معادل آن همان «سرور» فارسی یا «Lord» انگلیسی است نه واژه «خدا». این در حالی است که در زبان یونانی، واژه «تئوس» است که معادل «خدا» در زبان فارسی و یا «God» در زبان انگلیسی می باشد.

تمایز خدا و مسیح در تثلیث مسیحیت

بررسی عهد جدید نشان می دهد که مسیح و خدا از همدیگر جدا و متمایزند. به عنوان مثال، در انجیل یوحنا، در جایی، عیسی به مریم مجدلیه می گوید:

” نزد پدر خود و پدر شما و خدای خود و خدای شما می روم” (یوحنا ۱۷:۲۰).

مسیحیان بر این باورند که:

بین اشخاص تثلیث، یعنی پدر، پسر و روح القدس، تمایز حقیقی وجود داشته و هر کدام از اشخاص تثلیث، یک خدای کامل است. از این رو مسیح، صد درصد خداست. همچنین، بین عیسی و خدا تمایزی وجود ندارد و خللی در وحدانیت خدا بوجود نمی آید.

کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک می نویسد: “پس اقانیم (1) تثلیث در یک الوهیت سهیم نیستند، بلکه هر یک از آن ها، کامل خدا هستند“.

اما سوال اینحاست که در صورت پذیرش چنین سخنی، به عنوان مثال در آیه قبل، اگر این دو یکی هستند، مسیح می خواهد نزد چه کسی برود؟

علاوه بر این، آیات عهد جدید نشان می دهد که خدا برتر از عیسی مسیح است. در نامه اول به قرنتیان در رابطه با روز قیامت می خوانیم:

“بعد از آن، انتهاست،… اما زمانی که همه مطیع وی شده باشند، آن گاه خود پسر هم مطیع خواهد شد او را که همه چیز را مطیع وی گردانید، تا آن که خدا کل در کل باشد” (اول قرنتیان 15: 24-28).

طبق این تصویر با شکوهی که عهد جدید از صحنه روز قیامت ترسیم می کند، در لحظه آخر، همه، حتی پسر، برای پدر خضوع خواهند کرد. در آن زمان است که همه به برتری خدای پدر پی می برند و متوجه می شوند که تنها پدر، خدای کل در کل است. به همین دلیل است که عیسی مسیح یا همان پسر در تثلیث مسیحت، در انجیل یوحنا می فرماید:

“پدر، بزرگ تر از من است” (یوحنا 28: 14).

و این دقیقاً همان چیزی است که به هیچ عنوان با تثلیث قابل جمع نیست. چرا که اگر مسیح (ع) خداست، در لحظه آخر باید در برابر چه کسی خضوع کند؟ و آیا مگر خدا خضوع می کند؟